Begin juli kondigde VluchtelingenWerk al aan naar de rechter te stappen als de opvang voor asielzoekers niet snel zou verbeteren. Er is een structureel tekort aan opvangplekken voor asielzoekers in Nederland, waardoor duizenden asielzoekers volgens VluchtelingenWerk al maanden in (crisis)noodopvanglocaties verblijven. De opvang is onder de „humanitaire ondergrens” gezakt, aldus voorzitter Frank Candel. „Daarom stappen we met pijn in het hart naar de rechter. Dit doen we ook voor alle medewerkers in de asielketen voor wie de situatie onwerkbaar is geworden.”

De organisatie eist dat de opvang voor alle asielzoekers uiterlijk op 1 oktober weer aan de wettelijke minimumeisen voldoet. Dat betekent concreet dat er toegang zou moeten zijn tot drinkwater, douches en toiletten, nodige gezondheidszorg en onderwijs en speelvoorzieningen voor kinderen. Verder moeten er „genoeg adequate maaltijden” en „enige mate van privacy zijn, door een afgesloten slaapkamer voor gezinnen of groepen van maximaal zes personen”. Ook zouden zwangere vrouwen en ernstig zieke asielzoekers niet in tenten en gymzalen terecht mogen komen.

De opvangcrisis is door het Rijk zelf veroorzaakt, zo beargumenteert VluchtelingenWerk in de dagvaarding. „Het aantal asielverzoeken was de afgelopen jaren juist relatief laag en stabiel. Door bezuinigingen op de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en het sluiten van azc’s verkeert het asielsysteem al jaren in een permanente staat van crisis.”

Volgens de vluchtelingenorganisatie zijn er genoeg locaties om de huidige aantallen asielzoekers op te kunnen vangen, maar weigeren veel gemeenten hieraan mee te werken. Daarnaast zou er sprake zijn van ongelijke behandeling van vluchtelingen uit Oekraïne en vluchtelingen uit landen als Syrië, Afghanistan en Jemen.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid zei eerder al de keuze van VluchtelingenWerk om naar de rechter te stappen, te begrijpen. Ook het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) was het ermee eens dat er snel goede en humane opvanglocaties moeten komen.