Meeste locaties op 5 juni weer open
De wereld is in de greep van de coronacrisis. Het kabinet zet op 5 juni de volgende stap in het versoepelen van de coronamaatregelen. Volg in dit liveblog de laatste ontwikkelingen rondom het coronanieuws.
Advertentie
Het is de bedoeling dat Nederland 500.000 tot 750.000 AstraZeneca-vaccins naar Suriname stuurt. Dat meldt het ministerie van Volksgezondheid vrijdag. Op z’n vroegst worden de coronavaccins eind juni aan Suriname geleverd. De hoeveelheid en de datum zijn afhankelijk van de leveringen door AstraZeneca.
Mensen moeten zeker tot na de zomer nog zo veel mogelijk blijven thuiswerken. Dat zei demissionair premier Mark Rutte op een persconferentie over de versoepelde coronamaatregelen, die per 5 juni ingaan.
Het loslaten van het zoveel mogelijk thuiswerken staat vooralsnog gepland voor de laatste stap van het openingsplan. Dan vervallen ook alle andere maatregelen, waaronder het houden van anderhalve meter afstand en het dragen van een mondkapje.
Maar in tegenstelling tot de andere fases van het openingsplan, is voor de laatste nog geen datum voorzien. Dat deze pas na de zomer genomen wordt, lijkt zo goed als zeker.
Het kabinet heeft nog niet besloten of Nederland kinderen gaat vaccineren tegen het coronavirus. „Ik vind dat we op een rustige, verstandige manier moeten nadenken en ons moeten laten adviseren vanuit medische en ethische achtergronden”, zei minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid). Hij heeft de Gezondheidsraad om advies gevraagd, bijvoorbeeld of Nederland dan alle kinderen zou moeten vaccineren of alleen kinderen die door medische oorzaken risico lopen bij besmetting.
Musea zijn opgetogen dat ze vanaf 5 juni weer open mogen. „Na een sluiting van bijna een half jaar kunnen ze eindelijk weer doen wat ze het liefste willen: bezoekers verwelkomen”, reageert de Museumvereniging.
De brancheorganisatie van musea wijst erop dat er geen toegangstesten nodig zijn om naar binnen te kunnen. „Wel geldt natuurlijk het corona-protocol, waaronder het vooraf reserveren van een tijdvak, afstand houden en extra hygiëne.”
Er mogen vanaf eind volgende week weer meer mensen tegelijk in een winkel zijn. De capaciteit gaat naar één persoon per 10 vierkante meter, heeft het kabinet besloten in de nieuwe versoepeling. Die gaat op 5 juni in. Tot die tijd blijft de huidige limiet van één klant per 25 vierkante meter winkeloppervlakte gelden.
Ook kunnen winkels weer hun normale openingstijden aan gaan houden. Koopavonden zijn namelijk weer toegestaan. Tot nu toe moesten winkels, met uitzondering van supermarkten, om 20.00 uur dicht.
Het vaccinatieprogramma tegen het coronavirus loopt ongeveer twee weken vertraging op door de leveringsproblemen bij producent Janssen. „We hebben iets langer nodig om iedereen de eerste prik te geven. In plaats van begin juli wordt het half juli”, zei minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid).
Het kabinet versoepelt de coronaregels. De meeste locaties gaan onder voorwaarden weer open, kondigde premier Mark Rutte aan. “We nemen een gecalculeerd risico. Als de cijfers omhoog schieten ontstaat een nieuwe situatie, maar dat is hoogst onwaarschijnlijk. We verwachten dat de dalende trend doorzet en durven de versnelling aan”, aldus de premier. “We gaan van gesloten, tenzij, naar open, tenzij.”
Advertentie
Rutte en De Jonge vertellen om 19.00 uur hoe de derde stap van het openingsplan eruit gaat zien. Die staat voor 5 juni gepland.
Vanaf dan mag men weer vier personen thuis uitnodigen, gaan musea weer open en kunnen ook horecagelegenheden weer gasten ontvangen. Waarschijnlijk gaan niet alleen restaurants, maar ook kroegen weer onder voorwaarden open. Demissionair minister Ferd Grapperhaus (Justitie) zei dinsdag dat een verschil tussen deze „natte” en „droge” horeca niet gewenst is.
