De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken zal zaterdag naar Berlijn reizen voor een bijeenkomst van de NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken om de oorlog in Oekraïne te bespreken, meldt zijn ministerie.

Mogelijke gespreksonderwerpen daar zijn de mogelijke toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO, de voorbereidingen voor de NAVO-top in Madrid eind juni en de ontwikkeling van een nieuw strategisch concept voor de in 1949 opgerichte militaire alliantie, aldus het ministerie.

Blinken is vanwege een positieve coronatest nog afwezig bij de bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de G7, die donderdag begonnen is in een resort aan de Duitse Oostzeekust. De diplomaat Victoria Nuland vervangt hem bij die bijeenkomst.

Blinken is van plan om zondag naar Frankrijk door te reizen. Daar zullen de Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Katherine Tai en de minister van Handel Gina Raimondo zich bij hem voegen.

Oekraïense troepen hebben een logistiek schip van de Russische marine in de Zwarte Zee beschadigd en in brand gestoken, meldt een woordvoerder van de regionale militaire administratie van Odessa, in het zuiden van Oekraïne.

Volgens de woordvoerder werd het schip, de Vsevolod Bobrov, aangevallen in de buurt van het strategisch belangrijke Slangeneiland, waar de afgelopen dagen hevig zou zijn gevochten. Het kleine eiland ligt vlak bij de Oekraïense zeegrens met Roemenië.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock heeft bedenkingen geuit over de wens van Oekraïne om te worden voorzien van westerse straaljagers. Baerbock deed haar uitlatingen tijdens een bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de G7 in een resort aan de Noord-Duitse kust.

Baerbock wees op de afwijzing door westerse mogendheden van een oproep van Oekraïne, in de beginfase van de Russische invasie, om een ​​no-flyzone boven het land in te stellen. Ook bij die gelegenheid nam Duitsland een „duidelijk standpunt” in over het leveren van vliegtuigen.

De Duitse buitenlandminister was dinsdag nog in Kiev, waar ze naar eigen zeggen sprak over „hoe we Oekraïne kunnen steunen, met name met betrekking tot zijn veerkracht, zijn vermogen om zichzelf te verdedigen, zonder dat de NAVO deelneemt aan deze oorlog”.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba is uitgenodigd om vrijdag bij de G7-besprekingen aanwezig te zijn. Tijdens een recent bezoek aan Duitsland riep hij op om moderne straaljagers en antiraketsystemen aan zijn land te leveren.

Hoe gevoelig het leveren van straaljagers door NAVO-leden aan Oekraïne ligt, bleek begin maart toen Polen zijn beschikbare MiG-jachtvliegtuigen gratis, direct en gevechtsklaar aan de Oekraïense luchtmacht wilde overdragen. De Poolse regering wilde dit echter niet rechtstreeks doen, uit angst voor Russische represailles. Daarop vroeg Polen de vliegtuigen via een Amerikaanse basis in Duitsland te leveren. Dat zagen de VS niet zitten, want een dergelijke levering zou „ernstige zorgen oproepen voor de hele NAVO-alliantie”, aldus het Pentagon.

Gemeenten vangen weer iets meer Oekraïners op dan begin deze week, terwijl het aantal beschikbare plekken juist licht is afgenomen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Bij de gemeenten staan nu ruim 20.000 Oekraïense vluchtelingen ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP) die kennelijk zelf onderdak hebben gevonden.

De gemeenten hebben opvangplekken geregeld voor mensen die Oekraïne zijn ontvlucht na de Russische invasie in het land. Daar worden nu 35.684 mensen opgevangen, een toename van 468 ten opzichte van de laatste tussenstand van maandag. Dat betekent dat de lichte krimp van het aantal Oekraïners in de opvang van die dag vooralsnog eenmalig was. Ongeveer een vijfde van de beschikbare opvangcapaciteit (9478 van de ruim 45.000 bedden) staat nog leeg.

Sinds maandag kwamen er nog eens 2350 mensen bij in de BRP, tot 55.750 in totaal. Ze zijn daarmee in beeld bij de overheid, die ze moet helpen met bepaalde voorzieningen. Ze hebben recht op zorg en onderwijs, en mogen deels ook werken.

