Taal: Russisch groeten
De Oekraïense taal is bijzonder moeilijk te begrijpen voor Nederlanders. Dat mocht ik afgelopen zomer ervaren tijdens een bezoek aan het Oost-Europese land. In aanloop naar de reis volgde ik online een paar taallessen.
Het Oekraïens lijkt, zeker voor buitenstaanders, heel veel op het Russisch. Vrijwel alle Oekraïners van 40 jaar en ouder kunnen trouwens Russisch spreken. Het land was tot ruim dertig jaar geleden namelijk onderdeel van de Sovjet-Unie. Zeker in de oostelijke provincies spreken velen aan de keukentafel de taal van het grote buurland.
Daarom deed ik een poging om Russisch te leren. En dat is een taal die heel andere vaardigheden van je mondspieren vraagt dan het Nederlands. Met bijzondere g-, b- en j-klanken en subtiele verschillen tussen meerdere s-klanken. Russisch schrijven doe je ook niet met a, b, c, d, e, maar met а, б, в, г, д. Het cyrillische alfabet zorgt ervoor dat je de geschreven taal nauwelijks herkent. Alleen een enkel woord als ”мама” oogt bekend.
Ik wilde vooral weten hoe men elkaar in Oekraïne begroet. Net als in het Nederlands zijn er in het Russisch formele en informele begroetingen. Kom je een leeftijdsgenoot tegen, dan is привет prima. Je spreekt dat uit als: prievjet, waarbij de voorlaatste e qua uitspraak sterk naar de i neigt. En de r moet een tongpunt-r zijn; daarbij klappert het puntje van je tong tegen het gehemelte op ongeveer een centimeter achter je voortanden. Sommige Nederlanders spreken altijd met zo’n rollende r, anderen kunnen enkel met hun huig een r maken, raspend of ook rollend.
Het meer formele ”goedendag” is in het Russisch: добрый день. Uitspraak: dohbrihj djin. Opnieuw met een tongpunt-r, de ”ihj” mag voorzichtig neigen naar ”eejuh” en de ”dj” spreek je uit zoals de j in het Engelse woord ”juice”.
Goedemorgen is доброе утро. Uitgesproken als: dohbrohj oetra, met een nadrukkelijke oe. De vriendelijke mensen die ik bezocht –veel Oekraïners hebben een vriendelijke inborst, was mijn indruk– volstonden op ieder moment van de dag ook met enkel „dohbrihj.”
Een veelgebruikte groet, in ieder geval onder christenen, is: „с Богом.” Uitspraak: s Bogam. Dat betekent letterlijk: met God. Bedoeld wordt: ga met God. Voor gevluchte Oekraïners zonder twijfel een goede wensende groet.