De redactie sluit dit liveblog.

In Turkije wordt de coronalockdown op 1 juli verder versoepeld. Meerdere beperkingen die waren opgelegd om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, verdwijnen. Zo is er ook op zondagen weer meer mogelijk en vervalt de avondklok doordeweeks. Ook onder meer het openbaar vervoer gaat weer terug naar normaal.

Volgens de Turkse president Erdogan kan het omdat het aantal nieuwe infecties is gedaald tot ongeveer 5000 per dag. Turkije was de afgelopen weken al begonnen de coronamaatregelen te verlichten. Restaurants mochten weer open voor een beperkt aantal gasten. Ook vervielen veel beperkingen voor de weekdagen. De lockdown gold al niet voor toeristen.

In april kende Turkije nog een piek van meer dan 60.000 coronabesmettingen per dag.

Koning Willem-Alexander zal tijdens de Nederlandse Veteranendag de „algemeen geldende richtlijnen ter bestrijding van het coronavirus” in acht nemen. Dat laat de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) desgevraagd weten. De koning zal op 26 juni aanwezig zijn bij een aantal optredens en zal spreken met een groep veteranen.

Willem-Alexander kwam afgelopen week in opspraak omdat hij tijdens een bezoek aan de ‘meest oranje straat van Nederland’ in Den Haag de coronaregels niet respecteerde. Hij hield geen afstand van de bewoners van de straat en gaf zelfs handen.

Demissionair ministers Ferd Grapperhaus (Justitie) en Tamara van Ark (Medische zorg) veroordeelden vrijdag de koning voor zijn onachtzame gedrag. Demissionair premier Mark Rutte liet later op de dag weten dat de koning „ontzettend baalde” van het feit dat hij geen afstand had gehouden. In de voorbereiding was „alles erop ingericht” om de coronaregels wel na te leven, maar het werd snel druk, stelde Rutte.

Met thuiswerken als blijvertje in het ”postcoronatijdperk” ligt het voor de hand dat op kantoren nieuwe werkgewoontes ontstaan. Nu al kantoorruimte schrappen lijkt onverstandig.

Lees ook

Kantoor als clubhuis geeft vooral gepuzzel

Dierenpension Kwispel in Arnemuiden is voor de komende zomervakantie al helemaal volgeboekt. Het asiel draaide vorig jaar op een laag pitje omdat er bijna geen mensen op vakantie gingen. Toch zette eigenaresse Nelianne Janse de stap om haar pension grondig te vernieuwen en uit te breiden. Met succes. „Als je investeert tijdens een crisis kom je er uiteindelijk sterker uit.”

Lees ook

Boerin Nelianne Janse uit Arnemuiden vangt honden op

Mensen die in een ziekenhuis liggen kunnen meer bezoekers ontvangen. Ziekenhuizen versoepelen de regels, nu het aantal coronagevallen blijft dalen.

Het Martini Ziekenhuis in Groningen laat maximaal vier bezoekers per dag toe bij patiënten die op de verpleegafdelingen liggen. Die mogen niet tegelijk naar binnen, maar een voor een. Patiënten op de intensive mogen „twee keer twee bezoekers per dag” ontvangen. Dit moet vooraf worden afgesproken.

Het Flevoziekenhuis in Almere laat „maximaal twee keer per dag twee bezoekers” toe bij mensen op verpleegafdelingen en intensive care. Die regel geldt voortaan ook in ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten

Het OLVG in Amsterdam laat voortaan twee bezoekers per dag toe bij mensen die zonder corona op een verpleegafdeling liggen. Eerder mocht één persoon per dag langskomen. Die bezoekers hoeven zich ook niet meer telefonisch aan te melden. Ook het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven laat een tweede bezoeker per dag toe.

Wie de polikliniek van het Alrijne in Leiderdorp of die van het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda wil bezoeken, mag voortaan weer een begeleider meenemen. Ook het ziekenhuis Bernhoven in Uden laat voortaan weer begeleiding toe. Kinderen mogen in Leiderdorp en Gouda weer worden begeleid door twee ouders.

Ook Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede, het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg en het Wilhelmina Ziekenhuis Assen hebben de mogelijkheden verruimd om bezoek te krijgen.

In India hebben maandag 7,8 miljoen mensen een coronovaccin toegediend gekregen, een record. De afgelopen weken lag het daggemiddelde in het land van 1,4 miljard inwoners op ongeveer 3 miljoen. Een verklaring voor de stijging is dat alle volwassenen nu gratis een prik kunnen halen, terwijl voorheen in veel gevallen moest worden betaald.

