„Degelijkheid en een grote allure”, „Vakmanschap”, „Een juweeltje.” De Nederlandse componist en organist Johan Albert van Eyken is niet alom bekend, maar zijn werk wordt wel gewaardeerd.

Hij was een zoon van organist Gerrit van Eyken. Zijn broer Gerrit Jan werd eveneens organist. Het is niet verwonderlijk dat Johan Albert de eerste muzieklessen van zijn vader kreeg. Later studeerde hij aan het conservatorium van de Duitse stad Leipzig. Op aanraden van Felix Mendelssohn-Bartholdy vervolgde hij zijn studie in Dessau bij Johann Schneider.

Terug in Nederland was hij achtereenvolgens organist van de Remonstrantse kerk in Amsterdam en van de Zuiderkerk in Rotterdam. Tijdens een van de concerten in de Zuiderkerk zat de violist Joseph Joachim onder zijn gehoor. Die was zo verrukt over zijn spel dat hij dit in een brief aan de componist Robert Schumann liet weten.

Uiteindelijk verhuisde Van Eyken naar Duitsland, waar hij organist van de Alte reformierte Kirche in Elberfeld werd. Daar bespeelde hij een instrument van Johann Friedrich Schulze uit 1847. In 1943 werden kerk en orgel tijdens een bombardement verwoest.

Van Eykens orgelwerken staan in de traditie van Mendelssohn en Schumann. Ton van Eck, organist van de kathedrale basiliek Sint-Bavo in Haarlem, sprak ooit waarderende woorden over Van Eyken: „Van Eyken mag dan in ons land vrijwel vergeten zijn, hij heeft kwaliteit van internationale allure geleverd. Niet voor niets was hij gezien in Duitsland.” Over zijn Tweede Orgelsonate: „Duitse degelijkheid en een grote allure kenmerken dit werk.”

Willem van Twillert noemt Van Eykens koraalbewerking ”Nun ruhen alle Wälder” een juweeltje tussen de koraalvoorspelen die in de tijd van Van Eyken werden gecomponeerd. De componist weet volgens Van Twillert de „ingetogen, melancholieke sfeer” schitterend vol te houden. M. A. Prick van Wely tenslotte schrijft in ”Het orgel en zijn meesters” ook dat Van Eykens werken van „degelijk vakmanschap” getuigen.

De Duitse organiste Ute Gremmel-Geuchen speelt op een cd van het Duitse label Aeolus Van Eykens drie orgelsonates. Daarnaast klinken diens Toccata en fuga over de naam B.A.C.H, Zes variaties en finale over ”Wien Neêrlands bloed”, koraalbewerkingen over ”Nun ruhen alle Wälder” en ”Rust mijn ziel! Uw God is Koning” en Evensong.

De organiste speelt deze werken op het drieklaviers Ibachorgel uit 1864 van de Sint-Gertrudiskerk in Bergen op Zoom. Een begrijpelijke keus, omdat Van Eyken destijds de ingebruikname verzorgde van de instrumenten die deze Duitse orgelbouwer in Halver en Trier realiseerde.

Van de hand van Van Eyken verscheen in 1853 een koraalboek over de melodieën der psalmen en lofzangen. Daarnaast componeerde hij onder andere zes kinderliederen voor drie stemmen, een mars voor vierhandig piano en een sonate voor piano en viool.