De 20.000 Oekraïners die buiten de gemeentelijke opvang verblijven, hebben zelf onderdak gevonden of worden opgevangen bij bijvoorbeeld vrienden en familie. Hoe deze groep precies is samengesteld, kunnen de autoriteiten niet zeggen.

De Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties heeft ingestemd met het onderzoeken van vermeende wandaden door het Russische leger in Oekraïne. Een grote meerderheid stemde voor een voorstel van Oekraïne om de gebeurtenissen in Kiev en andere regio’s in februari en maart te onderzoeken.

De VN-Mensenrechtenraad die in het Zwitserse Genève zetelt, bestaat uit vertegenwoordigers van 47 staten. China en Eritrea stemden tegen het voorstel. Daarnaast waren er twaalf onthoudingen.

VN-commissaris voor de mensenrechten, Michelle Bachelet, zei eerder op de dag dat in en om de Oekraïense hoofdstad Kiev de afgelopen weken meer dan duizend lichamen van burgers zijn geborgen. Volgens haar is in veel gevallen er waarschijnlijk sprake van oorlogsmisdaden.

Rusland maakte tot voor kort deel uit van de Mensenrechtenraad. Het land werd vorige maand vanwege de vermeende mensenrechtenschendingen in Oekraïne geschorst, waarop Moskou liet weten het lidmaatschap meteen te beëindigen. Eerder deze week heeft Tsjechië Ruslands plek ingenomen.

Ook in Oekraïne worden door onder andere het Openbaar Ministerie duizenden zaken onderzocht van vermoedelijke misdaden door de Russen.

In een buitenwijk van de Oekraïense stad Kiev zijn twee ongewapende burgers doodgeschoten. Dat meldt CNN op basis van bewakingsbeelden. Volgens de Amerikaanse nieuwszender schoten de Russische militairen op de eigenaar en een bewaker van een voertuigenwinkel. Eén van de slachtoffers wist zichzelf na het incident nog in veiligheid te brengen, maar overleed later.

Premier Mark Rutte reist maandag af naar Bulgarije voor een bezoek aan Nederlandse NAVO-militairen. Ook heeft hij een ontmoeting met de Bulgaarse premier Kiril Petkov.

Begin april vertrokken vier F35-gevechtsvliegtuigen met negentig man ondersteunend personeel richting Bulgarije. Twee van de vliegtuigen worden ingezet voor luchtbewaking van de oostgrenzen van het NAVO-gebied. Bij het bezoek van Rutte aan de militairen is ook commandant der strijdkrachten Onno Eichelsheim aanwezig.

De ontmoeting tussen Rutte en Petkov zal voornamelijk in het teken staan van de oorlog in Oekraïne. Daarnaast wordt gesproken over de rechtsstaat, anticorruptie, energie en de handelssamenwerking tussen Nederland en Bulgarije.

Meer dan 6 miljoen mensen zijn Oekraïne ontvlucht sinds het begin van de Russische invasie op 24 februari, blijkt uit de dagelijks bijgewerkte statistieken van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Slechts tien dagen geleden werd de grens van 5,5 miljoen vluchtelingen gepasseerd.

Sinds eind februari zijn volgens de UNHCR ruim 1,59 miljoen Oekraïners al dan niet permanent naar hun land teruggekeerd, terwijl binnen Oekraïne meer dan 8 miljoen mensen zijn ontheemd. Dat laatste is een toename van 1 miljoen in slechts tien dagen.

Van de 6 miljoen gevluchte Oekraïners zijn er bijna 3,3 miljoen naar Polen gegaan, van wie een onbekend aantal is doorgereisd naar andere EU-landen. Ook de buurlanden Roemenië, Moldavië, Hongarije en Slowakije hebben honderdduizenden Oekraïners zien komen. De vluchtelingenstroom bestaat voor meer dan 90 procent uit vrouwen en kinderen.

Volgens de UNHCR zijn ruim 785.000 mensen naar Rusland gevlucht. Oekraïne stelt dat het in tienduizenden gevallen gaat om deportaties. Moskou zegt dat meer dan 1 miljoen mensen sinds 24 februari vanuit Oekraïne naar Rusland zijn gevlucht.

