Doden en gewonden bij raketaanvallen op Odessa
Het is dag 59 van de oorlog in Oekraïne. Volg de laatste ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
Verging de bemanning van het gezonken Russische oorlogsschip Moskva onlangs met man en muis? Of juist niet? In Oekraïne vallen niet alleen bommen en granaten, maar woedt ook een informatieoorlog. Nieuwscheckers proberen kaf van koren te scheiden.
De opvang van Oekraïense vluchtelingen is hartverwarmend. Tegelijkertijd roept dat de vraag op waarom vluchtelingen uit Afghanistan, Syrië of Eritrea in Europa veel minder welkom zijn. Hoe is dat te verklaren en is dat ook te verdedigen?
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft telefonisch overleg gevoerd met de Britse premier Boris Johnson. Onderwerp van gesprek was een „nieuwe fase” van militaire hulp, waaronder de levering van zware wapens. Dat heeft zijn stafchef Andrij Sibiga zaterdag bekendgemaakt op de nationale televisie. Hij zei ook dat beide leiders het hebben gehad over verdere financiële steun voor Oekraïne.
Het kantoor van de Britse premier bevestigde het gesprek. Volgens de verklaring zal het Verenigd Koninkrijk onder meer pantservoertuigen, drones en antitankwapens aan Oekraïne leveren.
Door Russische raketaanvallen op de Zuid-Oekraïense stad Odessa zijn zaterdag zeker vijf mensen omgekomen en achttien gewond geraakt. Onder de doden is een kindje van achttien maanden, aldus de Oekraïense regering op Telegram. Voor meer levens wordt gevreesd.
Volgens de Oekraïense luchtmacht troffen twee raketten een militaire basis in de stad. Twee andere zouden zijn neergekomen in een woonwijk. Ook zouden twee raketten door de luchtverdediging zijn neergehaald. De raketten werden afgevuurd door langeafstandsbommenwerpers van het type TU-95, meldt de luchtmacht.
Het bericht kon niet onafhankelijk bevestigd worden. Op sociale media circuleren beelden van een flatgebouw in Odessa dat in brand staat.
Moskou claimde een logistieke terminal in de buurt van Odessa te hebben gebombardeerd. Er zou volgens het ministerie van Defensie een grote hoeveelheid buitenlands wapentuig van Amerikaanse en Europese makelij opgeslagen hebben gelegen. In een onlinebericht werd tevens gezegd dat de Russische strijdkrachten zaterdag ongeveer 200 Oekraïense militairen hebben gedood en zeker dertig voertuigen hebben vernietigd.
Het is zaterdag niet gelukt om burgers te evacueren uit Marioepol, schrijft een medewerker van de burgemeester van de Oekraïense stad op Telegram. Russische soldaten zouden burgers hebben weggestuurd bij het afgesproken verzamelpunt en gewaarschuwd hebben voor mogelijke beschietingen.
De zuidelijke havenstad is grotendeels ingenomen door het Russische leger. Rusland en Oekraïne hadden afgesproken dat vrouwen, kinderen en ouderen zaterdag de stad konden verlaten via een zogeheten humanitaire corridor. Vanaf een winkelcentrum zouden ze met bussen naar de stad Zaporizja worden gebracht, die in Oekraïense handen is.
Volgens het stadsbestuur verblijven er nog altijd zo’n 100.000 mensen in Marioepol. De afgelopen weken zijn pogingen om burgers uit de stad te evacueren herhaaldelijk mislukt. Rusland en Oekraïne geven elkaar daarvan de schuld.
Zaterdagochtend zei een medewerker van president Volodimir Zelenski dat Rusland een aanval was begonnen op het laatste Oekraïense bolwerk in de stad, de staalfabriek van Azovstal. Daar hebben zo’n 2000 strijders zich verschanst.
De Oekraïense veiligheidsdienst heeft zaterdag gewaarschuwd dat het Russische leger van plan is intensieve beschietingen uit te voeren tijdens het orthodoxe paasfeest, dat zondag wordt gevierd. De autoriteiten hebben burgers opgeroepen zoveel mogelijk thuis te blijven om slachtoffers te voorkomen.
De veiligheidsdienst beroept zich onder meer op een onderschept telefoongesprek tussen een Russische soldaat en zijn vrouw, melden Oekraïense media. De soldaat zou hebben gezegd dat de Russen „Christus is herrezen” op hun granaten schrijven. Met deze woorden begroeten orthodoxe christenen elkaar met Pasen.
Ongeveer twee derde van de inwoners van Oekraïne noemt zich orthodox, net als 42,5 procent van de Russen. In 2019 splitste de Orthodoxe Kerk van Oekraïne zich af van die van Rusland, die nauw gelieerd is aan het Kremlin.
Bier van Bavaria blijft voorlopig beschikbaar in Rusland. Volgens moederbedrijf Swinkels Family Brewers is er een lopende licentie-overeenkomst met de Russische brouwer Moscow Brewing Company die onder de naam Bavaria pils mag brouwen. Deze afspraak valt buiten de sancties die tegen Rusland zijn ingesteld vanwege de oorlog in Oekraïne. Om die reden wordt deze ook nog niet beëindigd, bevestigt een woordvoerster na berichtgeving door het Eindhovens Dagblad.
Grote brouwers als AB InBev, Heineken en Carlsberg maakten eerder bekend de Russische markt te zullen verlaten. Voor Swinkels ligt de situatie anders. De brouwer heeft geen eigen brouwerij in het land en dus ook geen personeel. Daarmee is formeel een terugtrekking uit het land niet aan de orde. De lopende overeenkomst met Moscow Brewing Company om onder de naam Bavaria te brouwen wordt vooralsnog gerespecteerd. Ook andere brouwers zouden ook op die manier werken.
Swinkels Family Brewers legde eerder al wel tot nader order de leveringen aan Rusland stil. Ook de financiële transacties met het land gingen op de schop.
Op meerdere opvanglocaties voor vluchtelingen in Oekraïne wordt zondag het orthodoxe paasfeest gevierd. Onder meer in Lelystad, Gouda en Bovenkarspel zijn er paasdiensten. „Onze boodschap is dat we er voor de vluchtelingen willen zijn, dat we de oorlog veroordelen en hopen dat die zo snel mogelijk stopt. We zijn geloofsgenoten, ook in pijn en verdriet. We willen dat ze weten dat ze bij ons veilig zijn”, zegt Michael Bakker. Hij is priester van de orthodoxe parochie van de Heilige Nikolaas van Myra in Amsterdam. Die werkt mee aan de vieringen.
De parochie kwam onlangs in het nieuws toen de kerk brak met de moederkerk in Moskou. „We zijn erg teleurgesteld dat de leider, patriarch Kirill, niet heeft opgeroepen om de oorlog te beëindigen. Sterker nog, dat hij de oorlog volmondig ondersteunt. Voor ons is dat onacceptabel”, legt Bakker uit.
Ongeveer 70 procent van de Oekraïense bevolking is orthodox. Een groot deel van hen is aangesloten bij de Orthodoxe Kerk van Oekraïne. Die splitste zich in 2019 af van Moskou en valt tegenwoordig onder het zogeheten Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel. Daar hoort de parochie van Bakker sinds kort ook bij.
Niet elke orthodoxe gemeenschap denkt hetzelfde over de oorlog in Oekraïne, erkent Bakker, die ook rector is van een orthodox theologisch instituut aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. „Servisch-orthodoxe gelovigen zijn over het algemeen meer pro-Russisch. Zij hebben zelf heel erg geleden onder NAVO-bombardementen in de jaren negentig. Dat is een open wond, ze hebben het gevoel dat ze toen onrechtvaardig behandeld zijn.”
Ook onder christenen in het Midden-Oosten heeft Rusland wat steun, bijvoorbeeld bij Syrisch-orthodoxen. Bakker: „Ze weten dat Rusland oorlogsmisdaden heeft gepleegd, maar als Moskou niet had ingegrepen, was daar nu geen christen meer over. De vijand van mijn vijand is mijn vriend, die gedachte. Daarom houden ze zich nu meer op de vlakte.” Ook voor Eritrees-Orthodoxe christenen en voor kopten voelt de oorlog in Oekraïne ver weg.
Russische troepen hebben hun aanval op het laatste Oekraïense bolwerk in de havenstad Marioepol hervat. De presidentiële adviseur Oleksij Arestovitsj zei zaterdag op de Oekraïense televisie dat de Russische luchtmacht de staalfabriek van Azovstal bombardeert en dat grondtroepen het complex bestormen.
„De vijand probeert het laatste verzet van de verdedigers van Marioepol te wurgen”, zei Arestovitsj. Zijn uitspraken konden niet onafhankelijk bevestigd worden. De Russische president Vladimir Poetin zei donderdag de aanval op de staalfabriek te stoppen en te kiezen voor een belegering.
