Baptisten in Oezbekistan en Rusland bevinden zich in een onzekere situatie. Er is geen vervolging, maar hun vrijheid is er vooral een op papier. Baptisten weten niet óf en wanneer er weer tegenwerking van de kant van de overheid komt. Gematigd optimisme en nuchter realisme voeren echter de boventoon.

Wel een in de leer, maar verschillend in de houding ten opzichte van de „wereld.” Zo laat de verhouding tussen geregistreerde en niet-geregistreerde baptisten in Rusland zich kort samenvatten.

„We zitten hier in een uithoek van Oezbekistan”, zegt de baptistische voorganger Kim Stanislav in Urganch in Oezbekistan. „De meeste buitenlandse gasten bezoeken de gemeente in de hoofdstad Tasjkent. Gemeenschap met gelovigen uit de wereldwijde kerk is voor ons echter erg belangrijk.”

De registratie van baptistengemeenten bij de overheid is een gevoelige zaak in Rusland. Voor de een is zij principieel onmogelijk, voor de ander een blijk van respect voor de bestaande wetten en gehoorzaamheid aan de overheid. „Er is een diepe wond die geheeld moet worden, maar een nieuwe generatie staat er anders in.”

In Chabarovsk, een stad in het Verre Oosten bij Vladivostok, heeft de niet-geregistreerde baptistengemeente zich in dertig jaar ontwikkeld van huisgemeente naar officiële kerk. Een oudgediende mist weleens de intimiteit van de begintijd, maar de huidige voorganger weet dat met de nieuwe tijd ook andere regels gelden.

„We danken God voor de vrijheid”, zegt de 84-jarige Tasja Serin uit Tasjkent. „We kijken niet in weemoed terug naar de tijd van de vervolging, want vrijheid is beter. Het is nu rustig, en daarom is het ook in het hart rustig. De rust is er weer gekomen, maar dat kan snel weer veranderen.”

Een gemeente die voor een belangrijk deel bestaat uit doofstommen. In de Oezbeekse stad Qarsi zet de niet-geregistreerde baptistische gemeente zich in voor deze groep. Kinderen communiceren uitstekend met hun doofstomme ouders en in de eredienst is er alle ruimte voor deze achtergestelde groep.

Tijden in Tasjkent zijn veranderd. Dertig jaar geleden moesten Nederlanders een groepje christenen om veiligheidsredenen op een gepaste afstand volgen om een jeugddienst in de Oezbeekse hoofdstad bij te wonen. Een van de jeugdgroepleden was Natasja Belan. Haar groep is grotendeels geëmigreerd. „Ik heb dagen gehuild, gehuild.”

Oezbekistan krabbelt langzaam op uit een tijd van vervolging en tegenwerking. Voorgangers juichen de nieuwe ruimte toe die er voor kerken is, dankzij de nieuwe president, die sinds drie jaar aan het roer staat. Vrijheid betekent echter ook meer ruimte voor de islam.