RefoAnders en Johan Quist vielen vrijwel samen. Dat is de steeds terugkerende conclusie na gesprekken met oud-betrokkenen bij de reformatorische homo-organisatie.

Dat levert een fors probleem op voor de toekomst van RefoAnders, omdat directeur Johan Quist (52) eind vorige week door de rechter veroordeeld werd tot een celstraf van twee jaar, waarvan acht maanden voorwaardelijk. Quist kreeg die straf omdat hij een van zijn zoons tussen 1998 en 2003 stelselmatig misbruikte.

De Middelburger zette de organisatie RefoAnders in 2006 op omdat hij vond dat het taboe op homoseksualiteit in de reformatorische kerken doorbroken moest worden.

Schipbreuk

In 2008 vond een professionaliseringsslag plaats. Quist werd toen directeur van de organisatie, belast met de dagelijkse leiding. Meer op afstand werd een bestuur geformeerd, waarin onder meer prof. dr. J. Hoek zitting nam.

Deze nam twee jaar later afscheid van RefoAnders, omdat hij alleen bij de opstartfase betrokken wilde zijn. Prof. Hoek ging niet met ruzie weg, maar zegt desgevraagd wel dat hij ontevreden is „over de manier waarop het bestuur zich kon profileren. Quist had zijn eigen ideeën en daar bleef het bij.” Pogingen om de organisatie breder te maken, leden om die reden volgens prof. Hoek schipbreuk.

De drie overblijvende bestuursleden, onder leiding van voorzitter M. Reijnhoudt uit Pijnacker, zagen zich korte tijd later genoodzaakt het bijltje er eveneens bij neer te gooien. „Het is op een gegeven moment geklapt”, zegt Reijnhoudt desgevraagd. „We werden als bestuur overal buiten gehouden. Niemand kon nog contact met Johan krijgen.” Sinds 2011 is er geen sprake meer van een bestuur.

Tragisch

Dat het moeilijk was om contact te krijgen met Quist, onderstreept ook P. W. Moens van schoolbesturenorganisatie VGS. Moens, die nauw betrokken was bij het opstellen van een visiedocument over homoseksualiteit voor reformatorische scholen, had in het verleden geregeld contact met RefoAnders, „waarbij we allebei ons eigen spoor hadden.” Het laatste jaar was het voor Moens onmogelijk nog contact te krijgen met Quist.

Prof. Hoek noemt de veroordeling van Quist „tragisch”, allereerst voor hemzelf. Daarnaast betreurt hij het dat daarmee de organisatie ter ziele lijkt te zijn. „De behoefte voor een dergelijke organisatie is er wel degelijk. Ik hoop dat er weer zoiets komt, maar dan breder gedragen door andere organisaties en verenigingen, zoals bijvoorbeeld de jeugdbonden van de diverse kerken. Daardoor staat of valt de organisatie niet direct met één persoon.”

Moens van VGS wijst op de organisatie Different van Tot Heil des Volks, die ook in de reformatorische gezindte een plaats heeft. „Het zou kunnen dat de rol voor Different nu groter wordt.”

Manager Lana Kooijman van Different wil daar niet op vooruitlopen. „Een groot deel van onze cliënten en achterban bestaat al uit christenen met een reformatorische achtergrond”, zegt ze desgevraagd.

De contacten tussen beide organisaties waren „over het algemeen goed, maar Different en RefoAnders werken niet samen”, aldus Kooijman. Ze wil zich niet uitlaten of de organisatie nog toekomstperspectief heeft. „Die overweging laat ik over aan de betrokkenen van RefoAnders.”

Dood paard

Ex-voorzitter Reijnhoudt van RefoAnders ziet, met een aantal mitsen en maren, nog mogelijkheden voor een doorstart. Hij was eerder betrokken bij een vereniging die zich binnen de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt inspande voor de integratie van homo’s en lesbiennes. Hij vindt het belangrijk om eenzelfde inspanning voor RefoAnders te verrichten. „Ik zie binnen de reformatorische kerken dezelfde problematiek als wij tien, vijftien jaar geleden in de vrijgemaakte kerken hadden.”

Dat werk ligt er volgens Reijnhoudt nog steeds. Hij is nog altijd bereid zijn schouders eronder te zetten. Ook voor hem is het echter onduidelijk of er plaatselijk nog vrijwilligers actief zijn, bijvoorbeeld voor de huiskamergroepen die RefoAnders eerder in het leven riep. „Als dat niet zo is, dan is het een gesloten boek. Het heeft geen zin om aan een dood paard te trekken.”