Rusland heeft maandag aanvallen uitgevoerd op verschillende Oekraïense spoorwegen en -stations, bevestigt het Russische ministerie van Defensie. Het betrof aanvallen met precisieraketten op in totaal zes faciliteiten die essentieel zijn voor het per spoor leveren van buitenlandse wapens aan Oekraïense troepen in de Donbas-regio.

Eerder maandag meldde het Oekraïense spoorbedrijf dat bij aanvallen op stations in het westen en midden van Oekraïne een dode en vier gewonden zijn gevallen. Het kantoor van de Oekraïense procureur-generaal liet los daarvan weten dat er volgens voorlopige informatie vijf doden en achttien gewonden zijn gevallen bij aanvallen op spoorinfrastructuur in de centrale regio Vinnytsia.

Het militaire commando van Oekraïne stelde vervolgens dat Rusland probeerde de spoorweginfrastructuur van Oekraïne te bombarderen om wapenleveringen uit het buitenland te verstoren. Dat bevestigt Moskou dus nu.

Russische troepen hebben ook een wapendepot in de buurt van Slavjansk in de regio Donetsk vernietigd, meldt het Russische ministerie van Defensie. Ook verschillende andere militaire installaties zouden zijn getroffen.

Eerder in april werd een treinstation in Kramatorsk geraakt door een raket. Daarbij vielen ongeveer zestig doden en raakten meer dan honderd mensen gewond. Oekraïne zei destijds dat het Russische leger achter die aanval zat, maar Moskou ontkende dat en gaf de schuld aan Oekraïne zelf.

Het aantal Oekraïners dat in Nederland werk vindt, gaat de komende tijd waarschijnlijk nog flink oplopen. Oorlogsvluchtelingen hebben eerst wat tijd nodig om te wennen aan hun nieuwe omgeving wat doorgaans zo’n drie tot vier maanden duurt, zegt Tent Partnership for Refugees. Dat is een netwerk van zo’n 220 internationale bedrijven dat zich wil inzetten voor de economische integratie van vluchtelingen. „Maar ik ben er absoluut van overtuigd dat nog meer Oekraïners op zoek gaan naar werk”, aldus de Europese directeur Hélène van Melle.

Ook bij de gespecialiseerde uitzendbureaus OTTO Work Force en UARecruit moet het grootste aantal Oekraïners dat een baan vindt, naar verwachting nog komen. Via OTTO en ook via uitzender ManpowerGroup gingen al „tientallen” Oekraïners in Nederland aan het werk in de twee maanden die de oorlog aan de gang is. Volgens uitkeringsinstantie UWV vonden tot afgelopen vrijdag in totaal bijna 3000 Oekraïners een baan in ons land. Daar komen er dagelijks tussen de honderd en driehonderd bij.

Van Melle noemt dat een mooie score, kijkend naar het totaal van ongeveer 45.000 Oekraïners die zijn ingeschreven bij de gemeente en de relatief korte tijd die Oekraïners hier nog maar zijn. Ook zijn het vooral ouderen, vrouwen en kinderen die ons land bereiken. Dat toch duizenden al werk hebben gevonden, zegt volgens Van Melle „iets over de mentaliteit”. „Ze willen voor zichzelf kunnen zorgen.” De directeur ziet voor de vluchtelingen vooral kansen in de IT-sector en horeca.

Ondernemer Robert van der Noordaa is sinds enkele weken bezig met het opzetten van een uitzendbureau speciaal voor Oekraïners, UARecruit. Hij zegt dat de vraag naar zijn dienst groot is. Verschillende ingenieurs- en rekruteringsbureaus namen al contact op en kijken nu naar de ongeveer zestig cv’s van de Oekraïners die die al opstuurden.

„De meesten zijn extreem hoogopgeleid en zijn civiele ingenieurs, ICT’ers, marketeers en psychologen”, aldus Van der Noordaa. „Ze willen gewoon wat doen. Ik heb er geen een gehoord die dat niet wil.”

Via OTTO komen Oekraïners vooral terecht in de logistiek en bij onlinewinkels. „Dan pakken ze boodschappen in voor Albert Heijn of pakketjes via bol.com. Daar werken ook veel andere arbeidsmigranten.” Bij Manpower kwam de grootste vraag vanuit de productie, techniek, logistiek, IT en land- en tuinbouw.

De Russische oorlog tegen Oekraïne gaat India niet voorbij, waarschuwt de Europese Commissie. Op bezoek in India probeert voorzitter Ursula von der Leyen de terughoudende Aziatische grootmacht zover te krijgen de westerse strafmaatregelen tegen Rusland over te nemen.

„Ons antwoord op de Russische agressie van nu zal de toekomst van de internationale orde en de wereldeconomie bepalen”, zei Von der Leyen op een veiligheidsconferentie in New Delhi, waar ze hoofdgast was van premier Narendra Modi. „Wat er in Oekraïne gebeurt zal gevolgen hebben” voor India en de landen rond de Indische Oceaan en aan de zuidwestkant van de Grote Oceaan. „Die heeft het al”, stelde ze, verwijzend naar de prijzen van graan, energie en kunstmest die door de oorlog zijn opgedreven.

