Zuid-Limburg was recent een rampgebied. Maar al veel langer horen we de verhalen van de gevolgen van extreem weer van onze partners in ontwikkelingslanden. Zij kunnen ons haarfijn vertellen welke schade extreem weer aanricht. Droogte of juist hevige regenval in korte tijd, met overstromingen als gevolg, zorgt voor mislukte oogsten. Kusterosie komt veel voor in eens zo vruchtbare kustgebieden. Klimaatverandering trekt haar sporen in ontwikkelingslanden. Kwetsbare mensen in zulke landen zijn steeds vaker de dupe van de gevolgen van klimaatverandering, die zij niet veroorzaakt hebben. En juist ook christenen in bijvoorbeeld Afrika denken na over de hoge opdracht om zorgvuldig met de schepping om te gaan en nemen zo hun verantwoordelijkheid die we als christenen allemaal hebben. Klimaatverandering is niet meer te stoppen, maar wel het tempo ervan. Dat bevestigt ook het nieuwste klimaatrapport.

Klimaatplannen

Begin deze week werd de nieuwste editie van het IPCC-klimaatrapport gepresenteerd. Het rapport van het Inter-
governmental Panel on Climate Change verschaft de laatste stand van zaken op het gebied van klimaatverandering. Het laat zien hoe urgent klimaatverandering is en dat haast geboden is met het verder terugdringen van broeikasgassen. Het klimaatpanel voorziet een sterke klimaatverandering en vaker extreem weer als we niets doen. En dat betekent nog meer droogte of juist nog meer extreme neerslag in kwetsbare landen.

Dit IPCC-rapport wordt gebruikt als basis voor klimaatafspraken om de opwarming van de aarde terug te dringen. Zo is een eerdere versie van dit IPCC-rapport gebruikt als uitgangspunt voor nieuwe klimaatafspraken in het Klimaatakkoord van Parijs in 2015. Dit Parijsakkoord is in het leven geroepen om broeikasgassen terug te dringen en daarmee de opwarming van de aarde de beperken. Het doel van dit akkoord is het tegengaan van klimaatverandering in ontwikkelingslanden en het vergroten van de weerbaarheid tegen de gevolgen ervan.

Als aanvulling op het Parijsakkoord presenteerde Frans Timmermans in juli van dit jaar een nieuw klimaatplan. Daarin komt het erop neer dat de vervuiler gaat betalen. En dat gaan we allemaal merken. Niet alleen de grote bedrijven, maar ook de gewone burger. De klimaatplannen bieden niet alleen een Europees kader om te verduurzamen, maar landen moeten ook zelf beleid voeren om de doelen die in het klimaatplan gesteld worden te halen.

Weerbaar

Bij het lezen van deze grote plannen hebben wij steeds onze naaste in ontwikkelingslanden op het oog en denken we met elkaar na over de opdracht om de schepping te bouwen en te bewaren. Kwetsbare mensen wereldwijd hebben klimaatrampen niet veroorzaakt, maar hebben er wel mee te maken. Zij merken de gevolgen van klimaatverandering bijna dagelijks. Wij kennen de verhalen uit de eerste hand. Van watertekorten in Shalla (Ethiopië), van door droogte mislukte rijstoogsten in Sierra Leone en van overstromingen en aardverschuivingen op de Filipijnen. De effecten van klimaatverandering zijn overal zichtbaar.

Als reactie op het IPCC-rapport zegt Mohamed Nasheed, voormalig president van de eilandengroep Malediven en vertegenwoordiger van 48 armere landen, dat kwetsbare landen de dupe zijn van rijke landen. Hij stelt dat mensen in kwetsbare landen sterven vanwege de verbranding van fossiele brandstoffen voor consumptie en economische groei in rijke landen. Hij zegt terecht dat het zeer onrechtvaardig is dat vooral ontwikkelingslanden worden bedreigd door klimaatverandering.

Daarom moeten bij het maken van plannen en beleid altijd de effecten op ontwikkelingslanden meegenomen worden. In aanvulling op de klimaatplannen die er al zijn om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren, en zo de opwarming van de aarde tegen te gaan, zou beleid ook gericht moeten zijn op klimaatadaptatie (aanpassing aan klimaatverandering), zodat ook de meest kwetsbaren weerbaar worden tegen klimaatveranderingen.

Vanuit onze Bijbelse opdracht om als rentmeester op aarde te zijn, wil Woord en Daad werken aan de weerbaarheid van de mensen in ontwikkelingslanden. Dit kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door aangepaste landbouwmethoden in Sierra Leone, training en stormwaarschuwingssystemen in de Filipijnen en het tegengaan van kusterosie en ontbossing in West-Afrika. Evenzo hopen we dat bedrijven en de overheid de verantwoordelijkheid nemen om, naast vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, van klimaatadaptatie in ontwikkelingslanden prioriteit te maken. Zodat kwetsbare mensen wereldwijd niet langer de dupe zijn van klimaatverandering, maar er juist weerbaar tegen zijn.

Lisanne van der Steeg is politiek adviseur en Jacoline de Kruijf-Paul is communicatiemedewerker beleidsbeïnvloeding bij Woord en Daad.