Tussen 18 en 23 februari verhuisden nog eens 105.000 mensen vanuit de regio’s Donetsk en Loehansk naar Rusland, aldus de UNHCR.

Gazprom gaat de levering van gas via de Yamal-pijplijn niet meer hervatten. Het Russische staatsgasbedrijf zegt dat niet meer te kunnen omdat het Kremlin sancties oplegde aan de beheerder van het Poolse deel van die pijplijn. Die sancties, bestaande uit een verbod op „transacties en betalingen”, zijn nu door Gazprom gevolgd.

Eind vorige maand zette Gazprom al de levering van gas aan Polen stop. Dat gebeurde toen omdat het Poolse staatsgasbedrijf weigerde de rekening in roebels te voldoen. Sindsdien stroomt er al geen gas meer van oost naar west. Wel gaat er gas vanuit Duitsland naar Polen.

Rusland zet energie in als een „wapen” tegen het Westen. Dat zei de Duitse minister van Economische Zaken en Klimaat Robert Habeck in een reactie op de sancties van Moskou tegen westerse energiebedrijven. Ook komt er minder gas uit Rusland naar Europa door pijplijnen over Oekraïens grondgebied.

Volgens Habeck loopt de situatie steeds verder uit de hand en zet Rusland energie nu op verschillende vlakken in als wapen. De Europese gasprijs ging donderdag flink omhoog door zorgen over Russische leveringen via Oekraïne en de sancties van Moskou tegen westerse bedrijven. Het gaat daarbij onder meer om Europese dochters van het Russische staatsgasconcern Gazprom die nu zijn verboden zaken te doen met Rusland.

Duitsland is al enige tijd bezig om minder afhankelijk te worden van Russisch gas, bijvoorbeeld door meer terminals voor vloeibaar gemaakt aardgas (lng) aan te leggen. Duitsland is een van de grootste afnemers van Russisch gas. Volgens Habeck komt er vanwege de oplopende ruzie tussen Rusland en de Oekraïense gasnetbeheerder nu 3 procent minder geïmporteerd gas binnen in Duitsland.

Rusland is er al vaker van beschuldigd zijn fossiele brandstoffen als geopolitiek en economisch wapen in te zetten, waaronder door de Amerikaanse en Oekraïense regering en ook het Internationaal Energie Agentschap (IEA).

De Nederlandse Gasunie, verantwoordelijk voor het gasleidingennetwerk, ziet nog geen problemen ontstaan door de lagere volumes gas die naar Duitsland stromen. Eerder deze week maakte de Duitse autoriteit voor gasinfrastructuur al bekend dat onder andere vanuit Nederland, maar ook Noorwegen, meer gas naar Duitsland stroomt.

„Sinds de crisis in Oekraïne is hier al op geanticipeerd. Eerst kwamen alle gasstromen uit het oosten, maar nu is al ingezet op meer lng uit andere landen, dus gaat er meer van west naar oost”, aldus een Gasunie-woordvoerster.

Om Oekraïne te helpen zijn graanoogst zo snel mogelijk naar Europa uit te voeren roept de Europese Commissie transporteurs op met spoed extra vrachtwagens en mobiele graanladers naar de grenzen te sturen. Ze stelt voor een onlineplatform op te zetten om dit logistiek te coördineren en ‘solidariteitsrijstroken’ aan de grenzen aan te leggen. „Binnen drie maanden moet 20 miljoen ton graan het land uit”, zegt transportcommissaris Adina Vălean. De situatie bedreigt de voedselveiligheid, aldus de commissie.

Door de Russische invasie kan Oekraïne zijn havens aan de Zwarte Zee niet langer gebruiken. Normaal gaat 90 procent van de export van graan en oliezaden via die weg over zee naar het buitenland. Nu dat niet meer kan staan duizenden trucks aan de EU-grenzen te wachten op toelating en onder andere de douane is daar niet op berekend. De gemiddelde wachttijd bedraagt zestien dagen, zegt Vălean, en aan sommige grenzen zelfs dertig dagen.

Bijkomend probleem is dat de breedte van de rails in Oekraïne anders is dan in de meeste EU-landen waardoor het graan bij de grens moet worden overgeladen op passende goederentreinen of in vrachtwagens. Op de langere termijn wil de commissie Oekraïne laten aansluiten op het trans-Europees transportnetwerk. Onder normale omstandigheden exporteert Oekraïne 75 procent van zijn graanproductie.