De veiligheid van Europa staat door het conflict met Rusland op het spel, aldus Von der Leyen. Maar voor de Indo-Pacifische regio is het volgens haar even belangrijk als voor Europa dat landsgrenzen worden gerespecteerd en dat landen niet aan grootmachten worden overgeleverd omdat ze in hun achtertuin zouden liggen. Ze wees ook op het nauwe verbond van Rusland met China, een belangrijke rivaal van India.

India heeft de Oekraïne-oorlog aangegrepen om onder meer goedkoop extra Russische olie in te slaan. Von der Leyen roept het land op te kiezen voor energie die duurzaam is en India niet tot speelbal van anderen maakt.

Finland en Zweden gaan in mei samen het lidmaatschap van de NAVO aanvragen, melden de Finse tabloid Iltalehti en de Zweedse krant Expressen maandag, op basis van bronnen.

Beide landen zijn wel lid van de Europese Unie, maar militair ongebonden. Doorgaans wonen ze de NAVO-vergaderingen wel als waarnemer bij. De Russische aanval op Oekraïne heeft de publieke opinie doen kantelen, waardoor de steun voor toetreding tot het NAVO-bondgenootschap is toegenomen.

De Zweedse premier Magdalena Andersson zei eerder geen overhaast besluit te willen nemen. Ze wilde „grondig maar snel” vaststellen wat het best is voor de veiligheid van Zweden. De Finse premier Sanna Marin liet al weten samen met Zweden te willen optrekken bij de aanvraag.

Volgens Iltalehti plannen de leiders van Finland en Zweden een ontmoeting in de week van 16 mei. Daarna is het de bedoeling dat ze hun plan om zich bij het bondgenootschap aan te sluiten publiekelijk aankondigen.

Rusland heeft beide landen gewaarschuwd geen lid te worden van de NAVO en heeft gedreigd nucleaire wapens in de regio te plaatsen als het zover komt. Eerder deze maand waarschuwde Moskou voor „consequenties”, zonder die te specificeren. Rusland deelt een grens van ruim 1300 kilometer met Finland.

Het Verenigd Koninkrijk stuurt „een klein aantal” pantservoertuigen van het type Stormer naar Oekraïne, meldt de Britse minister van Defensie Ben Wallace. De Stormers worden zo uitgerust dat ze luchtafweerraketten kunnen afvuren.

Wallace voegde eraan toe dat volgens Britse inlichtingen ongeveer 15.000 Russische militairen zijn omgekomen sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. Ook zouden 2000 gepantserde voertuigen van de Russen zijn vernietigd, waaronder zo’n 530 tanks en 60 helikopters en straaljagers.

De Oekraïense vluchtelingen die de komende tijd in Het Oude Loo worden opgevangen, zijn daar maandag ingetrokken. Dat bevestigt de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) desgevraagd aan het ANP. In totaal worden er 32 Oekraïense vluchtelingen opgevangen; vijftien vrouwen, vijf mannen en twaalf kinderen.

Het is nog niet bekend hoelang de Oekraïners in het kasteel in Apeldoorn blijven, aldus de woordvoerster van de RVD. Het Oude Loo staat in Apeldoorn op Kroondomein Het Loo, vlakbij Paleis Het Loo. De koninklijke familie huurt Het Oude Loo en maakte er tot de komst van de Oekraïners regelmatig gebruik van.

Vorige week deelde het koninklijk huis foto’s van het heringerichte en klaargemaakte kasteel. De tuin rond het kasteel is „vooralsnog” gesloten voor bezoekers „om privacy te bieden aan de nieuwe bewoners”, werd via het officiële Instagramaccount van het koninklijk huis gemeld.

De jonge Oekraïense kinderen kunnen naar wereldschool De Vlinder in Ugchelen in de gemeente Apeldoorn, werd eerder bekend. Dat is een basisschool die gericht is op kinderen die uit het buitenland komen. Ze krijgen veel les in de Nederlandse taal, zodat ze naar reguliere scholen kunnen als ze hier langer moeten blijven. Oudere kinderen uit Oekraïne kunnen naar drie middelbare scholen. Het gaat om De Heemgaard, het Edison College en Onze Wereld. De inschrijving kan worden geregeld zodra de Oekraïners op het kasteel gehuisvest zijn.

Ondanks een eenzijdig door Rusland afgekondigde wapenstilstand proberen Russische troepen maandag nog steeds de staalfabriek van Azovstal in de zuidelijke havenstad Marioepol te bestormen, zegt de Oekraïense presidentiële adviseur Oleksij Arestovitsj. Naar schatting hebben zo’n 2000 tot 2500 Oekraïense strijders en buitenlandse huurlingen zich in de fabriek verschanst. Volgens Oekraïne zitten er bovendien nog zo’n duizend burgers, onder wie veel vrouwen en kinderen, in bunkers ondergedoken.

„De vijand blijft ons aanvallen in het gebied rondom de fabriek van Azovstal, waarbij ze vliegtuigen, artillerie en tanks gebruiken. Ze proberen verder te komen door middel van aanvallende groepen, waarbij ze het bevel van hun eigen opperbevelhebber negeren”, zei Arestovitsj in een videoboodschap.

Rusland kondigde eerder op maandag een tijdelijke en eenzijdige wapenstilstand aan voor het gebied rond het staalcomplex, het laatste Oekraïense militaire bolwerk in Marioepol. Het ministerie van Defensie in Moskou zei dat de Russische troepen hun wapens zouden neerleggen, om burgers te laten vertrekken in een richting naar keuze. De Russische president Vladimir Poetin gaf vorige week al opdracht te stoppen met de aanval op het fabrieksterrein. Wel moest het worden omsingeld. Een adviseur van de Oekraïense president zei afgelopen weekend echter dat Russische troepen alsnog probeerden Azovstal te bestormen.

De Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek meldde op Telegram dat een Oekraïens verzoek voor de vrije doorgang van burgers en gewonde militairen uit Azovstal door Rusland was afgewezen. Wat Rusland maandag heeft aangekondigd, is volgens haar dan ook geen humanitaire corridor.

Veresjtsjoek heeft aan VN-chef António Guterres gevraagd om te bemiddelen, zodat de ondergedoken burgers gered kunnen worden. De Verenigde Naties en het internationale comité van het Rode Kruis zouden de reddingsactie moeten overzien. Guterres brengt deze week een bezoek aan zowel Moskou als Kiev.

Bij aanvallen op vijf stations in Oekraïne zijn slachtoffers gevallen, zo heeft het Oekraïense spoorbedrijf maandagochtend op televisie laten weten. Het betreft stations in het westen en het midden van het land.

De aanvallen werden binnen één uur uitgevoerd, aldus het hoofd van het spoorbedrijf. Volgens hem vielen er een dode en vier gewonden door de raketaanvallen. Het kantoor van de Oekraïense procureur-generaal liet los daarvan weten dat er volgens voorlopige informatie vijf doden en achttien gewonden zijn gevallen bij aanvallen op spoorinfrastructuur in de centrale regio Vinnytsia.

Eerder in april werd een treinstation in Kramatorsk geraakt door een raket. Er vielen ongeveer zestig doden. Meer dan honderd mensen raakten gewond. Oekraïne zei dat het Russische leger achter die aanval zat, maar Moskou ontkende dat en gaf de schuld aan Oekraïne zelf.

Veertig Duitse diplomaten hebben te horen gekregen dat ze niet langer welkom zijn in Rusland, meldt het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. Zij zijn verklaard tot „personae non gratae”, ofwel ongewenste personen. De Duitse ambassadeur in Moskou, Géza Andreas von Geyr, is medegedeeld dat de uitzetting een reactie is op de eerdere „onvriendelijke beslissing” op 4 april van Berlijn om Russische diplomaten uit te zetten vanwege de oorlog in Oekraïne.

Berlijn noemt de uitzetting van de Duitse diplomaten „op geen enkele manier te rechtvaardigen”.

Vorige week dinsdag sommeerde Rusland vijftien Nederlandse diplomaten het land te verlaten als vergelding voor de zeventien Russen die eerder werden uitgezet door Nederland. Het gaat om veertien medewerkers van de ambassade in Moskou en een medewerker van het consulaat in Sint-Petersburg, aldus het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze kregen twee weken om te vertrekken, waarvan er inmiddels een bijna is verstreken.

Het Oekraïense parlement wil de grondwet niet wijzigen om lidmaatschap van de NAVO uit te sluiten. President Volodimir Zelenski had eerder aangeboden dat Oekraïne neutraal wilde blijven als onderdeel van de vredesonderhandelingen met Rusland.

Parlementsvoorzitter Roeslan Stefantsjoek zei in een interview maandag dat een mogelijk lidmaatschap van de NAVO en de Europese Unie „een blik op de toekomst” is voor Oekraïne. „Het wijzigen van de grondwet is geen doel op zich en zal dat nooit worden.”

Rusland wil met de oorlog onder meer bewerkstelligen dat Oekraïne geen NAVO-lid wordt. Het land vindt dat de NAVO-aanwezigheid in Oost-Europa dan te groot wordt. Veel andere Oost-Europese landen, zoals Estland, Letland, Litouwen en Bulgarije, zijn al lid van het militaire samenwerkingsverband.

Stefantsjoek zei ook dat niet kan worden getornd aan de territoriale integriteit van Oekraïne. Rusland doet dat al sinds het in 2014 het schiereiland de Krim annexeerde.

De Russische president Vladimir Poetin beweert dat het Westen probeert Russische journalisten te vermoorden. Op de Russische staatstelevisie zei Poetin dat veiligheidsdienst FSB onlangs een moordpoging op een prominente televisiejournalist heeft verijdeld, zonder daar bewijs voor te geven. Volgens het Russische persbureau Interfax ging het om Vladimir Solovjov.

„Vanochtend heeft de Federale Veiligheidsdienst de activiteiten beëindigd van een terroristische groepering die van plan was een beroemde Russische tv-journalist aan te vallen en te vermoorden”, zei Poetin. „Ze zijn overgegaan op terreur, op het voorbereiden van het vermoorden van onze journalisten.”

Volgens Interfax doelde Poetin op een groep die in opdracht van Oekraïense spionnen Solovjov wilde vermoorden. De Russische autoriteiten zouden enkele leden van de groepering hebben aangehouden. De Oekraïense veiligheidsdienst SBU ontkent plannen te hebben om de Russische journalist te vermoorden. „De SBU heeft geen plannen om V. Solovjov te vermoorden”, schreef de SBU op Telegram.

Poetin zei de verijdelde moordpoging te zien als bewijs dat het Westen Rusland van binnenuit probeert te vernietigen, maar dat dergelijke pogingen zouden mislukken. Hij zei dat de Amerikaanse CIA de leiding heeft over pogingen om Rusland te ondermijnen en de Oekraïense regering adviseert.

