U I T G E D A C H T

Lego Lego. De naam alleen al doet vele volwassenen met een vleugje nostalgie terugdenken aan hun kinderjaren. Het was de tijd van het eindeloos fantaseren.

Wegwerpluier Babybilletjes hadden vroeger heel wat meer te verduren dan tegenwoordig. Bladeren van planten en dierenvellen vormen in de oudheid de grondstoffen voor luiers. Later worden katoenen en linnen doeken gebruikt. Ze worden na gebruik uitgespoeld en gedroogd.

Compactdisc De cassettebandjes gaan dezelfde weg als de langspeelplaten: naar de zolder, de rommelmarkt, de verzamelaar of de vuilcontainer. In plaats van een bruine sliert of een zwarte plaat is een cd een mooi zilverkleurig schijfje.

Ministep Kinderspeelgoed, een plankje op twee kleine wielen met stuurstang, waarop je je voortbeweegt door met de voet af te zetten. Speelgoed? Twee kleine wielen? De definitie is inmiddels aan herziening toe.

Nietmachine Nietjes zijn handig, maar hebben ook een nadeel. Als ze zich eenmaal ergens in hebben vastgebeten, laten ze bij verwijderen altijd blijvende schade achter. Een vierklauwige ontnieter minstens zo ingenieus als de nietmachine zelf– houdt de schade zo veel mogelijk beperkt.

De Batterij Een batterij is niets anders dan een vat vol met een aantal chemicaliën die een elektrische stroom produceren. De keuze aan batterijen is enorm.

Spuitbus Een apparaat waarmee de gewone man op een eenvoudige manier kan verven. Zo omschreef de Noor Erik Rotheim eind jaren twintig de door hem ontwikkelde spuitbus.

Pleister Een pleister op de wond. Pleisters vormen „een doekje voor het bloeden” en verzachten de pijn. Tenminste, bij krijsende kleine kinderen die na het opplakken van een pleister vaak veranderen in rustig duimende wezentjes.

Zonnebrandcrème Dat een overmaat aan zonlicht de huid geen goed doet, dringt tot steeds meer mensen door. Met een dikke laag zonnebrandcrème trachten ze het schadelijke effect te compenseren.

Airconditioning Veel kantoren en winkels houden tijdens warme zomerdagen ramen en deuren hermetisch gesloten, terwijl in de meeste huizen de ramen wijd openstaan. Een stap over de drempel maakt de reden duidelijk: airco.

Luidspreker Een speakertje in een telefoonhoorn dat maar een paar dubbeltjes kost, brengt nagenoeg op dezelfde manier geluid voort als de schreeuwend dure herrieboxen die worden gebruikt tijdens openluchtbijeenkomsten.

Microvezeldoekje Microvezeldoekjes veroveren –met veelbelovende namen zoals wonderdoekje of duizend-en-een-dingen-doekje– in snel tempo de huishoudelijke markt. Oorspronkelijk hadden chemici andere plannen met de flinterdunne draden.

Zonnebril Een bezoekje aan de Scheveningse boulevard op een zonovergoten zomerse dag maakt het direct duidelijk: zonnebillen met bruine en grijze glazen zijn maar saai. Gekleurde lenzen zijn niet alleen leuk, ze kunnen ook nuttig zijn.

Conserven Blikgroente. Dat zet je toch niet op tafel? Verse groenten hebben vanwege hun hogere vitaminegehalte toch zeker de voorkeur! Zeg zoiets niet tegen directeur H. C. Hak van de gelijknamige groenteverwerker uit Giessen.

Keukenzout Er is geen ander mineraal dat de geschiedenis van de mensheid zo intensief heeft beïnvloed als zout.

Contactlens Behalve tot de bril kunnen minder- en slechtzienden sinds enige tientallen jaren hun toevlucht nemen tot contactlenzen. Contactlenzen worden ook wel een van de wonderen van de twintigste eeuw genoemd.

Strijkijzer Als vrouwen thuis aan het strijken zijn, zullen ze niet direct op de gedachte komen dat deze bezigheid in vroeger dagen een mannenaangelegenheid was.

Potlood Het is de vraag welk schrijfgerei kinderen tegenwoordig als eerste in hun handen krijgen gedrukt om een kleurplaat voor een jarige opa of oma te maken. Ondanks de mogelijkheid van digitaal tekenen nemen potloden nog steeds een belangrijke plaats in.

Aluminiumfolie Een tot bal verfrommeld vel aluminiumfolie laat een ander gevoel achter dan een plastic boterhamzakje. Nog maar ruim honderd jaar geleden was het zilverwitte metaal prijziger dan zilver en goud.

De Airbag Het Amerikaanse General Motors introduceert in 1973 de airbag in de auto-industrie. In de jaren tachtig is een terugval te bespeuren. In de jaren negentig maakt de airbag echter haar definitieve comeback.

Magnetron De hond in de pot vinden is er voor laatkomers niet meer bij. Terwijl de rest van de familie al aan het toetje zit en de temperatuur van de piepers tot een onaangenaam niveau is gedaald, staat er binnen een paar minuten toch een dampend bord met eten op tafel. De magnetron is meer dan ieder ander apparaat het boegbeeld van een jachtige tijd.