In april en mei werd het zorgstelsel overweldigd door de grote toestroom van slachtoffers. De aantallen zijn de afgelopen weken fors omlaag gegaan. Veel deelstaten hebben de coronamaatregelen inmiddels versoepeld, waardoor wordt gevreesd voor een nieuwe golf.

Premier Narendra Modi, die de regie over het coronabeleid van de deelstaten heeft overgenomen, is in zijn nopjes met het prikrecord. „Goed gedaan India”, twitterde hij op Internationale Yoga Dag. Volgens hem geeft yoga veel „innerlijke kracht” om met de ziekte om te gaan en biedt de bezigheid ook bescherming tegen het virus.

In totaal zijn 280 miljoen doses toegediend, maar slechts 4 procent van de bevolking is volledig beschermd tegen het virus. Het doel van de regering is tegen het eind van het jaar alle bijna 1,1 miljard volwassenen te hebben ingeënt. In India zijn volgens de officiële cijfers meer dan 388.000 mensen overleden door Covid-19, het hoogste aantal na de VS en Brazilië. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk een stuk hoger.

De burgemeesters in het Veiligheidsberaad gaan maandag in de ‘waakstand’. Onderling blijven zij elkaar actief op de hoogte houden. Mochten er in de zomer redenen zijn om maatregelen te nemen, dan willen zij snel ingrijpen. „Wij willen niet hetzelfde als vorig jaar toen wij na de zomer in allerijl weer moesten opschalen”, zegt voorzitter Hubert Bruls.

De burgemeester van Nijmegen waarschuwt dat het virus opnieuw snel om zich heen kan slaan. Een lokale brandhaard kan zich een week later hebben verspreid over heel het land. „Dat moment moet je voor zijn”, stelt Bruls. Hij ziet geen enkele reden om als Veiligheidsberaad achterover te gaan zitten. „Een waakstand is nodig.”

Het beraad waarin de voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s zitten, blijft zich zorgen maken over de onvoorspelbaarheid van het virus. „Wij weten bovendien nog niet honderd procent zeker hoe de vaccins werken, hoe lang ze beschermen en of ze ook verspreiding voorkomen. Daarom blijven de quarantainebepalingen heel essentieel. De pandemie is nog niet klaar”, zegt Bruls. Hij moet er niet aan denken dat het land weer in lockdown zou moeten. „Dat is voor de samenleving een enorme dreun.”

Vier academische ziekenhuizen gaan onderzoeken of het nuttig is om mensen die zijn gevaccineerd met het coronavaccin van Janssen toch een tweede prik te geven. In principe volstaat bij dit vaccin één prik, zeker om ernstige ziekte door het virus te voorkomen. „Door de toenemende circulatie van bepaalde varianten van het coronavirus is het mogelijk dat een aanvullende vaccinatie na één shot Janssen noodzakelijk is”, meldt het Erasmus MC.

Het ziekenhuis in Rotterdam gaat de effecten van een tweede dosis onderzoeken, samen met Amsterdam UMC, het Leids UMC en UMC Groningen. De proefpersonen die een tweede prik krijgen zijn medewerkers van de vier centra. Een deel van hen krijgt als tweede prik nogmaals het Janssen-vaccin. Anderen krijgen een dosis van de coronavaccins van Pfizer/BioNTech of Moderna.

Het mixen van vaccins kan een aantal mogelijke voordelen hebben. Voorop staat de werkzaamheid tegen het coronavirus, maar als één persoon twee prikken van verschillende fabrikanten kan krijgen, worden vaccinatiecampagnes flexibeler, zegt Hugo van der Kuy, hoofd Apotheek van het Erasmus MC. Het vaccinatieproces kan dan sneller en de impact van leveringsproblemen wordt minder.

Tussen zondagochtend en maandagochtend zijn maar 585 Nederlanders positief getest op het coronavirus. Dat is het laagste aantal sinds 1 september, toen de tweede golf langzaam begon aan te zwellen. Het is bovendien de vierde dag op rij dat het cijfer onder de duizend blijft.

Het cijfer van maandag valt wel iets lager uit door een storing bij de GGD’en, die de testuitslagen doorgeven aan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Mensen die zich hebben laten testen op het coronavirus krijgen wel op tijd hun uitslag te horen. Maar vervolgens ontstaat er volgens de GGD „een file” bij het doorgeven van de uitslagen aan het RIVM en het ministerie van Volksgezondheid. Het is niet duidelijk wat het dagcijfer zou zijn geweest zonder de storing en hoelang het duurt om de achterstand weg te werken.