Poetin zei ook dat buitenlandse mediaorganisaties en sociale media door het Westen worden gebruikt om provocaties tegen de Russische strijdkrachten te verzinnen. Aan dergelijke acties moet volgens hem een einde komen.

De EU-dienst die helpt bij het onderzoek naar oorlogsmisdaden in Oekraïne moet meer armslag krijgen, vindt de Europese Commissie. Eurojust moet het bewijsmateriaal centraal kunnen bewaren en kunnen delen met bijvoorbeeld het Internationaal Strafhof (ICC), stelt de commissie voor.

Eurojust helpt EU-landen al wel bij hun eigen onderzoek naar oorlogsmisdaden die sinds de Russische inval in Oekraïne worden gepleegd, zoals in Boetsja en Kramatorsk zou zijn gebeurd. Maar Eurojust mag het vergaarde bewijs niet voor langere tijd opslaan, analyseren en uitwisselen met anderen. De dienst mag ook niet rechtstreeks samenwerken met instanties als het ICC. De bevoegdheden van Eurojust zijn niet berekend op „een situatie van deze omvang en misdrijven van deze ernst”, zegt de Europese Commissie.

Dat moet veranderen, vindt het dagelijks bestuur van de Europese Unie. Het voortdurende oorlogsgeweld maakt het immers onmogelijk om bewijs in Oekraïne zelf veilig te verzamelen en te bewaren. Daarom „moeten we Eurojust versterken om ervoor te zorgen dat die de nodige middelen heeft om de orde van grootte van de wreedheden in Oekraïne te kunnen aanpakken”, zegt Eurocommissaris Věra Jourová.

De plannen worden nog voorgelegd aan de EU-landen en het Europees Parlement. Als zij instemmen, mag Eurojust voortaan bewijs voor de belangrijkste internationale misdaden verzamelen, bestuderen en bewaren. Ook mag de dienst informatie, zoals filmpjes, geluidsopnames en satellietbeelden, verwerken en delen met anderen.

De Oekraïense vluchtelingen die worden opgevangen op een vakantiepark in het Groningse Lauwersoog, kunnen weg als ze daar niet langer willen blijven. Ze krijgen een andere plek aangeboden. Naast het terrein is een oefencomplex van Defensie gevestigd. In De Telegraaf van zaterdag vertelden de Oekraïners dat ze de oorlog in hun land herbeleefden door het geweervuur.

De gemeente Het Hogeland heeft maandag besloten alternatieve locaties te zoeken, bevestigt een woordvoerster na een bericht van RTV Noord. Op het recreatiecomplex zijn acht Oekraïense gezinnen ondergebracht, in totaal dertig vrouwen en kinderen. Hulpverleners praten dinsdag met hen. Drie van de acht gezinnen hebben zo veel problemen met het geluid dat ze hebben aangegeven weg te willen. De Veiligheidsregio Groningen zoekt een ander onderkomen voor ze binnen de provincie.

Het aantal beschikbare plekken voor Oekraïense vluchtelingen is opnieuw licht gestegen. Er zijn nu 42.374 bedden beschikbaar, blijkt uit de nieuwste cijfers van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Er kwamen uitzonderlijk weinig vluchtelingen bij in de gemeentelijke opvang: slechts 531.

Momenteel verblijven er 31.782 Oekraïners in een opvanglocatie in een van de Nederlandse gemeenten. Dat betekent dat er ruim 10.000 plekken beschikbaar zijn. Er zijn 45.460 Oekraïners ingeschreven bij de gemeente. Bijna een op de drie heeft dus zelf onderdak gevonden, of verbleef al in Nederland voor de Russische invasie in het land.

Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) heeft de gemeenten gevraagd 50.000 opvangplekken voor Oekraïners te realiseren. Naarmate dat doel dichterbij komt, wordt het steeds moeilijker om nieuwe plekken te vinden, zei hij.

Nu het doel langzaam maar zeker in zicht komt, wil Van der Burg dat de gemeenten nog eens 25.000 plekken vinden. Hoe ze dat kunnen organiseren, weet hij nog niet. Daar wordt later maandag over gesproken in het Veiligheidsberaad.

Het aantal vluchtelingen in de opvang nam maar zeer beperkt toe. Of dat komt doordat de instroom in Nederland veel lager was of doordat meer mensen elders onderdak vinden, is op basis van deze gegevens niet te zeggen. Cijfers over de in- en uitstroom worden niet centraal bijgehouden.

Duidelijk is wel dat de opvangcapaciteit vooralsnog ruim voldoende is. Al zo lang de data worden bijgehouden zijn er vrijwel altijd meer dan 10.000 plekken vrij geweest. De enige uitzondering waren twee peildata begin van deze maand, toen er rond de 9000 bedden beschikbaar waren.

Die grote overcapaciteit lijkt eraan bij te dragen dat het aantal plekken dat de gemeenten beschikbaar stellen lager is dan het kabinet graag zou zien. De bezettingsgraad in de gemeentelijke opvanglocaties is met precies 75 procent een half procentpunt lager dan op het vorige meetmoment, afgelopen donderdag.

Rusland heeft voor maandag een tijdelijke wapenstilstand aangekondigd voor de omgeving van de staalfabriek in Marioepol. Op het enorme terrein van Azovstal verblijven volgens Oekraïense functionarissen zo’n duizend burgers.

