Europa is een ontwikkelingsland rijker
Chaos is nog eigenlijk een understatement om de huidige situatie op financieel-economisch gebied in het Verenigd Koninkrijk te omschrijven. In dat land zijn de rentes de laatste dagen geëxplodeerd en de waarde van het Britse pond bereikte de laagste stand ooit tegenover de dollar. Het pond is zelfs minder waard geworden tegenover de euro, de munt die de laatste tijd in de hoek zit waar harde klappen vallen.
Het is allemaal begonnen toen vorige week de nieuwe Britse regering een aangepaste begroting presenteerde om de energie- en inflatiecrisis in het land te lijf te gaan. De nieuwe ministersploeg uit Londen wil huishoudens twee jaar lang compenseren voor een hoge energierekening en belastingen verlagen voor de rijke Britten. De kosten, geraamd op ruim 70 miljard pond, worden gedekt door in de komende maanden extra geld te lenen.
Die mix schoot de beleggers in de verkeerde keelgat. In de eerste plaats omdat men het idee dat belastingverlagingen voor de rijksten de economische groei aan zal jagen, voor een sprookje zag. En terecht. De geschiedenis leert ons dat zulke plannen in het verleden altijd mislukten met toegenomen ongelijkheid als bijkomstigheid. In de tweede plaats omdat de reeds hoge Britse staatsschuld –om en nabij 100 procent van de economie– nog hoger zou worden. Dat de regering weigerde de plannen door een onafhankelijke partij door te laten rekenen én de hoogste ambtenaar op het Ministerie van Financiën de laan uitstuurde, hielp ook niet.
Toen dat tot een regelrechte chaos op de financiële markten leidde –de Britse centrale bank moest halsoverkop aankondigen op de markten te interveniëren om het functioneren van ’s lands financiële markten en economie veilig te stellen– kondigde de kersverse minister van Financiën nog meer belastingverlagingen aan (lees: nog hogere schuld) en ontkende de regering dat er een crisis gaande was.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) uitte stevige kritiek op de plannen van Londen. Een uitzonderlijke gebeurtenis, want kritiek van het IMF op het beleid van een Westers land komt niet vaak voor. Dat het IMF Londen kapittelde, mag een regelrechte vernedering genoemd worden.
Het ingrijpen door de centrale bank bracht eventjes wat rust met zich mee, maar is hooguit een tijdelijke pleister op de diepe economische wond. De Britse rentes zijn scherp opgelopen en het pond is fors in waarde gedaald door het onverstandige beleid van de regering. De enige échte oplossing is daarom het aangekondigde beleid niet uit te voeren. Maar afgaand op de geluiden afkomstig van de nieuwe Britse regering, lijkt dat uitgesloten.
Het volledig wegvallen van vertrouwen in de regering, ad-hoc en inconsistent beleid, stevige kritiek van het IMF, rap stijgende rentes en een dalende waarde van de eigen munt; dat zijn zaken die in ontwikkelingslanden spelen van tijd tot tijd. Nu speelt het zich allemaal af in het Westen. Europa is een ontwikkelingsland rijker sinds deze maand. Ik hoop alleen dat de EU-landen goed kijken; weten wat je níet moet doen, is ook een waardevolle les.
De auteur is hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer