Celstraf na verduisteren miljoenen van Noorse Broeders
De rechtbank in Zutphen heeft donderdagmiddag de 40-jarige Jonathan van der L. uit Apeldoorn veroordeeld tot een gevangenisstraf van 30 maanden voor het verduisteren van miljoenen van de christelijke gemeenschap de Noorse Broeders.
De 28-jarige vriendin van de man, Frederique P., is veroordeeld tot een taakstraf van 120 uur voor onder andere valsheid in geschrift. Aan twee bedrijven van Van der L. zijn geldboetes opgelegd.
Van der L. verzorgde jarenlang de financiën voor tal van stichtingen van de Noorse Broeders, die in Nederland actief zijn als Christelijke Gemeente Nederland (CGN). Hij groeide op binnen deze gemeenschap en werkte enige tijd als rechercheur bij de FIOD.
Panama
In de loop der jaren stak hij meer dan vijf miljoen euro van de gemeenschap in eigen zak. Daarbij maakte hij gebruik van valse overeenkomsten en van een in Panama gevestigde vennootschap. Hij voorzag P. van ruim een miljoen euro om een villa in Zeist te kopen.
In januari 2016 verliet Van der L. de Noorse Broeders en liet zich uitschrijven als bestuurder, om met zijn vriendin een nieuw leven te beginnen. Kort daarna werd het stel aangehouden in een vakantiewoning in Hoenderloo; in onder meer de kruipruimte werden koffers met tonnen aan contant geld aangetroffen.
De rechter rekent het Van der L. zwaar aan dat hij misbruik maakte van het in hem gestelde vertrouwen als „financiële man” bij de Noorse Broeders. „Hij heeft de feiten puur en alleen gepleegd ten behoeve van zijn eigen financiële gewin zodat hij aan een nieuw leven kon beginnen buiten de geloofsgemeenschap.”
Persoonlijkheidsstoornis
Toch viel de straf aanzienlijk lager uit dan de door het OM geëiste 4,5 jaar. Daarbij speelt mee dat de rechtbank niet met alle aanklachten meeging, en dat het vonnis van de zaak door meerdere omstandigheden zes jaar op zich heeft laten wachten. Ook woog de rechter mee dat een deel van het verduisterde geld inmiddels is terugbetaald. Daarnaast is bij Van der L. een persoonlijkheidsstoornis geconstateerd, waarvoor hij momenteel behandeld wordt. De stoornis leidt volgens de rechtbank tot verminderde toerekeningsvatbaarheid.
Tegen P. was 15 maanden gevangenisstraf geëist. Zij hoeft de nu opgelegde taakstraf niet uit te voeren, vanwege de tijd die zij al doorbracht in voorlopige hechtenis.
Overwinningsleven
De Noorse Broeders –ook wel bekend als Smiths vrienden, naar oprichter John Oscar Smith uit Noorwegen– tellen wereldwijd enkele tienduizenden leden. In Nederland zijn acht CGN-gemeenten, met zo’n 1900 leden. De gemeenschap is een heiligingsbeweging, die uitgaat van een overwinningsleven op bewuste zonden. Diverse ex-leden bekritiseren de beweging als een sekte.
Enkele maanden na de arrestatie van Van der L. publiceerde NRC een aantal onderzoeksartikelen over de Noorse Broeders. De krant onthulde daarin onder meer dat leiders zich jarenlang hadden verrijkt met gemeenschapsgeld, en dat via stichtingen van het kerkgenootschap de ANBI-status werd misbruikt voor belastingontduiking. De CGN werd geadviseerd door twee kerkleden, die werkzaam waren bij het ministerie van Financiën en de Belastingdienst.
Peilbaken
De CGN schreef in februari rond de zaak tegen Van der L. „ernstig beschadigd” te zijn door de manier waarop zij „door diverse media betrokken werden bij deze zaak”, en stelt dat het geld dat Van der L. verduisterde stichtingsgeld was, dat niet aan de CGN toebehoorde.
Vorig jaar werd Elias B. veroordeeld voor het omkopen van een politieagent en het opdracht geven tot schaduwen van onder anderen Van der L. Daarbij is een poging gedaan een peilbaken onder de auto van Van der L. te plaatsen. Elias B., die volgens NRC in het verleden bij ten minste één van de stichtingen van de Noorse Broeders betrokken was, meende volgens de rechter dat de zaak tegen Van der L. te lang duurde en nam het recht in eigen hand. De CGN distantieert zich op de site „met klem” van deze actie en weerspreekt hier iets mee te maken te hebben.