Het is lastig te zeggen of er momenteel meer huizen zijn beschoten dan pakweg een jaar geleden, zegt Van der Kemp. Een woordvoerder van de politie bevestigt dat. „Wij registreren in het algemeen of een schietpartij materiële schade veroorzaakt, maar dat kan dan bijvoorbeeld ook aan een voertuig zijn. We weten dus niet of er vaker op huizen wordt geschoten.” Van der Kemp, verbonden aan de Vrije Universiteit: „Als er in de media meer aandacht is voor dergelijke incidenten, is het aannemelijk dat ze ook vaker voorkomen.”

De politiewoordvoerder durft de schietpartijen niet te duiden. „Het zou kunnen dat er een conflict in de onderwereld is, of dat er sprake is van kopieergedrag. Het lastige is dat slachtoffers niet naar de politie stappen om te vertellen dat ze ruzie hebben over 50 kilogram cocaïne. Dat bemoeilijkt voor ons de zoektocht naar de dader en zijn motief.”

Van der Kemp vermoedt dat de schutters afkomstig zijn uit de onderwereld. „Ze willen hun tegenstanders of diens familieleden met de beschietingen bedreigen om op die manier iets gedaan te krijgen. De bedreigers laten zo zien waartoe ze in staat zijn. De boodschap die ze ermee willen overbrengen is doorgaans dat ze de volgende keer op de bewoner zelf schieten.”

Rechtspsycholoog Peter van Koppen wijst op de zaak rond fruithandel De Groot. Een van de werknemers van dat bedrijf vond een lading cocaïne tussen het fruit en deed aangifte. Het openbaar ministerie publiceerde in het strafrechtelijk onderzoek dat volgde per ongeluk een lijst van de werknemers met hun adressen op internet. „Criminelen stichtten brandjes bij hun huizen en gooiden molotovcocktails naar binnen. Concreet was hun doel de firma een hak te zetten.”

Het beschieten van woningen is geen nieuw verschijnsel. De reeks aan incidenten laat wél zien dat bedreigingen binnen het criminele milieu steeds verder gaan, signaleert Van der Kemp. „Een tijdlang intimideerden boeven elkaar door voorwerpen achter te laten, zoals bijvoorbeeld handgranaten. Of ze stuurden kogelbrieven. Maar bij het beschieten van een woning neemt het risico toe dat er onschuldige slachtoffers vallen. Dat is echt zorgelijk.”

Rechtspsycholoog Peter van Koppen is daarentegen niet bezorgd over de recente incidenten. „Ik vermoed dat het beschieten van woningen niet vaker voorkomt dan bijvoorbeeld een jaar geleden. Het is gewoon een aantal keer vrij kort na elkaar gebeurd, waardoor het lijkt alsof er nu een toename is.”

Minimaal

Dat mensen zich door de beschietingen onveiliger voelen wil nog niet zeggen dat de situatie in woonwijken daadwerkelijk verslechtert, beweert de rechtspsycholoog. „De kans dat je huis beschoten wordt, is minimaal. En het is ook geen verschijnsel dat als een epidemie steeds meer om zich heen grijpt.”

Om zijn punt kracht bij te zetten verwijst Van Koppen naar onderzoek dat hij in 2015 uitvoerde. „Ik heb toen het veiligheidsgevoel in Middelharnis vergeleken met dat van Rotterdam. Het bleek in beide plaatsen even laag. In Middelharnis voelden mensen zich al onveilig als jongens met een brommer op de hoek van de straat stonden.”

Dat boeven risico’s nemen met de levens van onschuldige mensen is niets nieuws, zegt criminoloog Van der Kemp. „De liquidatie van Sam Klepper in 2000 vond plaats midden in een winkelcentrum in Amsterdam-Buitenveldert. En vandaag de dag liggen er soms explosieven bij woningen. Dat is nog veel gevaarlijker dan het beschieten van een huis.”