Naar schatting hebben zo’n 2000 Oekraïense strijders zich verschanst in het complex van Azovstal, dat 11 vierkante kilometer groot is. Het gaat vooral om leden van het Azovbataljon, een extreemrechtse militie die in 2014 de stad in handen kreeg en nu in het Oekraïense leger is opgenomen. Volgens de Oekraïense regering schuilen ook zo’n duizend burgers en vijfhonderd gewonde militairen in de gangen onder de staalfabriek.
Advertentie
Alle door Oekraïne gecontroleerde steden in Loehansk worden constant beschoten, aldus de gouverneur van de oostelijke regio. De beschietingen worden daarnaast ook steeds intensiever. Er vinden in Loehansk al weken hevige gevechten plaats.
De bestuurder meldde op televisie ook dat Oekraïense troepen aan het hergroeperen zijn en daarom sommige dorpen verlaten. Die stap staat volgens hem niet gelijk aan een grote tegenslag.
In Loehansk en de aangrenzende regio Donetsk, ook wel bekend als de Donbas, zijn volgens president Volodimir Zelenski ongeveer 44.000 Oekraïense militairen actief. Rusland en pro-Russische separatisten zouden in hetzelfde gebied tussen de 60.000 en 80.000 manschappen hebben.
De separatisten vechten al sinds 2014 tegen het regeringsleger. Zij hadden voor de Russische invasie ongeveer 30 procent van zowel Loehansk als Donetsk in handen. Sindsdien hebben zij meer grondgebied veroverd. De gouverneur van Loehansk zei woensdag dat zo’n 80 procent van de regio onder Russische controle staat.
Er is zaterdag een humanitaire corridor voor inwoners van Marioepol. Bussen rijden vanaf een winkelcentrum naar de door Oekraïne gecontroleerde stad Zaporizja, aldus het stadsbestuur op Telegram. De zuidelijke havenstad is grotendeels ingenomen door Russische troepen.
De bussen zijn bedoeld voor vrouwen, kinderen en ouderen. De burgemeester heeft zijn inwoners opgeroepen te evacueren. Van de ongeveer 430.000 mensen die voor de oorlog in Marioepol woonden, zijn er nog ongeveer 100.000 over. Zij leven er al bijna twee maanden in erbarmelijke omstandigheden.
In de afgelopen dagen zijn meerdere pogingen gedaan om burgers uit het verwoeste Marioepol te evacueren, maar die mislukten meermaals. Rusland en Oekraïne geven daar elkaar de schuld van. Vanwege veiligheidsredenen werden in de afgelopen anderhalve week regelmatig geen corridors geopend.
Russische troepen hebben in de afgelopen 24 uur geen grote vooruitgang geboekt in Oekraïne, meldt de Britse militaire inlichtingendienst zaterdagochtend. Dat is ondanks de toegenomen militaire activiteit. Tegenaanvallen van het Oekraïense leger „blijven de Russische inspanningen belemmeren”.
Daarnaast stelt de inlichtingendienst dat de hevige gevechten bij Marioepol doorgaan, terwijl Rusland claimt vrijwel de hele stad ingenomen te hebben. Dat zou zorgen voor vertraging van het Russische plan om de Donbas te veroveren. Verder hebben de Russische troepen de lucht en zee niet onder controle vanwege „de effectiviteit” van de Oekraïense verdediging.
Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne hebben reddingswerkers ruim 1200 burgers bevrijd die onder het puin vastzaten, heeft de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken Denis Monastirski bekendgemaakt in een videoboodschap op Facebook.
Ook zijn volgens de minister meer dan 70.000 eenheden van verschillende soorten munitie en explosieven onschadelijk gemaakt, waaronder 2000 luchtbommen. Zo’n 12.000 hectare land is doorzocht op landmijnen.
VN-chef António Guterres reist volgende week naar Kiev voor een ontmoeting met de Oekraïense president Volodimir Zelenski, melden de Verenigde Naties in een verklaring.
Voordat hij naar Oekraïne reist, bezoekt Guterres dinsdag eerst Moskou. Daar heeft hij een ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin om te praten over de oorlog in Oekraïne, maakten het Kremlin en de Verenigde Naties vrijdag al bekend.
De ontmoeting met Zelenski vindt donderdag plaats. Dan spreekt de VN-chef ook met de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne hebben Guterres en Zelenski alleen een keer telefonisch met elkaar gesproken. Dat was op 26 maart.
Advertentie
