Kort gezegd stelt ds. De Visser: omdat er in de belijdenisgeschriften van de kerk niet over homoseksualiteit gesproken wordt, heeft de belijdenis niets van doen met homoseksualiteit. Dat is een nogal biblicistische benadering. Biblicistisch is het als je stelt dat, wanneer een bepaald begrip niet in de Bijbel voorkomt, dat begrip niet Bijbels is. Maar zo werkt het niet in de theologie. Er zijn legio begrippen die niet in de Bijbel voorkomen maar toch verrassend Bijbels zijn, zoals Drie-eenheid, erfzonde enzovoort.

Zonneklaar

Nee, inderdaad: het woord ”homoseksualiteit” komt in de kerkelijke belijdenis niet voor. En dat is logisch. Niemand dacht erover de Bijbelse visie daarop te moeten staven in een belijdenisgeschrift, omdat die evident was.

Van kerkvaders tot reformatoren en velen na hen: ze zijn zonneklaar in hun afwijzen van de homoseksuele praxis. Het kost weinig moeite om uit de exegese van de kerk der eeuwen tientallen voorbeelden te noemen om dat te onderbouwen. Tot ver in de 20e eeuw was dit de algemeen aanvaarde visie in de wereldkerk. Waar oosters-orthodoxen, rooms-katholieken en protestanten ook van mening over mochten verschillen, niet hierover. Bavinck, Barth, maar ook een hedendaagse eminente nieuwtestamenticus als N. T. Wright laten er geen misverstand over bestaan hoe de Schrift op dit punt uitgelegd moet worden. Zij zouden het er van harte mee eens zijn dat dit terdege het belijden van de kerk raakt.

Strijdig met belijden

Als ds. De Visser stelt dat tegenstanders van homoseksuele relaties „het belijden van de kerk (…) in ieder geval niet achter [zich] hebben staan”, dan is dat feitelijk onjuist. Want al spreekt de belijdenis niet expliciet over homoseksualiteit, zij doet dat wel impliciet. De ”onkuisheid” waarover de Heidelbergse Catechismus in zondag 41 spreekt, omvat alle vormen van wat de Schrift ”porneia” noemt: alle vormen van seksueel gedrag buiten de relatie man-vrouw in een huwelijksverbond, dus ook homoseksueel gedrag. De belijdenis heeft dus op dit punt het Schriftgetuigenis achter zich staan.

Als dan de Protestantse Kerk het zegenen van homoseksuele relaties toestaat, handelt ze daarmee in strijd met haar eigen belijden en –nog veel belangrijker– de Heilige Schrift. Als ds. De Visser stelt dat de synode met ord. 5.4 (het kerkordeartikel dat ruimte biedt voor het zegenen van andere relaties dan het huwelijk tussen man en vrouw) „een definitieve en onherroepelijke uitspraak heeft gedaan”, is dat een schokkende bewering. Het is een veeg teken als in de kerk iets onherroepelijk is. Dan staat de kerk boven het Woord in plaats van andersom.

Het lijkt er helaas op dat dit inderdaad het geval is in de Protestantse Kerk. Echter, wat synodes ook besluiten: zodra en zolang kerkelijke uitspraken met het Woord van God in tegenspraak zijn, hebben zij geen enkele zeggingskracht en geldingskracht.

De kerk is gelukkig groter dan de Protestantse Kerk. Als we de ”democratie van de geschiedenis” laten meespreken, is snel duidelijk hoe de verhoudingen liggen. Om maar niet te spreken over de grote meerderheid van de wereldkerk vandaag de dag.

Protest

Dat werd vorige week in Engeland goed merkbaar. Honderden Anglicaanse bisschoppen waren daar bijeen op de Lambethconferentie. Daar werd zichtbaar hoe homoseksualiteit de kerk wereldwijd raakt en hoe groot –gelukkig!– het verzet is tegen de stappen die progressieven nemen. Waar 140 (voornamelijk westerse) bisschoppen instemming betuigden met een verklaring die lhbti-liefde in toegewijde relaties ”heilig” noemde, steunden meer dan 500 bisschoppen deze verklaring niet. Dit nog afgezien van de tientallen bisschoppen die uit protest de conferentie niet eens wilden bezoeken. Een grote meerderheid van de Anglicaanse Kerk wil beslist vasthouden aan een verklaring uit 1998 waarin de homoseksuele praxis wordt afgewezen als zijnde strijdig met de Bijbel.

Westers fenomeen

Acceptatie van homoseksualiteit is een recent verschijnsel, ingegeven door een nieuwe hermeneutiek en sterk beïnvloed door de omringende cultuur. Het is met name een westers fenomeen dat zich grotendeels voordoet in een sterk krimpende, vergrijzende kerk. De uitspraak van een Afrikaanse bisschop tijdens de Lambeth-conferentie dat driekwart van de Anglicaanse Kerk een andere mening is toegedaan, zal niet ver naast de waarheid zitten. Dat is wel de kerk van de toekomst.

De auteur is hervormd predikant en betrokken bij Bijbels Beraad M/V.