Oekraïne grenst aan vier EU-lidstaten: Polen, Slowakije, Hongarije en Roemenië. Het dagelijks EU-bestuur vraagt de douanes van die landen voorrang te geven aan de afhandeling van Oekraïense transporten.

Nederland heeft tot nu toe, inclusief de vijf pantserhouwitsers, voor 102 miljoen euro aan militaire steun aan Oekraïne gegeven. Dat schrijft minister van Defensie Kajsa Ollongren donderdag aan de Tweede Kamer.

Het kabinet heeft inmiddels declaraties ingediend bij de Europese Vredesfaciliteit. Dit instrument van de Europese Unie komt landen tegemoet bij uitgaven die ten goede komen aan onder andere het versterken van de internationale veiligheid. Uit de Kamerbrief blijkt dat Nederland hieruit 12,8 miljoen euro kan verwachten. Op een later moment volgen de uitkomsten van overige declaraties, meldt de minister.

Eind april maakte het kabinet bekend in samenwerking met Duitsland twaalf pantserhouwitsers naar Oekraïne te sturen. „De training wordt verzorgd door Nederlandse en Duitse trainers en is deze week gestart in Duitsland. Duitsland levert de munitie voor de pantserhouwitsers”, schrijft Ollongren nu. Naast de pantserhouwitsers stuurde Nederland eerder al pantservoertuigen, antitankraketten, antiluchtdoelraketten en scherpschuttersgeweren.

Pantserhouwitsers zijn het zwaarste geschut dat de landmacht heeft. Met het wapen kunnen vijandelijke doelen tot op 50 kilometer afstand worden uitgeschakeld.

De oorlog tussen Oekraïne en Rusland is een oorlog voor de gedeelde toekomst van het Westen. Dat heeft premier Mark Rutte donderdag gezegd in een toespraak die hij via een videoverbinding hield in het Oekraïense parlement. De inzet van de oorlog is „de toekomst van democratie en de internationale rechtsorde. Het draait om vrijheid. Die van jullie en van ons. En dus, draait deze oorlog om onze gezamenlijke toekomst”, aldus Rutte.

De premier sprak op uitnodiging van de Oekraïense president Volodimir Zelenski, die „de belichaming is geworden van de vechtlust en de moed” van de Oekraïense strijdkrachten en het Oekraïense volk. „We bewonderen de moed van Oekraïne meer dan ik in woorden kan uitdrukken. Het is zoals David tegen Goliath. En we weten allemaal wie dat gevecht won.”

De viering van Bevrijdingsdag in Nederland was dit jaar anders, aldus Rutte, vanwege de oorlog in Oekraïne. Er was het besef dat vrijheid een prijs heeft. „En dat je vrienden die hulp nodig hebben niet aan hun lot moet overlaten.” De vlammen van de vrijheidsvuren die traditioneel op 5 mei worden ontstoken „waren dit jaar blauw en geel”, de kleuren van de Oekraïense vlag. „Net als onze harten. Net als onze geesten.”

De Russische president Vladimir Poetin dacht een snelle overwinning te kunnen behalen in Oekraïne, maar „dat was een ernstige misrekening, want het tegenovergestelde is gebeurd. De krachten der democratie in het Westen zijn meer verenigd dan ooit”.

Het is volgens Rutte belangrijk dat „elke kans wordt aangegrepen om de samenwerking tussen Oekraïne en de EU te bevorderen. En dat we samenwerken aan herstel en wederopbouw op een manier die Oekraïne dichterbij de Europese Unie brengt”.

Ook moeten de sancties tegen Rusland van kracht blijven „tot de Russische agressie stopt en de Oekraïense soevereiniteit is hersteld”. En het Westen zou zo snel mogelijk de volgende grote stap moeten zetten, door te stoppen met het kopen van Russische olie. „Laat me duidelijk zijn: Nederland is er klaar voor om deze stap te zetten samen met onze partners en bondgenoten.”

