Waarom doen de sociaaldemocraten dit? Die vraag werd begin deze week hardop gesteld. De kanselierskandidaat van de SPD, Olaf Scholz, staat met nog zeven weken te gaan voor de verkiezingen in de peilingen ruim voor op zijn grootste concurrenten, Armin Laschet van de CDU en Annalena Baerbock van de Groenen.

En dan is daar zondag ineens dat reclamespotje. Het filmpje toont een Russische matroesjka, een holle houten pop waar in elkaar passende steeds kleinere houten poppen zitten. De buitenste pop heeft het gezicht van Laschet. Dan is een stem hoorbaar: „Wie Armin Laschet van de CDU kiest…” Vervolgens wordt Laschet verwijderd en is daar het gezicht van CDU’er Friedrich Merz. De stem gaat verder: „…kiest voor een politiek die rijken rijker en armen armer maakt.”

Merz maakt plaats voor CDU’er Hans-Georg Maassen. De stem klinkt: „…kiest voor kandidaten die de CDU naar rechts rukken.”

Dan volgt een pop met het gezicht van Nathanael Liminski. De stem: „…kiest voor een aartskatholieke vertrouweling van Laschet, voor wie seks voor het huwelijk een taboe is.”

Er komen nog twee poppen, maar die doen er niet meer toe. Het kwaad is al geschied: burgers worden in het verkiezingsfilmpje gewaarschuwd voor de religieuze opvattingen van een politicus. Voor Duitsland is dit ongekend.

Politiek wetenschapper Uwe Jun van de universiteit van Trier verklaarde tegenover Der Tagesspiegel dat „de aanval op de religieuze overtuiging van een tegenstander een taboebreuk vormt. Het gaat om een tamelijk drastische vorm van een negatieve verkiezingscampagne die aan Amerikaanse voorbeelden herinnert.”

Paul Ziemiak, een CDU-partijfunctionaris, eiste maandag dat de SPD de film terugtrok. Tegelijk stelde hij Scholz verantwoordelijk. „Hij moet nu verklaren of hij iemands godsdienstige overtuiging wil misbruiken voor zijn verkiezingscampagne.” CDU-Bondsdagafgevaardigde Günter Krings stelde: „Na de oorlog is het nog nooit gebeurd dat persoonlijke zaken en godsdienstige overtuigingen het doelwit zijn van politieke aanvallen.”

Dinsdag haalde Scholz bakzeil in een interview met de Neue Osnabrücker Zeitung. Zijn partij zou de verkiezingsvideo niet meer uitzenden. Hij ontkende dat hij met het spotje iemands godsdienstige overtuigingen voor de verkiezingscampagne wilde misbruiken. Op de vraag waarom zijn partij burgers voor een christen wegens zijn geloof waarschuwde, zei Scholz: „Dat doet niemand. Ons land en ook ik zijn door het christelijk geloof gevormd.”

Hiermee lijkt de zaak afgesloten. Toch blijven er vragen: waarom maakte de SPD deze reclamefilm? Is de film symptomatisch? Worden burgers op termijn gewaarschuwd voor politici met christelijke opvattingen? Een politicus met christelijke principes, kan dat nog wel?