Het ministerie van Defensie in Moskou heeft gezegd dat de Russische troepen hun wapens zullen neerleggen, zodat burgers kunnen vertrekken in een richting naar keuze. Tot wanneer de wapenstilstand duurt en of deze vaker zal worden afgekondigd, is niet duidelijk. Eerder gaven de verdedigers van het complex massaal geen gehoor aan Russische ultimatums voor overgave.

De Russische president Vladimir Poetin gaf vorige week opdracht te stoppen met de aanval op het fabrieksterrein. Wel moest het worden omsingeld. Een adviseur van de Oekraïense president zei afgelopen weekend dat Russische troepen alsnog probeerden Azovstal te bestormen.

De Duitse oud-bondskanselier Gerhard Schröder is „absurd” bezig met zijn kritiekloze opmerkingen over de Russische president Vladimir Poetin en zou zijn lidmaatschap van de sociaaldemocratische SPD moeten opzeggen. SPD-covoorzitter Saskia Esken zei dat maandag op de radio naar aanleiding van een interview met Schröder in de New York Times. Hij verwerpt daarin de aantijgingen van oorlogsmisdaden tegen Poetin en zegt dat bevelen voor massamoorden in de Oekraïense plaats Boetsja door lagere officials zouden zijn gegeven.

De 78-jarige Schröder onderhoudt nauwe en omstreden banden met Rusland en zijn vriend Poetin, met wie hij in maart een onderhoud had in Moskou. Hij zit in de raad van toezicht van het Russische olieconcern Rosneft en namens gasbedrijf Gazprom lobbyde hij voor de aanleg van de Nord Stream-gaspijpleidingen van Rusland naar Duitsland. Hij is ook voorzitter van het aandeelhouderscomité van het Nord Stream-bedrijf.

Ondanks felle kritiek vanuit de SPD weigerde hij die functies op te geven toen Rusland op 24 februari Oekraïne binnenviel. De procedure om Schröder, die de Duitse regering leidde van 1998 tot 2005, uit de partij te zetten is in werking gesteld, maar er zijn volgens covoorzitter Esken nog veel hordes te nemen.

Het vertrouwen van Duitse ondernemers is in april onverwachts gestegen. De stijging volgt op de harde klap van het ondernemersvertrouwen in Duitsland in maart, die werd veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne en de stijgende energieprijzen.

De vertrouwensindex van onderzoeksinstituut Ifo staat nu op een stand van 91,8. In maart kelderde het vertrouwen nog naar 90,8. Dat was het laagste niveau sinds januari 2021. Economen hadden voor april gerekend op een verdere daling.

„Het sentiment in de Duitse economie lijkt te zijn gestabiliseerd op een laag niveau”, zei Ifo-president Clemens Fuest in een verklaring. „Na de eerste schok van de Russische aanval heeft de Duitse economie haar veerkracht getoond.”

De verbetering van het vertrouwen is verrassend aangezien Duitse bedrijven kampen met toeleveringsproblemen en snel stijgende kosten als gevolg van de oorlog. Ook zadelt het conflict Duitse consumenten op met hogere prijzen voor voedsel en energie.

Bij aanvallen op vijf stations in Oekraïne zijn slachtoffers gevallen, zo heeft het Oekraïense spoorbedrijf op televisie laten weten. Het betreft stations in het westen en het midden van het land.

Hoeveel slachtoffers er zijn, is niet bekend. Ook is niet direct duidelijk of er doden zijn gevallen. De aanvallen werden binnen één uur uitgevoerd, aldus het hoofd van het staatsbedrijf.

Eerder in april werd een treinstation in Kramatorsk geraakt door een raket. Er vielen ongeveer zestig doden. Meer dan honderd mensen raakten gewond. Oekraïne zei dat het Russische leger achter die aanval zat, maar Moskou ontkende dat en gaf de schuld aan Oekraïne zelf.

De Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin denkt dat Oekraïne de oorlog met Rusland kan winnen, als het land het juiste militaire materieel heeft en als Oekraïners geloven dat ze kunnen winnen. Austin en buitenlandminister Antony Blinken spraken in Kiev met de Oekraïense president Volodimir Zelenski over wat nodig is om de oorlog te winnen.

„Zelenski was dankbaar voor alles wat wij voor Oekraïne doen, maar hij is vooral gefocust op wat er nodig is”, zei Blinken na de ontmoeting. Volgens Austin heeft Oekraïne nu langeafstandswapens nodig, omdat de oorlog is veranderd. „Oekraïne zei dat tanks nodig zijn.”

„Oekraïne als soeverein land zal langer bestaan dan het Rusland van Poetin”, aldus Blinken. „Rusland behaalt de oorlogsdoelen niet, Oekraïne doet dat wel. De Russen blijven proberen om delen van Oekraïne te verwoesten, maar de Oekraïners verdedigen zich goed.”

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en Defensieminister Lloyd Austin zijn zondag gearriveerd in Kiev, meldt een adviseur van de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Het is het hoogste Amerikaanse bezoek aan Oekraïne sinds Rusland het land op 24 februari binnenviel.

Persbureau Reuters kon de aankomst van het tweetal nog niet onafhankelijk verifiëren.

Zelenski kondigde het bezoek zaterdag aan op een persconferentie in Kiev. Hij vertelde dat het overleg met de twee ministers onder meer zal gaan over het soort wapens dat Oekraïne denkt nodig te hebben om de Russen te bestrijden. Kiev wil bovendien graag horen dat de VS garant willen staan voor de veiligheid van Oekraïne in de toekomst.

Het Russische leger stuit volgens het Verenigd Koninkrijk op sterk verzet van de Oekraïense troepen in de Donbas. Het Britse ministerie van Defensie meldt zondagochtend in zijn dagelijkse inlichtingenupdate dat Oekraïense troepen meerdere aanvallen hebben afgeslagen.

De Oekraïense strijdkrachten zouden het Russische leger „aanzienlijke schade” hebben toegebracht. Verdere details werden hier niet over gegeven. Oekraïne meldt zelf in 24 uur twaalf Russische aanvallen in de Donbas te hebben afgeslagen en onder meer vier tanks en vijf artilleriesystemen te hebben vernietigd.

Ondanks het verzet is Rusland er wel in geslaagd „wat terreinwinst” te boeken. Volgens de Britten wordt de effectiviteit van het Russische leger waarschijnlijk belemmerd door een slecht moraal onder militairen en de beperkte tijd om troepen van eerdere offensieven te reorganiseren en opnieuw te bewapenen.

De Zwitserse regering blokkeert een wapenlevering van Duitsland aan Oekraïne. Berlijn heeft twee verzoeken ingediend om in Zwitserland gemaakte munitie door te sturen, schrijft de Zwitserse krant SonntagsZeitung, maar die zijn allebei afgewezen.

Het Zwitserse ministerie van Economische Zaken verwijst in de krant naar de neutraliteit van het land en de strenge regels voor opnieuw exporteren van militair materiaal naar conflictgebieden. Duitsland gebruikt de munitie voor in eigen land gemaakte Marder-gevechtsvoertuigen die Oekraïne wil hebben.

Zwitserland heeft EU-sancties tegen Rusland keer op keer overgenomen. Dat is volgens de regering in Bern niet in strijd met de neutrale status van het land, maar het leveren van wapens wel. De Zwitserse afwijzing komt nu de Duitse bondskanselier Olaf Scholz steeds meer onder vuur ligt omdat zijn regering terughoudend is over het leveren van zware wapens.

Turkije is bereid alle mogelijke bijstand te verlenen tijdens het onderhandelingsproces tussen Oekraïne en Rusland. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zei dat in een telefoongesprek met de Oekraïense leider Volodimir Zelenski.

Erdogan zei ook onder meer dat de evacuatie van burgers en gewonden uit Marioepol moet worden verzekerd, aldus zijn kantoor. Zelenski meldt op Twitter dat hijzelf in het „belangrijke telefoongesprek” had aangedrongen op de noodzaak van de evacuatie van burgers uit Marioepol en de uitwisseling van gevangenen met Rusland.

De leiders hebben ook gesproken over de lopende onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne. Oekraïne heeft meerdere landen om veiligheidsgaranties gevraagd. Erdogan was in het gesprek met Zelenski positief hierover. Turkije is bereid garant te staan voor Oekraïne, zo werd eerder al bekend.

Erdogan spreekt binnenkort ook nog de Russische president Vladimir Poetin via de telefoon. Turkije onderhoudt goede relaties met Rusland en Oekraïne. Het land kan daardoor als bemiddelaar een belangrijke rol spelen bij het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. Erdogan ontvangt maandag VN-chef António Guterres, die daarna doorreist naar Rusland en vervolgens Oekraïne.

Er zijn zondag opnieuw geen humanitaire corridors opgezet vanuit de zuidoostelijke Oekraïense havenstad Marioepol, meldt de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek. Zaterdag lukte dit ook al niet. Veresjtsjoek riep daarom VN-secretaris-generaal António Guterres op om een ​​staakt-het-vuren te eisen en humanitaire corridors vanuit Marioepol te openen. Guterres bezoekt volgende week Moskou en Kiev.

„Dit is waar Guterres over zou moeten praten in Moskou, als hij over vrede wil praten”, zei Veresjtsjoek. Maandag zal de Oekraïense kant opnieuw proberen om een ​​veilige doorgang uit Marioepol te bewerkstelligen, aldus de vicepremier.

Eerder zondag riep de crisiscoördinator van de VN in Oekraïne, Amin Awad, al op tot een „onmiddellijk einde” van de gevechten in Marioepol om de evacuatie van vastzittende burgers in de gehavende stad „vandaag nog” mogelijk te maken. „Ze moeten nu, vandaag, veilig kunnen evacueren. Morgen kan het te laat zijn.”

Awad deed zijn oproep nadat een poging tot evacuatie uit Marioepol zaterdag was mislukt, waarbij Kiev zei dat het „gedwarsboomd” was door Russische troepen. Ook de mislukte evacuatiepogingen van zondag zijn volgens Oekraïne de schuld van Rusland.

Het Veiligheidsberaad heeft in alle 25 veiligheidsregio’s laten tellen hoeveel plaats er nog is voor opvang van Oekraïners. Het gaat dan om opvangplekken bovenop de 50.000 waarvoor de veiligheidsregio’s toch al zouden zorgen. Maandag horen de burgemeesters van het beraad samen met staatssecretaris Eric van der Burg van Justitie wat het resultaat van die optelsom is.

