Pakweg 2700 leidende politici, topmensen uit het bedrijfsleven en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties bivakkeren deze week in het Zwitserse skioord Davos. Onder het thema ”Samenwerking in een gefragmenteerde wereld” praten ze met elkaar over onderwerpen als klimaatverandering, inflatie, dreigende recessie en de oorlog in Oekraïne.

Het gezelschap heeft zonder meer een elitair karakter. Onder de gasten zijn 52 staatshoofden en regeringsleiders, 600 ceo’s van grote bedrijven en honderd miljardairs. Uit Nederland maken onder meer premier Mark Rutte en vijf ministers, president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank hun opwachting. Koningin Máxima is aanwezig vanwege haar rol bij de Verenigde Naties: zij lobbyt om zoveel mogelijk mensen toegang te geven tot financiële diensten.

Volgens diplomatiedeskundige Robert van de Roer is het platform in ieder geval efficiënt. „Je kunt in één week Davos sneller meer belangrijke mensen spreken dan normaal mogelijk is”, zei hij onlangs tegen RTL Nieuws. In een tijd dat grote ondernemingen Nederland eerder verlaten dan binnenkomen, is het volgens Van de Roer goed dat de regering op het hoogste niveau contacten warm houdt.

Johan Graafland is hoogleraar economie, onderneming en ethiek aan de Tilburg University. Ethische bezwaren tegen het WEF heeft hij niet, zegt hij desgevraagd, behalve dat hij vindt dat de deelnemers wat meer naar hun eigen gedrag zouden moeten kijken.

U doelt erop dat velen met privéjets naar Zwitserland vliegen?

„Ja, de kritiek daarop vind ik terecht. Als iemand zich sterk maakt voor een duurzamere wereld, moet zijn gedrag daar niet haaks op staan.”

Bent u wel eens bij het WEF in Davos geweest?

„Nee, dat is niets voor mij. Ik heb er nooit de behoefte toe gevoeld. Ik ben vooral geïnteresseerd in de wetenschap, terwijl het WEF meer aan de politiek en het zakenleven is gerelateerd. Dat staat wat verder van mij af. Wel lees ik diverse publicaties die rond het WEF verschijnen, zoals maandag het rapport van Oxfam Novib over inkomensongelijkheid. Dat kan ik in mijn colleges gebruiken.”

Hoe invloedrijk is het WEF volgens u?

„Dat is lastig te traceren. Ik zie het WEF als een netwerkbijeenkomst. De sessies en de onderlinge gesprekken zullen ongetwijfeld doorwerken in de meningsvorming van de deelnemers. Op die manier is er misschien enige invloed op het beleid. Dat geldt ook voor rapporten die verschijnen en voor de media-aandacht. Maar de thema’s die in Davos worden besproken, staan sowieso al breed in de belangstelling. Die komen ook op andere bijeenkomsten aan bod.”

Hoewel veel sessies openbaar zijn, speelt een deel van de ontmoetingen in Davos zich af achter gesloten deuren. Wat vindt u daarvan?

„Ik kan me voorstellen dat mensen daar vraagtekens bij zetten. Het zou kwalijk zijn als er achter gesloten deuren besluiten worden genomen met een grote impact. Ik heb daar geen zicht op, maar ik vind dat beleidsvorming transparant moet zijn. Tegelijk is het minder problematisch omdat de invloed van het WEF volgens mij niet heel groot is.

Dat sommige vergaderingen niet openbaar zijn, heeft misschien een functie. Mensen kunnen dan vrijuit praten en dingen zeggen die ze publiek misschien niet zouden uitspreken. Dat kan de gedachtenvorming wat stimuleren.”

Sommigen denken dat het WEF zijn langste tijd heeft gehad. Belangrijke wereldleiders als de Amerikaanse president Biden, de Chinese leider Xi en de Russische president Poetin zijn er deze keer niet bij -de laatste was sowieso niet welkom. Van de grootste westerse industrielanden, de G7, is alleen Duitsland op het hoogste niveau vertegenwoordigd, in de persoon van bondskanselier Olaf Scholz.

Econoom en journalist Mathijs Bouman noemt het WEF-congres in een podcast van NPO 1 „een buitengewoon nutteloze, dure en milieuverslindende bijeenkomst waar iedereen het heilige boontje gaat uithangen.” Hij vindt ‘Davos’ niet meer van deze tijd en denkt dat het afgelopen is als oprichter en WEF-voorzitter Klaus Schwab (84) er zelf niet meer bij kan zijn.