Er gaat eigenlijk geen dag voorbij of Eline Crum-Bikker (30) uit het Zuid-Hollandse Hoornaar leest haar kroost –Susanne (6), Levi (3) en Juda (1)– voor. Daarmee begon ze toen haar oudste dochter een jaar was. „Het is routine voor ons.”

Sinds Susanne kan praten, komt ze regelmatig met een boekje naar haar moeder toe. Het leesvoer ligt ook zo voor het grijpen in huize Crum. „We hebben de kinderbijbels van Laura Zwoferink, maar ook Pluk van de Petteflet van Annie M.G. Schmidt en Kikker van Max Velthuijs”, somt de moeder van drie op. „En we gaan vaak naar de bieb.”

Ook Levi geniet van het voorleesmoment. De peuter zit gerust een kwartier stil te luisteren naar een verhaal. „Hij zal er niet om vragen, maar zit er altijd bij als ik voorlees.” Juda is nog te jong om naar de voorleesverhalen van de oudste twee te luisteren, ervaart Crum. „Die scheurt de boeken nog aan flarden, dus met hem lees ik soms een kartonnen exemplaar.”

Crum vindt voorlezen een heerlijke bezigheid. „De kinderen zitten lekker tegen me aan op de bank. Ik zie dat echt als kwaliteitstijd. Op dat moment heb ik echt aandacht voor hen.”

Koekoeksklok

De moeder van drie ziet positieve effecten van voorlezen bij haar kinderen. Die leren bijvoorbeeld regelmatig nieuwe woorden uit de boeken. „Pas lazen we over een koekoeksklok, die kenden ze nog niet.” Ook merkt ze dat de kinderen uitdrukkingen uit boeken overnemen. Toen haar moeder vorig jaar overleed, las Crum met haar kinderen een boek over rouw. „Door zo’n verhaal leren kinderen om woorden te geven aan hun gevoelens. Susanne zei toen bijvoorbeeld dat ze zich voelde als olifant. Die was verdrietig in het boek.”

Het leesvoer draagt ook bij aan de fantasie van Crums kroost. „Als we een boerderijverhaal lezen, hoor ik later flarden van het boek terugkomen in Levi’s spel met Duplo.”

Voorsprong

Kinderen die veel zijn voorgelezen, hebben een voorsprong op school vergeleken met kinderen die weinig in aanraking zijn geweest met boeken, stelt Paula Fikkert, hoogleraar Nederlandse Taalkunde aan de Radboud Universiteit. Ze houdt zich bezig met taalverwerving bij kinderen.

Uit eerder onderzoek van de Universiteit Leiden blijkt dat van de peuters en kleuters die regelmatig zijn voorgelezen, 70 procent over voldoende woorden beschikt om een goede start te maken op school. Bij kinderen die niet zijn voorgelezen, is dat slechts 30 procent.

De hoogleraar ziet weinig voorlezen en laaggeletterdheid regelmatig samen op gaan. „Voorlezen is voor laaggeletterde ouders een grote uitdaging. Daarom doen ze dat over het algemeen minder dan hooggeletterden.” Ze is echter voorzichtig in het aanwijzen van oorzaak en gevolg. „Het is lastig om te zeggen of weinig voorlezen daadwerkelijk sneller leidt tot laaggeletterdheid.”

Wel waagt Fikkert zich aan de uitspraak dat voorlezen alleen maar voordelen heeft op de taalontwikkeling van kinderen. „Ik zou geen negatieve effecten kunnen bedenken.” Door naar verhalen te luisteren, leren kinderen bijvoorbeeld nieuwe woorden. „Ieder mens kent meer woorden dan hij of zij in het dagelijks leven gebruikt. Kinderen horen dus maar een beperkt aantal woorden van hun ouders.” Bij het voorlezen komt het kroost in aanraking met nieuwe begrippen die ze ook in verschillende contexten zien. Als voorbeeld noemt de hoogleraar het woord ”poes.” „Van hun ouders horen kinderen dat begrip misschien alleen in relatie tot hun eigen kat, maar in een boek wordt het dier wellicht in een grotere context geplaatst, bijvoorbeeld in een rijtje met andere huisdieren, zoals een hond en een konijn.”

## Sociaal Voorlezen verbetert daarnaast de concentratie van kinderen, merkt Fikkert. „Je moet bij de les blijven, anders volg je het verhaal niet meer.” Een goed ontwikkelde concentratie heeft weer een positieve invloed op de schoolprestaties van kinderen.

Bovendien helpt voorlezen kinderen in hun ontwikkeling op sociaal gebied, zegt Fikkert. Kinderen moeten zich inleven in de hoofdpersonen van een verhaal en leren andere visies kennen.

Interactie

Verder creëren ouders tijdens het voorlezen een veilige setting voor hun kroost. Uit onderzoek blijkt dat ouders en kinderen die samen in een verhaal duiken, tegelijkertijd een band met elkaar creëren. Ook baby’s, die nog niet praten en geen verhalen kunnen volgen, hebben baat bij voorlezen. Ouders kunnen daarom niet vroeg genoeg beginnen met voorlezen, benadrukt Fikkert. „Baby’s leren klanken herkennen en het samenzijn van ouder en kind bevordert hun hechting.”

Bij oudere kinderen stimuleert interactie tijdens het lezen die binding nog meer, aldus de hoogleraar. Ze moedigt ouders aan om een verhaal af en toe te onderbreken. „Vraag hoe het kind denkt dat het verhaal afloopt. Daarmee stimuleer je gelijk zijn fantasie. En door met het kind te praten zie je ook of hij nog geïnteresseerd is in het verhaal. Voorlezen moet ook vooral iets leuks blijven.”