Hoornbeeck, een voorbeeld door zijn godzaligheid
„Er is 25 jaar geleden expres gekozen voor de naam Hoornbeeck College. Hij verbond de leer met het leven van elke dag. De spreuk van het Hoornbeeck College, ”Leren voor het leven”, sluit daar goed bij aan.”
Dat zei drs. W. J. de Potter, voorzitter van het college van bestuur van het Hoornbeeck College, donderdagavond tijdens een livestream ter gelegenheid van de presentatie van een boek over Johannes Hoornbeeck. De uitgave ”Johannes Hoornbeeck, een brede blik, een Bijbelse bril”, is geschreven door dr. W. Fieret, vroeger bestuurder en lector van het Hoornbeeck College. Hij kon tijdens de presentatie, in de kapel in Amersfoort, niet aanwezig zijn.
Het boek verscheen ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van het Hoornbeeck College, een reformatorische school voor middelbaar beroepsonderwijs met vestigingen in Amersfoort, Apeldoorn, Goes, Gouda, Kampen en Rotterdam. Dit jaar staan diverse activiteiten van de school in het kader van dit jubileum. Een van de acties is dit rijk geïllustreerde boek. Verder komt er een glossy voor studenten met delen uit het leven van Hoornbeeck.
Over die persoon is tot nu toe maar weinig geschreven, zei De Potter tijdens de presentatie. Johannes Hoornbeeck (1617-1666) was een gereformeerd hoogleraar theologie die behoorde tot de Nadere Reformatie. Hij was een leerling van Gisbertus Voetius, de bekende Utrechtse hoogleraar.
Dat laatste betekende niet dat Hoornbeeck zijn leermeester klakkeloos navolgde, betoogde prof. dr. A. Goudriaan, gasthoogleraar historische theologie aan de Evangelische Theologische Faculteit Leuven. „Hij heeft wel op het werk van Voetius voortgebouwd en er was wederzijdse waardering, maar Hoornbeeck wilde zelfstandig blijven.”
Volgens prof. Goudriaan had Hoornbeeck een brede blik. „Hij wilde van anderen leren en voegde zijn stem dan in het grote koor. Hij vroeg ook van de studenten theologie om de studie breed te beginnen. In de godsdienstige strijd kende hij zijn tegenstanders.” Verder sloot hij aan bij de praktijk van de monniken in de Middeleeuwen door de studenten de volgende manier van Bijbellezen te leren: lezen, meditatie en gebed.”
Drs. A. van Kralingen, locatiedirecteur Rotterdam van het Hoornbeeck College, noemde hem een oudvader, om eraan toe te voegen: „Jammer dat sommige namen er ooit gekomen zijn. Oudvaders zijn geen oude vaders.”
Hij wees erop dat bij Hoornbeeck hoofd en hart verbonden waren. „Hij had oog voor zending, voor armen en voor mensen die het recht niet gemakkelijk konden halen. Hij bestreed dwalingen zonder de dwalenden te beledigen. Hij vermaande zondaren zonder hen te kwetsen.”
Tijdens de vragenbespreking zei prof. Goudriaan dat het maar goed was dat Hoornbeeck geen kopie was van Voetius. „Het gaat erom dat je zelfstandig verwerkt wat je door je docenten wordt aangeboden.”
Op een vraag of zo’n geleerd iemand wel een identificatiefiguur kan zijn voor mbo’ers, antwoordde prof. Goudriaan dat Hoornbeeck toen tot een voorbeeld was door zijn godzaligheid en dat hij zo ook nu tot een voorbeeld kan dienen.
Van Kralingen gaf aan dat het gedachtegoed van Hoornbeeck leren kennen wel wat vraagt van de jongeren nu. Wat hem bijzonder aanspreekt, is dat Hoornbeeck „laag boog” voor zijn hoorders. „Wij moeten de jongeren kennen en de wereld om ons heen.”
Volgens Van Kralingen was Hoornbeeck voor zichzelf streng en tegelijk mild voor anderen en zocht hij in dat alles naar vrede. Hij vindt de oudvader op dat punt actueel. „Hoornbeeck was matig en oecumenisch. We leven nu in een tijd van verruwing. Die komt ook de scholen van de gereformeerde gezindte binnen. We moeten nadenken hoe we milder kunnen zijn. Vaak komt het door machteloosheid en onwetendheid.”