Het kabinet vindt dat er 75.000 opvangplaatsen klaar moeten staan voor Oekraïense vluchtelingen. Beraadsvoorzitter Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen, noemde dat vorige week „een flinke extra opgave”. Hij denkt dat het wel gaat lukken, maar het zal niet makkelijk zijn. De meest voor de hand liggende locaties zijn nu wel in gebruik voor Oekraïners of asielzoekers uit andere landen, zegt hij.

Ook staatssecretaris Van der Burg erkent dat het steeds moeilijker wordt om plaatsen te vinden. „Het is duidelijk dat het realiseren van de eerste 25.000 al makkelijker ging dan het realiseren van de tweede 25.000, en als het er meer worden, wordt het nóg ingewikkelder.” Volgens Van der Burg zijn er nu ongeveer 42.000 Oekraïners in Nederland. Zij hebben allemaal onderdak. Bruls constateert dat er in de Randstad meer vluchtelingen zijn opgevangen dan elders. Mogelijk zijn er in andere delen van het land nog wat meer plekken te vinden.

Amerikaanse diplomaten zullen „deze week” terugkeren naar Oekraïne. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en Defensieminister Lloyd Austin, die zondag Kiev bezochten, hebben dat de Oekraïense president Volodimir Zelenski verteld. Ook trekken de Verenigde Staten 713 miljoen dollar (661 miljoen euro) uit aan nieuwe militaire financiering voor Oekraïne en vijftien andere landen in Centraal- en Oost-Europa, laat de regering van de Verenigde Staten weten.

De Amerikaanse diplomaten zullen eerst in de Oekraïense stad Lviv aan de slag gaan, maar dienen uiteindelijk terug te keren naar de ambassade in Kiev. De extra militaire financiering moet Oekraïne helpen in de strijd tegen het Russische offensief in het oosten en het zuiden. Ook moet zij Oekraïne en de andere vijftien landen helpen meer geavanceerde wapens en luchtverdedigingssystemen aan te schaffen.

Ook bevestigde de Amerikaanse regering dat president Joe Biden Bridget Brink formeel zal voordragen als de nieuwe VS-ambassadeur in Oekraïne. Brink is momenteel nog ambassadeur in Slowakije.

Het dagelijks leven in Oekraïne gaat gewoon door in de gebieden waar de oorlog niet woedt. Mensen doen boodschappen in volle winkels en gaan naar hun werk, kinderen spelen in speeltuinen. Maar wie even onder de oppervlakte kijkt, ziet ook in die veilige regio’s veel verborgen leed. „Iedereen kent wel iemand die op de vlucht is geslagen. Iedereen voelt de stress”, zegt Arnold van der Werff. De Nederlander is voor het Rode Kruis actief in de stad Oezjhorod.

Oezjhorod ligt in het verre westen van Oekraïne, direct aan de grens met Slowakije. Steden als Charkov, Donetsk en Marioepol liggen meer dan 1100 kilometer naar het oosten, ongeveer even ver weg als Maastricht en Enschede.

Miljoenen Oekraïners zijn op de vlucht geslagen voor het oorlogsgeweld. De meesten blijven in eigen land. Van der Werff: „Hier in de provincie wonen 1,2 miljoen mensen en nu zijn er 400.000 vluchtelingen. Dat is alsof we in Nederland 5,5 miljoen mensen opvangen. Dat is onvoorstelbaar.”

Die ontheemden zijn soms alles kwijt. Niet alleen hun huis en een deel van hun bezittingen, maar ook hun baan. „Dat betekent dat ze geen inkomsten hebben. En in deze regio liggen niet 400.000 banen voor het oprapen. Voor die mensen is het moeilijk om in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Daarom geeft het Rode Kruis ondersteuning, zodat ze bijvoorbeeld medicijnen kunnen blijven betalen.”

Het lukt Oezjhorod voorlopig nog om de gevluchte landgenoten te helpen. „Het overgrote deel slaapt bij mensen thuis op de bank, of op matjes in logeerkamers, of in opvangplekken. Op dit moment merk ik geen tweespalt, maar als het conflict nog maanden duurt, is het moeilijk om te voorspellen of dat zo blijft.”

Van der Werff werd onlangs in het Nederlands aangesproken door een Oekraïner. „Die man kwam uit de Donbas-regio in het oosten. Hij heeft een Nederlandse stiefvader en zijn moeder woont in Nederland. Hij was naar Oezjhorod gegaan om zijn vrouw en kinderen naar de grens te brengen, zodat zij naar Nederland konden gaan.” Zelf mag hij het land niet uit, alle volwassen mannen moeten in Oekraïne blijven. „Hij ging door naar Kiev om bij vrienden te blijven en de ontwikkelingen af te wachten. Het stelde hem gerust dat zijn gezin veilig de grens over was, maar hij was er duidelijk emotioneel onder.”

In Oezjhorod hoort Van der Werff bijna elke dag de sirenes afgaan, als waarschuwing voor een mogelijk bombardement. Tot nu toe was het steeds loos alarm. „Maar het betekent dat er op een andere plek in het land wel een raket neerkomt en schade aanricht, dat er mensen door overlijden. Dit is geen oefening. Overal waar ik kom, kijk ik nu eerst waar ik ben, hoe ik kan vluchten. Ik blijf uit de buurt van glas.”