Door het lage aantal meldingen bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) daalt ook het gemiddelde. In de afgelopen zeven dagen zijn 6049 nieuwe gevallen vastgesteld. Dat komt neer op 864 per dag en ook dat is het laagste peil in negen maanden tijd.

Rotterdam telde de meeste positieve tests (32), gevolgd door Amsterdam (31) en Den Haag (24). In Utrecht werden achttien besmettingen vastgesteld en in Zwijndrecht negen. In 146 gemeenten testte geen enkele inwoner positief en in 95 gemeenten kwam slechts één besmetting aan het licht.

Het aantal gemelde sterfgevallen steeg met één. Het gaat om een inwoner van de gemeente Horst aan de Maas in Limburg. Dat wil niet zeggen dat deze man of vrouw in de afgelopen 24 uur is overleden. Sterfgevallen door corona worden soms een tijdje later geregistreerd. In de afgelopen zeven dagen kreeg het RIVM vijftien meldingen van sterfgevallen, het laagste cijfer sinds half september.

Nederland heeft inmiddels 14 miljoen prikken tegen het coronavirus gezet, maakte minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) maandag bekend. Dit zijn zowel eerste inentingen als herhaalvaccinaties.

De 13 miljoenste prik was vijf dagen geleden, de 12 miljoenste prik vier dagen daarvoor. De stijging betekent dat er zo’n 200.000 mensen per dag worden gevaccineerd. Dat is iets lager dan het tempo van vorige weken. Dat was ook al verwacht.

Het coronadashboard van de overheid meldt dat per minuut zo’n 291 mensen worden gevaccineerd. Volgens de planning moeten alle volwassenen die dat willen half juli ten minste een eerste dosis hebben gekregen.
Nederland begon op 6 januari met vaccineren, als laatste land in de Europese Unie. Eind februari werd de miljoenste prik gezet en half maart werd de grens van 2 miljoen vaccinaties gepasseerd.

Ouders van peuters hebben hun kind tijdens de eerste coronalockdown vaker hardhandig bejegend dan anders. Dat staat in een publicatie van gedragswetenschappers van de Radboud Universiteit, het Erasmus MC en de VU Amsterdam.

Vooral hardhandige fysieke terechtwijzing (bijvoorbeeld door elkaar schudden) en verbale agressie (bijvoorbeeld uitschelden) kwamen vaker voor, zagen de onderzoekers bij een groep van tweehonderd ouders van een kind van 3 jaar. De moeders en vaders rapporteerden zelf. Hun gegevens werden vergeleken met die van een groep van ruim duizend vergelijkbare ouders die al voor de coronacrisis meewerkten aan gedragsonderzoek.

„Er was een forse toename van 9 procent in het aantal ouders dat aangaf hun kind in de voorafgaande twee weken één keer door elkaar te hebben geschud en een toename van 7 procent in het aantal ouders dat aangaf hun kind twee of meer keer door elkaar te hebben geschud”, meldt de Radboud Universiteit. „Het aantal ouders dat aangaf hun kind één keer te hebben uitgescholden in de voorafgaande twee weken steeg met 15 procent en het aantal ouders dat hun kind twee of meer keer had uitgescholden steeg met 6 procent.”

De onderzoekers zeggen dat bevindingen als deze moeten worden meegenomen in besluiten over bijvoorbeeld het sluiten van scholen en over ondersteuning van kwetsbare gezinnen in een dergelijke situatie.

Op de intensive cares van Nederlandse ziekenhuizen is het aantal ernstig zieke coronapatiënten afgenomen tot 197. Voor het weekend lagen nog 218 mensen op de ic met Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt.

Ook op verpleegafdelingen zet de dalende trend door, zo maken de laatste cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) duidelijk. Daar lagen maandag nog 294 coronapatiënten. Vrijdag waren het er nog 315. Met de afnames in het weekend komt het totale aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen uit op 491.

De instroom van nieuwe patiënten die het virus hebben opgelopen, blijft ook afnemen. Op verpleegafdelingen rapporteerde het LCPS maandag slechts 12 nieuwe opnames, op de ic’s 5.

Omdat ziekenhuizen steeds minder coronapatiënten binnenkrijgen, publiceert het LCPS de cijfers alleen nog doordeweeks en niet meer in het weekend.

