De Sudanese havenstad Port Sudan is in het donker gehuld, nadat ze voor het eerst in de oorlog is aangevallen met drones.

De stad, die in handen is van het regeringsleger, wordt sinds zondag bestookt. De drones zijn hoogstwaarschijnlijk afkomstig van de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF). „Een escalatie”, zegt Kathryn Tyson, Sudan-analist bij denktank Critical Threats. „Port Sudan is een ongelooflijk belangrijk politiek, economisch en militair doelwit, omdat het in feite de zetel van de regering is.”

Sinds april 2023 woedt in Sudan een oorlog tussen het regeringsleger onder leiding van generaal Abdel Fattah al-Burhan en de paramilitaire RSF –voorheen in dienst van de regering– onder leiding van Mohamed Hamdan ”Hemedti” Dagalo. Al zo'n 150.000 mensen zijn omgekomen en 13 miljoen mensen ontheemd geraakt.

De frontlijnen verschuiven continu, maar in de stad aan de Rode Zee was het tot nu toe relatief rustig. Port Sudan werd de basis van het regeringsleger, nadat de paramilitairen aan het begin van de oorlog een groot deel van de hoofdstad Khartoem hadden veroverd. Een kwart miljoen ontheemde Sudanezen zijn naar de havenstad gevlucht en hulporganisaties met beperkte toegang tot de conflictgebieden hebben er hun uitvalsbasis.

Legerbasis geraakt

Maar sinds een paar dagen is het ook in deze stad niet veilig meer. Er zijn explosies en grote branden gemeld bij de internationale luchthaven, de enige functionerende van het land. VN-vluchten met humanitaire hulp zijn tijdelijk stopgezet. Het onder diplomaten populaire Marina Hotel, in de buurt van het verblijf van legerleider Al-Burhan, zou zijn geraakt, evenals de belangrijkste legerbasis in het centrum van de stad. Ook een brandstofdepot in het dichtbevolkte stadscentrum is getroffen, berichtte AFP. Er zijn nog geen doden gemeld.

De aanvallen komen iets meer dan een maand nadat het regeringsleger Khartoem heroverde. Tyson: „Nu proberen de paramilitairen nieuwe fronten te creëren.” Het is volgens haar nog onduidelijk vanaf waar de drones gelanceerd zijn. „Maar we weten dat de drones van de RSF, die ze krijgen van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), een heel grote afstand kunnen afleggen. Ze kunnen de gehele lengte en breedte van Sudan bestrijken en overal aanvallen.”

Drones hebben de oorlog in Sudan een ingrijpende nieuwe wending gegeven, zegt Tyson. „Ze stellen de RSF in staat om aan te vallen in gebieden waar de militie fysiek niet aanwezig kan zijn, omdat ze dan door regeringsgebied zou moeten. Het regeringsleger zelf kan vliegtuigen inzetten, maar voor de RSF zijn drones cruciaal. We vermoeden dat de paramilitairen een dronecampagne op Port Sudan heel lang kunnen volhouden.”

Het is waarschijnlijk Egypte geweest dat drones introduceerde op het slagveld in Sudan, zegt Tyson. „Het leverde door Turkije gemaakte drones aan het regeringsleger. Als buurland wil Egypte de toestroom van vluchtelingen beheersen. Het wil bovendien tegenwicht bieden aan de VAE en de invloed van de oliestaat in Ethiopië, dat met de bouw van een grote dam de Egyptische watervoorziening bedreigt.”

De paramilitaire RSF kreeg aan het begin van de oorlog drones van de door Rusland gefinancierde paramilitaire Wagner Group, vertelt Tyson. „Maar de Russen steunen sinds het voorjaar van vorig jaar het regeringsleger, in ruil voor garanties voor een kleine marinebasis aan de Rode Zee. Ook Iran stuurt drones naar het regeringsleger omdat het een basis aan de Rode Zee wil.”

Warme band met Emiraten

Met het wegvallen van Rusland hebben de paramilitairen van de RSF, voor zover bekend, nog maar één wapenleverancier, maar wel een rijke: de Verenigde Arabische Emiraten. Volgens persbureau Reuters stuurde de oliestaat sinds het begin van de oorlog zo'n 86 vluchten naar luchthaven Amdjaras in Tsjaad. „Zelf zeggen ze dat het om humanitaire hulp gaat”, zegt Tyson, „maar volgens VN-experts betreft het wapens en drones.”

De Emiraten hadden al voor de oorlog banden met RSF-leider Hemedti, zegt Tyson. „In de conflicten in Libië en Jemen waren beide partijen betrokken en ontstond een economisch partnerschap. Hemedti heeft grote invloed op Sudans goudmijnen, wat hem een cruciale partner maakt voor de VAE als hoofdimporteur van Sudanees goud. De RSF controleert ook grote landbouwgebieden. De Emiraten hebben voor de oorlog miljarden geïnvesteerd in een haven en landbouwprojecten in Sudan om de eigen voedselvoorziening zeker te stellen.”

De Verenigde Arabische Emiraten en Egypte zijn allebei bondgenoot van westerse landen. Maar die houden zich veelal afzijdig in deze oorlog, ziet Tyson. „Amerika probeert te balanceren vanwege zijn banden met de VAE. Het is betrokken geweest bij bemiddelingspogingen, waar geen van de strijdende partijen in geïnteresseerd lijkt. Europa doet hetzelfde, maar het is tot nu toe onmogelijk gebleken om alle partijen aan de onderhandelingstafel te krijgen.”