Nederland zal zich ook blijven inzetten voor gerechtigheid voor Oekraïne, zei Rutte. Hij trok daarbij de vergelijking met de ramp met de MH17, en de strijd voor gerechtigheid tegen „de Russen verantwoordelijk voor het neerhalen” van het vliegtuig. „Ik beloof u dit: Nederland zal zich net zo hard inzetten voor gerechtigheid als het aankomt op de verwerpelijke daden die Rusland begaat tegen jullie land en jullie volk.”

In en om de Oekraïense hoofdstad Kiev zijn de afgelopen weken meer dan duizend lichamen van burgers geborgen. Dat heeft de VN-commissaris voor de mensenrechten, Michelle Bachelet, donderdag gezegd. In veel gevallen is er waarschijnlijk sprake van oorlogsmisdaden, zei ze.

„Het aantal moorden, inclusief mogelijke standrechtelijke executies ten noorden van Kiev, is schokkend”, aldus Bachelet in een toespraak via videoverbinding met het hoofdkwartier van de Mensenrechtencommissie van de VN in Genève.

Deze commissie beslist donderdag of er een team wordt samengesteld dat officieel onderzoek gaat doen naar de gebeurtenissen in Kiev en andere Oekraïense regio’s in februari en maart.
Rusland ontkent dat het burgers aanvalt en spreekt sinds de inval van 24 februari van een „speciale militaire operatie” om Oekraïne te ontwapenen en te ontdoen van anti-Russisch nationalisme. Oekraïne zelf en het Westen spreken van een agressieve oorlog zonder aanleiding.

Lukoil neemt de Russische tankstations en smeermiddelenfabriek over van olie- en gasconcern Shell. Hoeveel geld de Russische branchegenoot betaalt voor Shell Neft, zoals het Russische bedrijfsonderdeel heet, is niet naar buiten gebracht.

Het gaat om ruim vierhonderd tankstations in tientallen Russische steden. Die waren al voorlopig stilgelegd in afwachting van een mogelijke verkoop. Ook de activiteiten bij de smeermiddelenfabriek in Torzjok ten noordwesten van Moskou werden voorlopig gestaakt. Shell bevestigde eerder al dat er gesprekken liepen met een geïnteresseerde partij.

Door deze stap is Shell nog niet meteen helemaal weg uit Rusland. Het concern maakte eind februari vanwege de Russische inval in Oekraïne bekend zijn activiteiten in Rusland af te willen stoten. Daaronder vallen ook investeringen in gasprojecten.

Een Oekraïense militair die vastzit in de Azovstal-fabriek in Marioepol doet een beroep op Tesla-topman Elon Musk. Commandant Sergej Volina hoopt dat Musk kan helpen bij de evacuatie van de fabriek die al weken omsingeld wordt door Russische troepen.

„Mensen zeggen dat jij van een andere planeet komt en dat je mensen leert te geloven in het onmogelijke. Mijn planeet ligt naast de jouwe, want ik ben op een plek waar het bijna onmogelijk is om te overleven,” schrijft Volina op Twitter in een bericht aan Musk.

Hij vraagt om een evacuatie naar een derde land dat zou kunnen helpen bij de bemiddeling. Die oproep deed Volina eind april ook al aan alle wereldleiders. Omdat die nog niet hebben kunnen helpen, richt de commandant zich nu tot de rijkste man ter wereld: „Als jij ons niet kan helpen, wie dan wel?”

De Azovstal-fabriek is het laatste bolwerk van Oekraïens verzet tegen Russische troepen in de zuidelijke stad Marioepol. De Russen hebben de stad volledig ingenomen, maar in de fabriek zitten nog Oekraïense soldaten. Dinsdag zeiden autoriteiten dat er nog meer dan duizend strijders aanwezig zijn. Daarnaast zouden ook nog meer dan honderd burgers zich schuilhouden op het fabrieksterrein.

Eerder in de oorlog stuurde Musk met zijn bedrijf SpaceX Starlink-satellieten naar Oekraïne om de internetverbindingen te verbeteren. Dat deed hij ook naar aanleiding van een oproep op Twitter van vicepremier Mychajlo Fjodorov van het land. Musk heeft nog niet gereageerd op de tweet van Volina.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba wil dat er voor zijn land alvast een plaats wordt gereserveerd in de Europese Unie, zelfs als de onderhandelingen over toetreding nog lang gaan duren. Hij zei dat op de Duitse tv-zender ARD.

