Jan Pieterszoon Sweelinck herdacht bij 400e sterfdag
Het is dit jaar vier eeuwen geleden dat Jan Pieterszoon Sweelinck in Amsterdam overleed. Op meerdere plaatsen en momenten wordt bij deze mijlpaal in de Nederlandse muziekgeschiedenis stilgestaan.
Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) wordt gezien als Nederlands grootste componist. Jarenlang is hij als organist verbonden aan de Oude Kerk in Amsterdam. Als hij op 16 oktober 1621 op 59-jarige leeftijd overlijdt, laat Sweelinck een groot oeuvre na: alle 150 Geneefse psalmen heeft hij meerstemmig getoonzet, en de werkenlijst met klaviermuziek die aan hem wordt toegeschreven telt bijna zeventig nummers. Ook heeft de ”Orpheus van Amsterdam” als ”Organistenmacher” school gemaakt: belangrijke Duitse componisten als Samuel Scheidt, Heinrich Scheidemann, Jacob Praetorius II en Melchior Schildt studeerden allen in Amsterdam bij Sweelinck.
De 400e sterfdag van Nederlands bekendste componist wordt dit jaar met een aantal activiteiten gemarkeerd.
Festival
In Amsterdam vindt van 16 tot 24 oktober een Sweelinck Festival plaats. Op verschillende locaties wordt een scala aan activiteiten ontplooid. Zo is in het Stadsarchief vanaf 17 september een Sweelincktentoonstelling te zien. In het Orgelpark vindt van 20 tot en met 22 oktober een driedaags symposium plaats. In het Conservatorium van Amsterdam organiseert muziekensemble Camerata Trajectina op 23 en 24 oktober een instrumentenworkshop. In het Muziekgebouw aan ’t IJ verzorgt Tim Braithwaite op 23 oktober een workshop polyfoon zingen. Er is een groot aantal concerten in onder andere de Oosterkerk, het Orgelpark, het Concertgebouw en het Stadsarchief. En vanaf 1 juni is in Amsterdam de Sweelinckwandeling te maken.
Orgelexcursies
Maarten Seijbel van het Nationaal Orgelmuseum in Elburg organiseert onder het motto ”In de voetsporen van Sweelinck” een tweetal orgelexcursies naar plaatsen waar Sweelinck in zijn leven geweest is om orgels te keuren. Op zaterdag 18 september is er een orgeltocht naar Harderwijk, Rhenen en Nijmegen, waaraan de organisten Jaap Zwart, Gerben Budding en Jetty Podt hun medewerking verlenen. Op zaterdag 16 oktober is er een orgelvoettocht in Enkhuizen, waar Sweelinck vlak voor zijn overlijden nog het orgel in de Zuiderkerk keurde. Aan deze voettocht werken behalve Seijbel ook de organisten Jos van der Kooy en Jan Spijker mee. De dag wordt afgesloten in de Westerkerk, waar een front van Hendrick Niehoff uit 1549 hangt. Orgelmaker Verschueren heeft in deze historische orgelkas een nieuw bovenwerk gemaakt. Dat zal met een concert door Ton Koopman in gebruik worden genomen. Opgave via m.seijbel.1@kpnmail.nl.
Cd ”Sweelinck 400 years between West and East”
De organisten Pieter van Dijk en Krzysztof Urbaniak maakten ter gelegenheid van de herdenking van de 400e sterfdag van Sweelinck een dubbel-cd met orgelwerken van de Nederlandse componist, gespeeld op orgels uit Sweelincks tijd in Alkmaar en het Poolse Olkusz.
Sweelinckserie Oude Kerk
Organist Matthias Havinga verzorgt deze maanden zondags in Sweelincks Oude Kerk een serie met klaviermuziek van zijn verre voorganger. Noodgedwongen bespeelt Havinga tijdens de erediensten van de Oudekerkgemeente het transeptorgel – het grote orgel is niet te gebruiken vanwege de restauratie van de toren. Op het transeptorgel van Ahrend –dat in middentoonstemming staat– speelt Havinga wekelijks een van de orgel- of klavecimbelstukken van Sweelinck. Via Kerkdienstgemist.nl zijn de diensten van de Oudekerkgemeente na te luisteren.
Lees ook het RD-interview “Monument voor “meester Jan”” met Harry van der Kamp uit 2008.