Nu het aantal coronagevallen blijft dalen en het kabinet het land van het slot haalt, kan ook het zogeheten risiconiveau omlaag. In elke regio van het land wordt het gevaar kleiner. Veel regio’s zouden zelfs op het laagste alarmniveau kunnen uitkomen als de landkaart rond dinsdag opnieuw wordt ingekleurd. Dat zou voor het eerst sinds eind vorig jaar zijn.

Nederland telt vier risiconiveaus. Van laag naar hoog zijn dat waakzaam, zorgelijk, ernstig en zeer ernstig. Tot eind mei stonden alle 25 veiligheidsregio’s op zeer ernstig. Momenteel is de situatie in acht regio’s zeer ernstig, staan elf regio’s op ernstig en hebben zes regio’s de status zorgelijk.

Twee cijfers bepalen het risiconiveau: het aantal positieve tests en het aantal ziekenhuisopnames. Daarbij wordt rekening gehouden met het aantal inwoners.

Meer dan de helft van de nieuwe corona-infecties in de regio Lissabon komt momenteel voor rekening van de Delta-variant. Dat blijkt uit voorlopige gegevens die zondag bekend werden gemaakt. De Portugese autoriteiten gooien alles in de strijd om de zorgelijke toename van het aantal besmettingen te keren.

De Duitse autoriteiten hebben voor het eerst sinds augustus vorig jaar minder dan 500 nieuwe coronabesmettingen vastgesteld. Gezondheidsinstituut RKI, de tegenhanger van het Nederlandse RIVM, maakte maandagochtend bekend dat in het voorgaande etmaal 346 mensen positief hebben getest.

In de periode van 1 augustus vorig jaar tot medio april dit jaar hebben de GGD’en 11,3 miljoen coronatesten afgenomen bij 6,7 miljoen mensen. Dat telde het CBS. Jongeren (12 tot 25 jaar) lieten zich het vaakst testen, ouderen het minst.

Mensen met een baan lieten zich vaker testen (48 procent) dan mensen met een bijstandsuitkering (24 procent) of die met pensioen zijn (20 procent). Mensen met een baan in het onderwijs lieten zich met dik 60 procent het allervaakst testen.

De conclusie van het CBS betekent dat 38 procent van de Nederlandse bevolking zich in genoemde periode zich ten minste één keer heeft laten testen bij een GGD. Bijna 60 procent deed dat één keer, 24,5 procent twee keer en bijna 16 procent drie keer of zelfs nog vaker. Van alle bij de GGD geteste personen in deze periode heeft 17 procent minstens één keer een positieve testuitslag gekregen.

Brazilië is zaterdag de grens van 500.000 coronadoden gepasseerd, heeft het ministerie van Volksgezondheid bekendgemaakt. Het afgelopen etmaal zijn nog eens 2301 Brazilianen overleden als gevolg van het longvirus en daarmee komt het totale aantal geregistreerde overlijdens door Covid-19 uit op 500.800. Na de Verenigde Staten telt geen enkel ander land zoveel coronadoden.

De grote voorraden medische mondkapjes die nu nog in pakhuizen liggen, zijn niet voor niets gekocht. De beschermende maskers worden voor „andere nuttige dingen gebruikt”, zegt voormalig topambtenaar Erik Gerritsen van het ministerie van Volksgezondheid in het tv-programma Buitenhof. „We kunnen er andere landen mee helpen.”

Het aantal nieuwe coronabesmettingen is het afgelopen etmaal licht gestegen. Tussen zaterdag en zondag zijn er 735 nieuwe besmettingen bij het RIVM geregistreerd. Zaterdag waren er nog 702 nieuwe besmettingen.

Het weekgemiddelde bleef wel dalen: in de afgelopen zeven dagen werden gemiddeld 910 positieve tests per dag geregistreerd. Zaterdag lag dit gemiddelde nog op 954 en vorige week zondag op 1418.

Duizenden mensen die iets anders onder de leden hadden dan corona, waren tijdens de pandemie slechter af dan de jaren ervoor. Zo stierven honderden mensen meer na ongevallen, doordat zij niet werden opgenomen op de ic. Van de nierpatiënten die dialyseren overleden er 15 procent meer.

Dat blijkt volgens het AD uit onderzoek naar de impact van corona op de zorg dat is uitgevoerd door de Samenwerkende Kwaliteitsregistraties (SKR) die beschikken over de gegevens van meer dan tien miljoen patiënten in Nederland. In samenwerking met wetenschappelijke verenigingen is voor het eerst grootschalig onderzoek gedaan naar de kwaliteit van zorg in 2020.

Het liveblog van zaterdag is hier te lezen.