„We horen vaak dat Oekraïne bij de Europese familie hoort. Dan is het nu belangrijk die plaats te reserveren”, aldus Koeleba aan het begin van een bezoek aan Duitsland. Kiev heeft op 28 februari, kort na de Russische invasie, aangegeven graag te willen toetreden tot de EU, maar een aantal lidstaten waaronder Nederland heeft bedenkingen en voelt niets voor een versnelde toetredingsprocedure.

Zo zei de Franse president Emmanuel Macron maandag dat het wel tientallen jaren kan duren voor een land als Oekraïne EU-lid kan worden. Wel zou het land voor die tijd misschien al kunnen deelnemen aan een „politieke Europese gemeenschap”, zei Macron.

Siemens verlaat Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne na bijna 170 jaar actief te zijn geweest in dat land. De sancties tegen Rusland leverden het Duitse industrieconcern afgelopen kwartaal al een financiële klap op van ongeveer 600 miljoen euro.

Na het uitbreken van de oorlog zette Siemens alle nieuwe contracten en internationale leveringen aan Rusland en Belarus al stop. In combinatie met de sancties zette dat veel druk op de resultaten. Vooral de tak die zich bezighoudt met spoor en treinen en activiteiten voor onderhoudswerk hadden te lijden onder de situatie.

Het was volgens topman Roland Busch geen gemakkelijke beslissing om Rusland de rug toe te keren. Het bedrijf telt er zo’n 3000 medewerkers en heeft een lange geschiedenis in het land. In de negentiende eeuw vestigde Carl von Siemens, broer van de oprichter van het concern, zich zelfs permanent in Rusland. Ook werd hij door de Russische tsaar in de adelstand verheven.

Hoe het vertrek uit Rusland precies vorm krijgt is nog niet helemaal duidelijk. Siemens kiest bij het afbouwen van de activiteiten voor een ​​”ordelijk proces”, geeft Busch aan. Dit proces zou ook al in gang zijn gezet. „We evalueren de impact op onze mensen en we zullen hen zo goed mogelijk blijven ondersteunen.”

Mede door de impact van het conflict halveerde de winst van Siemens afgelopen kwartaal tot 1,2 miljard euro. Maar in de vergelijkbare periode vorig jaar profiteerde het concern nog sterk van de opbrengsten van de verkoop van een onderdeel.

Siemens maakt de laatste tijd echter ook sterke groei door. Vooral op digitaal vlak worden goede zaken gedaan; bijvoorbeeld met software om fabrieksprocessen te automatiseren. De totale omzet steeg met 16 procent tot ongeveer 17 miljard euro. Geholpen door het economisch herstel uit de coronacrisis is het orderboek bijna een derde meer gevuld dan een jaar terug.

Duitsland kan mogelijk deze winter al zonder Russisch gas, maar dat gaat niet zonder slag of stoot. „Als we volle gasopslagen hebben en twee van de vier drijvende lng-fabrieken die we hebben geleaset aangesloten zijn en we genoeg energiebesparingen doen, kunnen we de winter doorkomen”, zei economieminister Robert Habeck in het zakentijdschrift WirtschaftsWoche.

Duitsland is al enige tijd bezig om minder afhankelijk te worden van Russisch gas. Dat doet het land onder meer door meer terminals voor vloeibaar gemaakt aardgas (lng) aan te leggen. Net als Nederland heeft het bedrijf ook een aantal drijvende terminals, waar het vloeibaar gemaakte gas weer in gasvorm wordt teruggebracht, geleaset omdat die snel kunnen worden toegevoegd. Desondanks noemde Duitsland tot nu toe 2024 altijd als moment dat het zonder Russisch gas zou kunnen.

Habecks voorbehouden laten wel zien dat Duitsland het zou merken als er deze winter geen Russisch gas meer zou worden geleverd. Iedereen, bedrijven en consumenten, zouden dan energie moeten besparen, aldus de minister. „Energiebesparing is de crux.” Volgens Habeck kan een ramp worden voorkomen als er 10 procent minder energie wordt verbruikt. Wel zou de gasprijs verder stijgen, waarschuwde hij.

