VVD wil dat Kamer weer grip krijgt op crisisuitgaven
De VVD wil dat het kabinet niet zo maar extra geld uitgeeft nog voordat dat de Tweede en Eerste Kamer daar toestemming voor hebben gegeven.
VVD-Kamerlid Heinen diende daartoe een voorstel in om de wet te wijzigen voorafgaand aan het woensdag gehouden verantwoordingsdebat.
Een minister kan extra uitgaven doen nog voordat dat het parlement daarmee heeft ingestemd als hij zich beroept op een uitzonderingsbepaling in de wet. De afgelopen jaren hebben bewindspersonen daar te vaak gebruik van gemaakt, oordeelde de Rekenkamer in het jaarlijkse verantwoordingsonderzoek.
De VVD vindt dat deze uitzondering beperkt moet blijven tot noodzakelijke situaties. Een bewindspersoon moet dan ook goed motiveren waarom hij gebruik wil maken van de uitzonderingsbepaling, en daarover zowel de Tweede als de Eerste Kamer vooraf goed informeren.
Heinen verwijst in zijn amendement naar kritiek van de Algemene Rekenkamer, die al in 2020 meldde dat het kabinet „te vaak en onnodig” gebruikmaakt van de uitzondering in de zogeheten Comptabiliteitswet. Omdat dan niet het normale begrotingsproces wordt gevolgd, heeft de Kamer niks in te brengen op de beleidswijziging en het belastinggeld dat hiermee gemoeid is.
Minister Kaag (Financiën) heeft nog wel wat bedenkingen bij het voorstel van de VVD maakte ze tijdens het debat duidelijk, al voelt ze zich als hoeder van de schatkist ook gesteund door het voorstel van de grootste regeringspartij. Volgens Kaag is nu nog niet duidelijk vastgelegd wanneer de Kamer voldoende is geïnformeerd. Verder blijft het volgens haar noodzakelijk om in geval van crisissituaties snel te kunnen handelen. Heinen zegde daarop toe bereid te zijn het amendement aan te passen.
Energiecompensatie
Terugkijkend is minister Kaag van mening dat het in veel gevallen nodig was om gebruik te maken van de uitzonderingsbepaling. Meeestal gebeurde dat vanwege coronomaatregelen, energiecompensatie of steun aan Oekraïne. „Dan was het vaak zaak voor de vakdepartementen om snel te handelen”, aldus Kaag. Ook vroeg de Tweede Kamer zelf in die situaties niet zelden om spoed. Verder wees Kaag op de cijfers voor 2023. Daaruit zou voorzichtig geconcludeerd kunnen worden dat de trend dalende is en de uitzonderingsroute bijna alleen maar voor steun aan Oekraïne is gebruikt.