Koffiefilter De koffiefilter van mevrouw Melitta Bentz-Liebscher betekent een revolutie op het gebied van koffiezetten. De koffiedrab bevindt zich niet meer onder in het kopje, maar in de filter. Voor koffiedikkijkers breken onzekere tijden aan.

Paperclip Papieren ordelijk bij elkaar houden, dat doel hadden de bedenkers van de paperclip voor ogen. De ijzeren klemmetjes zijn op vrijwel ieder bureau te vinden.

Muizenval Een muis komt nooit alleen. Wie vanuit zijn ooghoeken in de hoek van de schuur iets grijs langs ziet flitsen, ziet slechts het topje van de ijsberg en doet er goed aan de muizenvallen van zolder te halen.

Scheermes Glad, gladder, gladst. Hoe scherper het scheermes, hoe beter het resultaat. Het veelbezongen ideaal van de stoere baarden is vervlogen. Een succesvolle zakenman is gladgeschoren en zit strak in het pak.

Post-it „Een uitvinding is iets waarvan mensen niet weten dat ze het missen, totdat ze het hebben.” Deze woorden van de uitvinder van Post-it, de Amerikaan Art Fry, gelden ook voor zijn eigen vinding.

Tandpasta Een frisse adem is niet de enige drijfveer om tandpasta te verrijken met een pepermuntsmaak. Zonder die toevoeging zou tandenpoetsen dezelfde gevoelens van afkeer opwekken als het doorslikken van een bittere pil. Een zeepachtige stof is de veroorzaker van de vieze smaak.

Klittenband Kleuters die sportschoenen met een klittenbandsluiting dragen, maken het hun juf wel erg gemakkelijk. Haken en ogen op microniveau maken veters overbodig. Het duurt alleen wat langer voordat de kleintjes het veterdiploma in ontvangst kunnen nemen.

Antiaanbaklaag Grote stukken boter, vastgeklonterde pannenkoeken, gebakken eieren met zwarte randjes en snel slijtende afwasborstels zijn verleden tijd als een pan bedekt is met het gladste materiaal dat er bestaat: teflon. Zo glad als ijs, bestand tegen hoge temperaturen en extreme kou. Slechts een handvol agressieve chemische stoffen krijgt teflon kapot.

Spijkerbroek Met de spijkerbroek aan naar de kerk? Onbestaanbaar, zal menigeen zeggen. Je gaat toch ook niet met je werkkleren naar de Koningin? Spijkerbroekverslaafden zouden zich kunnen beroepen op de motieven van de eerste jeansdrager om met datzelfde doel de kerk te bezoeken.

Spaarlamp Wie denkt dat de spaarlamp een product van deze tijd is, heeft het mis. Philips produceert namelijk al in 1928 een eerste exemplaar. De peervormige lamp is voorzien van twee gloeidraden. Ze zorgen voor ”spaarlicht” en ”vollicht”. Door aan een touwtje te trekken, gaat een van de twee branden.

Kroonkurk Een kroonkurk is niet het meest gewaardeerde deel van een flesje drinken. De dop, eenmaal van de flessenhals gewipt, verdwijnt achteloos in de struiken of in het gunstigste geval in de vuilnisbak. Terwijl juist de kroonkurk ervoor zorgt dat de bubbels in de fles blijven en de smaak maandenlang behouden blijft.

Vele touwen maken licht werk Vele touwen maken licht werk. Verhuizers, ramenwassers, hijskraanmachinisten, bergbeklimmers en bouwvakkers weten dat. Vroeg of laat gebruiken ze allemaal een katrol en dat spaart de spieren of de machine.

Theekoepel, theetante, theemuts, theedoek Theekoepel, theetante, theemuts, theedoek. De drank –warm, maar steeds vaker ook koud gedronken– is een onderdeel van het dagelijks leven. Maar van theezakjes had honderd jaar geleden nog niemand gehoord.

Waarom lukt schaatsen op ijs beter dan op asfalt? Elfstedentochten zijn, nog niet eens lang geleden, zelfs wel eind februari verreden, maar voorlopig is de dooi definitief ingezet. Reden om de schaats eens van de onderkant te bekijken. Waarom lukt schaatsen op ijs beter dan op asfalt?

De eerste gemotoriseerde stofzuiger Wie de hedendaagse stofzuiger een herriemaker en een lompe sta-in-de-weg vindt, mag blij zijn dat hij niet hoeft te werken met het luidruchtige 50 kilo zware exemplaar dat zich de eerste gemotoriseerde stofzuiger mag noemen.

„'t Is maar een pennelikker” De uitvinding van de balpen staat op naam van de Hongaar László Biró. Hij ziet dat krantendrukkers sneldrogende inkt gebruiken, waardoor het krantenpapier niet te nat wordt. In de jaren dertig experimenteert hij met deze inkt.

De rits Medelijden met een vriend die een stijve rug had, bracht uitvinder Whitcomb Judson op de gedachte een sluiting voor schoenen te bedenken die met één hand open en dicht kon.