Duitsland is een van de grootste afnemers van Russisch gas en nam vorig jaar 55 procent van zijn gas af uit dat land. Een plotselinge stop van de leveringen zou een recessie kunnen veroorzaken in de grootste economie van Europa die vergelijkbaar is met die van 2009 en 2020, zo niet erger, gaf onderzoeksinstituut IMK vorige week aan.

Een 21-jarige Russische sergeant moet in Oekraïne terechtstaan voor oorlogsmisdaden. De Oekraïense hoofdaanklager Irina Venediktova zei woensdag dat hij de eerste Russische soldaat is die voor de rechter verschijnt. De sergeant is in Oekraïense hechtenis.

Volgens de aanklacht heeft hij op 28 februari, vier dagen na de Russische inval in Oekraïne, vanuit een rijdende auto een 62-jarige man op een fiets doodgeschoten. Dit gebeurde in het dorpje Tsjoepahivka, in de grensregio Soemi. De sergeant was samen met vier andere Russische soldaten op de vlucht voor het Oekraïense leger. De auto waarin ze reden, hadden ze gestolen. Als hij veroordeeld wordt, kan de sergeant tien tot vijftien jaar gevangenisstraf krijgen.

Vorige maand maakte Venediktova bekend dat Oekraïne onderzoek doet naar vijfhonderd mensen wegens mogelijke betrokkenheid bij ruim 5600 Russische oorlogsmisdaden in het land. Oekraïne krijgt hulp uit onder meer Nederland en het Verenigd Koninkrijk bij de onderzoeken naar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.

Zowel Rusland als Oekraïne moet onmiddellijk stoppen met het gebruik van clustermunitie op het slagveld. Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) doet die oproep donderdag in een rapport over de gevolgen van het gebruik van clusterbommen in Oekraïne.

Russische troepen hebben de clusterbommen tijdens de oorlog in Oekraïne volgens HRW meerdere keren gebruikt, onder meer in de steden Tsjernihiv, Charkov, Mykolajiv en Vuhledar. Oekraïne zou de door veel landen verboden munitie tijdens dit conflict zelf ook zeker één keer hebben ingezet, meldt de mensenrechtenorganisatie.

Clusterbommen vallen bij gebruik uiteen in vele kleine bommetjes. Door niet geëxplodeerde clustermunitie vallen er volgens HRW nog jaren na conflicten geregeld doden. De slachtoffers zijn vaak spelende kinderen die de felgekleurde bommetjes aanzien voor speelgoed. Veel landen verbieden clustermunitie en zien het gebruik ervan als een oorlogsmisdaad.

Volgens HRW heeft het gebruik van clustermunitie in Oekraïne al aan honderden burgers het leven gekost. Ook zijn scholen, ziekenhuizen en woningen erdoor beschadigd. Precieze aantallen heeft de organisatie niet.

In februari, vlak na de Russische inval in Oekraïne, bevestigde The New York Times op basis van experts het gebruik van clustermunitie in Vuhledar. Het mensenrechtenbureau van de VN zei in maart „geloofwaardige rapporten” te krijgen over het gebruik van verboden munitie. Bij de aanval op het treinstation van de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk begin april, waarbij tientallen mensen om het leven kwamen, werd volgens de gouverneur ook clustermunitie gebruikt.

Het Russische leger roept hulporganisaties op om zo snel mogelijk burgers te evacueren uit twee steden in het oosten van Oekraïne die in handen zijn van het Oekraïense leger. Een woordvoerder van het Russische ministerie van Defensie zei woensdag tegen staatspersbureau Interfax dat in de steden Kramatorsk en Slovjansk anders „een rampzalige humanitaire situatie” dreigt.

Volgens de woordvoerder zijn er nog zo’n 90.000 burgers in de beide steden. Deze informatie is niet onafhankelijk te verifiëren. De Oekraïense troepen die de steden verdedigen gebruiken de burgers als menselijk schild, zei hij. Dit is een standaardbeschuldiging van Russische zijde.

Kramatorsk en Slovjansk liggen in de regio Donetsk, waar het Russische leger een groot offensief is begonnen. Mogelijk is de evacuatie-waarschuwing een teken dat het Russische leger nieuwe aanvallen voorbereidt.

De redactie opent een nieuw liveblog. Lees het blog van woensdag hier.