„Ook iemand met verstandelijke beperking heeft seksuele gevoelens”
Ieder mens heeft seksuele gevoelens, ook iemand met een beperking, zegt Marianne Sollie, consulent persoonlijke dienstverlening bij Helpende Handen. „Seksualiteit is een scheppingsgave. Dat is normaal en natuurlijk, mensen met een beperking kennen dat ook.”
Sollie, die recent een lezing gaf op een thema-avond van Helpende Handen over mensen met een verstandelijke beperking en seksualiteit en relaties, krijgt geregeld vragen op dit gebied. Van mensen met een beperking, maar ook van hun ouders, familieleden of begeleiders. De vragen die vooral ouders hebben, zijn deels vergelijkbaar met de zaken die mensen tegenkomen in de opvoeding van andere kinderen of jonge mensen. „Hoe en wanneer geef je voorlichting? En hoe ga je om met seksueel gedrag als masturberen?”
Zeker bij ouders van mensen met een beperking die een hoger niveau hebben, spelen ook vragen rond trouwen, kinderen krijgen, online veiligheid en weerbaarheid. „Kan mijn kind verkering krijgen en trouwen, is een vraag die veel ouders hebben. Maakt hij of zij het juiste onderscheid tussen vriendschap en verkering? Weet hij wat een huwelijk inhoudt en wat daarbij van hem wordt verwacht? En hoe moet het als er kinderen komen?”
Nuchter
Praat altijd open en eerlijk met je kinderen over relaties en seksualiteit, adviseert Sollie. „Ouders gaan een gesprek vaak uit de weg, omdat ze hun kind geen pijn willen doen of verlegen zijn bij het vinden van de juiste woorden. Tegelijk zie je dat het voor jongeren met een beperking lastiger is te accepteren dat ze een ander toekomstperspectief hebben dan leeftijdsgenoten, als hun ouders niet met hen daarover in gesprek gaan. Ben je nuchter en eerlijk van jongs af aan, dan gaat dat vaak beter.”
Seksualiteit en relatie zou een onderdeel van de dagelijkse opvoeding moeten zijn, volgens Sollie. Mensen met een beperking zien namelijk om zich heen mensen trouwen en kinderen krijgen. „Benut die momenten om in gesprek te gaan over relaties en seksualiteit.”
Sollie geeft sinds tien jaar voorlichting en trainingen over seksualiteit en relaties bij mensen met een verstandelijke beperking. Ze geeft cursussen aan zowel medewerkers van gehandicapteninstellingen als aan ouders. Diverse zorgorganisaties hebben in het verleden al gebruik van gemaakt van de training. Sollie heeft als leidraad onder meer ”Wonderlijk gemaakt speciaal”, een Bijbels verantwoorde methode met praktisch materiaal over seksuele en relationele ontwikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking.
Veel medewerkers binnen de christelijke gehandicaptenzorg ervaren verlegenheid rond het onderwerp, is Sollies indruk. „Dat heeft ook te maken met hun persoonlijke visie en ervaring op het gebied van lichamelijkheid, seksualiteit en relaties; of ze dat een plek hebben leren geven in hun eigen leven.”
Belangrijk in de gesprekken met mensen met een beperking is volgens Sollie te benoemen wat de Bijbel zegt over huwelijk en seksualiteit. Ook als mensen niet tot een huwelijk kunnen komen. „Dat vraagt gebed om onderwerping. De Heere leidt ieders leven. Ook dat van mensen met een beperking. Hij weet wat ze nodig hebben en wat ze aankunnen.”