Na de huisartsen klagen nu ook de tandartsen dat de zorg voor Oekraïense vluchtelingen niet goed is geregeld. Veel tandartsen voeren behandelingen bij de vluchtelingen gratis uit „omdat de situatie van de Oekraïners onze leden aan het hart gaat, iedereen begrijpt immers dat er sprake is van een noodsituatie”, meldt de beroepsorganisatie, de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (KNMT). Die wil dat het kabinet kijkt naar een structurele oplossing.

Vlak na het begin van de oorlog in Oekraïne, toen de vluchtelingenstroom op gang kwam, heeft de Europese Unie afgesproken dat de vluchtelingen allerlei rechten hebben. Zo mogen ze in de EU wonen en werken, financiële ondersteuning krijgen en medische zorg ontvangen. Hoe landen dat precies mogelijk willen maken, moeten ze zelf beslissen, en daar gaat het mis. De vluchtelingen hebben eigenlijk een nieuw label, en de administratie in de zorg kan dat niet verwerken. Er zijn regelingen voor mensen zonder verzekeringen, maar die vergoeden alleen behandelingen in het basispakket, en voor volwassenen valt de tandarts daar niet onder.

De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) had vorige week alarm geslagen. Het nieuwe etiket dat voor de Oekraïners is gemaakt zorgt voor problemen bij medische dossiers. Huisartsen komen daardoor in de knel bij het declareren van zorgkosten. Van der Burg schreef woensdag in een brief aan de Tweede Kamer dat hij de regelingen voor asielzoekers als basis wil gebruiken voor de Oekraïners. „Het uitgangspunt hierbij is het zoveel mogelijk kopiëren van bestaande systemen, contracten, en de aanspraken, zoals deze ook zijn opgenomen in de regeling medische zorg asielzoekers.”

Kiev heeft Moskou aangeboden om te onderhandelen over de situatie rondom de staalfabriek van Azovstal in de Oekraïense stad Marioepol. De staalfabriek is het laatste Oekraïense bolwerk in de zuidelijke havenstad.

De Oekraïense presidentieel adviseur Michailo Podoljak zei zondag op Twitter dat een „speciale onderhandelingsronde” over de uitwisseling van militairen mogelijk is.

Podoljak herhaalde ook de oproep van Kiev tot een staakt-het-vuren tijdens het orthodoxe paasweekend. Hij bekritiseerde het feit dat de staalfabriek ondanks het paasfeest nog steeds beschoten zou worden met bommen en artillerie. De Russische president Vladimir Poetin zei donderdag de aanval op de fabriek van Azovstal te stoppen en te kiezen voor een belegering, maar zaterdag meldde de Oekraïense presidentiële adviseur Oleksij Arestovitsj dat de Russische luchtmacht de fabriek bombardeerde en dat grondtroepen het complex bestormden.

Naar schatting hebben zo’n 2000 tot 2500 Oekraïense strijders en buitenlandse huurlingen zich in de fabriek verschanst. Volgens Oekraïne zitten er bovendien nog zo’n duizend burgers, onder wie veel vrouwen en kinderen, in bunkers ondergedoken. De strijders die nog in het complex van Azovstal, dat 11 vierkante kilometer groot is, verblijven zijn vooral leden van het Azovbataljon, een extreemrechtse militie die in 2014 de stad in handen kreeg en nu in het Oekraïense leger is opgenomen.

In Oekraïne en Rusland werd zondag ondanks de oorlog het orthodoxe paasfeest gevierd. Vooral in Oekraïne vond de viering dit jaar op sombere wijze plaats.

In Rusland bezocht president Vladimir Poetin rond middernacht een paasdienst, meldt het Russische staatspersbureau TASS. Hij overhandigde daar traditiegetrouw een paasei aan de leider van de Russisch-orthodoxe kerk.

De nachtelijke paasdiensten waren in Oekraïne allemaal afgelast. Vanwege de oorlog is voor het hele paasweekend een avondklok ingesteld. De Oekraïense president Volodimir Zelenski drukte het volk zaterdagavond tijdens zijn dagelijkse toespraak nog eens op het hart om thuis te blijven.

Zelenski probeerde de Oekraïners ook moed in te spreken. Hij zei dat het slechts een kwestie van tijd is voordat iedereen in Oekraïne weer in vrede kan leven. „Rusland lijkt al jaren vast te zitten in de periode tussen de kruisiging en wederopstanding van Jezus, wanneer de dood zegeviert en God lijkt te zijn verdwenen”, zei de president. „Maar het leven zal de dood verslaan en dat wat kwaadaardig is zal bestraft worden”.

Vanaf zondag 05.00 uur waren kerkdiensten wel toegestaan in Oekraïne. In Boetsja, waar een bloedbad is aangericht onder burgers, kwamen mensen bijeen bij een kerk om te rouwen en respect te tonen aan de inwoners die om het leven kwamen. In de oostelijke stad Charkov, waar veel beschietingen plaatsvinden, werd door tientallen inwoners een mis bijgewoond.

Orthodoxe christenen vieren Pasen later dan de meeste mensen in het Westen, omdat zij de juliaanse kalender aanhouden. Ongeveer twee derde van de inwoners van Oekraïne noemt zich orthodox, net als 42,5 procent van de Russen. In 2019 splitste de Orthodoxe Kerk van Oekraïne zich af van die van Rusland, die nauw gelieerd is aan het Kremlin.

Het liveblog van zaterdag is hier terug te lezen.