De tijd is voorbij dat de Duitse christendemocraten lachen om de sociaaldemocraten en hun kanselierskandidaat. Augustus vorig jaar schoof de SPD Scholz (63) naar voren als lijsttrekker. Hij zei bij die gelegenheid: „Ik neem graag zitting in een volgende regering, en wel als bondskanselier.”

In die tijd scoorde de SPD niet meer dan 14, 15 procent in de peilingen. Het leverde Scholz de bijnaam ”14 procent Olaf” op. Een andere populaire scheldnaam van hem was ”koning zonder land”.

In die dagen scoorde de CDU nog ruim 30 procent in de peilingen en konden ze zich dus vrolijk maken om de SPD met Scholz. Een jaar later is de christendemocraten het lachen vergaan. De SPD staat nu op 25 procent in de peilingen en de CDU op amper 21 procent. Het leidt tot paniek in het kamp van CDU-lijsttrekker Armin Laschet. Om het tij te keren waarschuwen ze de kiezers voor het rode gevaar. Dat is een mogelijke coalitie van SPD, de Groenen en Die Linke, die voor een belangrijk deel bestaat uit oud-leden van de vroegere Oost-Duitse communistische partij SED.

Erfgenaam

Scholz blijft onbewogen en rustig onder de verbale aanvallen. De gelatenheid is een van zijn kwaliteiten. Scholz is in het kabinet van Merkel minister van Financiën. Daarnaast is hij vicekanselier. In een vorig kabinet was hij minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In de coronapandemie vorig jaar was hij een van de populairste Duitse politici met zijn als moedig geprezen financiële crisisbeleid.

Scholz maakte eerder naam als burgemeester van Hamburg (2011-2018). Hij kreeg de bijnaam ”koning Olaf” omdat hij tienduizenden betaalbare woningen liet bouwen. Terwijl burgemeesters van andere grote steden dat niet voor elkaar kregen, lukte hem dat wel.

Een smet op zijn blazoen is zijn weinig doortastende optreden in 2017 tijdens de G20-rellen in Hamburg. Een ander punt van kritiek is de fraude bij de financiële dienstverlener Wirecard. Het slechte toezicht van zijn ministerie was hier medeverantwoordelijk voor. De CDU rakelt deze minpunten in de verkiezingsstrijd op om Scholz te treffen, maar dit haalt tot dusver niets uit.

Scholz stond altijd bekend als een sociaaldemocraat die een neoliberale koers wil varen, in navolging van oud-bondskanselier Gerhard Schröder. In de verkiezingscampagne toont Scholz zich een uitgesproken sociaaldemocraat. Zo zet hij in op thema’s als sociale zekerheid en woningbouw.

Waar de SPD-lijsttrekker vooral aan hecht is continuïteit. Voor de Duitsers klinkt dat als muziek in de oren. Onze oosterburen hebben niet veel op met –grote– veranderingen. Hij is niet verrassend of bevlogen. Als het al minpunten zijn buigt hij ze om in pluspunten. Scholz: „Ik wil graag bondskanselier worden, ik ga niet voor circusdirecteur”, antwoordde hij in het tv-programma Tagesschau op de vraag waarom hij vaak zo nuchter en ongevoelig overkomt.

Van zijn stem moet Scholz het niet hebben in debatten, die is monotoom en niet al te luid. De CDU probeerde de SPD’er onderuit te halen door te stellen dat zijn microfoon versterkt stond afgesteld zodat hij voor iedereen verstaanbaar was.

In de tv-debatten moet Scholz het hebben van zijn beheerste optreden en zijn dossierkennis. Sommige commentatoren stellen daarom dat hij de eigenlijke erfgenaam van Merkel is. Net als de huidige bondskanselier weet hij te overtuigen, maar niet te inspireren.

Coalitie

Als de SPD volgende week zondag wint, wordt Scholz de nieuwe bondskanselier. Met welke partijen vormt hij dan een coalitie? Gaat de SPD’er voor een coalitie met de Groenen en Die Linke? Op die vraag zei hij in een interview met de ZDF dat de standpunten van de toekomstige coalitiepartijen met betrekking tot een solide begroting en het NAVO-lidmaatschap bepalend zijn. Het is een bekend gegeven dat Die Linke tegen de NAVO is, maar Scholz benoemde dit feit niet concreet.

De interviewer stelde daarop dat Scholz „een millimeter van een heldere uitspraak was verwijderd; waarom zegt u het niet?” De SPD’er antwoordde direct: „De burgers weten precies wie ik ben, wat ik kan doen en wat ik niet kan doen.”