Het nieuwe college, dat volgende week wordt geïnstalleerd, wil veehouders iets meer ruimte geven. De deadline om voor 1 juli volgend jaar een vergunning aan te vragen voor stalsystemen die de uitstoot van stikstof kunnen terugdringen, verschuift voor melkveehouders naar 1 januari 2026. Daarmee erkent de coalitie dat de huidige systemen niet voldoen aan de eisen om de emissie terug te dringen. „We vragen veel van de boeren, maar we kunnen niet het onmogelijke van ze vragen”, stelt SP-fractievoorzitter Nico Heijmans.

Varkens- en pluimveehouders moeten wel voldoen aan de oorspronkelijke deadline, ook al heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat de stalsystemen meer stikstof uitstoten dan in de vergunning is vastgelegd. Het nieuwe dagelijks bestuur belooft dat boeren die meer stikstof uitstoten dan is toegestaan niet actief worden vervolgd. Dat neemt niet weg dat die agrariërs in een rechtszaak door bijvoorbeeld milieuactivisten aansprakelijk kunnen worden gesteld.

De onderhandelaars die tot het coalitieakkoord zijn gekomen, benadrukken dat boeren ook andere middelen hebben dan stalsystemen om de stikstofuitstoot te verminderen. Ze wijzen daarbij op voedermethodes en extensivering, ofwel vermindering van het aantal dieren. Anders dan in veel andere provincies (waar BBB wel deel uitmaakt van de coalities) sluit Brabant gedwongen uitkoop van boeren niet uit. Voor vrijwillige uitkoop wil het nieuwe provinciebestuur zogeheten grondbanken inrichten om die te bekostigen.

De Brabantse coalitiepartijen willen ook inzetten op een decentraal energienetwerk, waarbij bijvoorbeeld in industriegebieden lokaal energie wordt opgewekt en afgenomen. Ze willen meer windmolens en zonnepanelen liever op de daken van bedrijven dan op agrarische gronden. Daarnaast willen ze de mogelijkheden van gesmoltenzoutreactoren onderzoeken, nucleaire reactoren waarin thorium als brandstof wordt gebruikt.

VVD, GroenLinks en PvdA onderhandelden eerst met verkiezingswinnaar BBB, maar die stelde op het laatste moment zoveel extra eisen dat de drie partijen het vertrouwen in een samenwerking opzegden.