Het kabinet wil Nederland sneller dan gepland, al vanaf 30 juni, grotendeels van het slot halen. De maximale groepsgrootte thuis wordt dan acht personen, er mogen meer gasten in restaurants (tot 100 personen) en sportwedstrijden zijn dan weer toegestaan. De versoepelingen komen boven op de versoepelingen die op 5 juni ingaan. Dat meldt de NOS op basis van bronnen.
Verder mag de horeca dan tot middernacht openblijven en mogen theaters, musea en bioscopen meer bezoek toestaan. Er komt ook meer ruimte voor toegangstests bij evenementen.
De basisregels blijven gelden, zoals 1,5 meter afstand houden, thuisblijven bij gezondheidsklachten en de mondkapjesplicht.
Het kabinet was eigenlijk van plan om deze zogenoemde stap 5 op 21 juli te nemen.
De Nederlandse vestiging van vaccinfabriek Pfizer heeft de 220 eigen medewerkers en hun gezinnen deze maand een coronaprik van het eigen merk aangeboden. Een woordvoerder bevestigt berichtgeving in de Stentor en het AD hierover. Hij benadrukt dat de prikken niet afgingen van de doses die aan de overheden van Nederland en andere landen zijn toegezegd.
Steeds minder mensen lopen het coronavirus op. In de afgelopen zeven dagen kreeg het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 21.915 meldingen van positieve tests, gemiddeld 3131 per dag. Dat gemiddelde daalt voor de negentiende dag op rij en heeft nu het laagste niveau sinds 1 oktober bereikt.
Tussen woensdagochtend en donderdagochtend werden 3914 positieve tests geregistreerd bij het RIVM. Dat zijn er meer dan op donderdag, maar op vrijdagen zijn meestal meer nieuwe gevallen dan eerder in de week. Vorige week vrijdag meldde het RIVM meer dan 4100 positieve tests, de vrijdag ervoor ruim 5500 en nog een vrijdag eerder bijna 7500.
Tenminste 87 procent van alle Nederlandse 65-plussers heeft tot nog toe een coronavaccinatie gehaald. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) meldt dat dit gedeelte van de ouderen zeker één keer is geprikt. De werkelijke opkomst is volgens het instituut nog hoger, want de vaccinatiegegevens die het centraal verzamelt zijn niet helemaal compleet. De opkomst is gemiddeld lager in de zogenoemde Biblebelt, waar relatief veel orthodoxe protestanten wonen.
In Urk ligt het voorlopige percentage het laagste. Het RIVM geeft geen exacte cijfers, omdat mogelijk nog gegevens ontbreken en daardoor „een vertekend beeld zou kunnen ontstaan”, legt een woordvoerster uit. Volgens de voorlopige tellingen valt Urk als enige gemeente in de categorie waar nog maar 20 tot 39 procent van de 65-plussers is geprikt.
In de meeste gemeenten in het land heeft meer dan 85 procent van de 65-plussers in elk geval een eerste prik gehaald. Veel gemeenten in de meeste christelijke strook van het land halen nog wel percentages boven de 75 procent, zo blijkt uit een kaart die het RIVM heeft gepubliceerd. In gemeenten als Staphorst, Reimerswaal en Neder-Betuwe ligt het percentage tussen de 60 en 74 procent.
De cijfers komen zowel van de GGD als van de huisartsen, zorginstellingen en ziekenhuizen die mensen hebben gevaccineerd. In totaal gaat het om ruim 2,9 miljoen mensen van 65 jaar en ouder. In de cijfers heeft het RIVM ook geanonimiseerde gegevens van de GGD meegenomen. Sommige mensen weigeren registratie. Als zij ergens anders dan bij de GGD zijn geprikt, ontbreken hun gegevens wel in het totaaloverzicht.
De Britse medicijnwaakhond MHRA heeft het Leidse Janssen-vaccin goedgekeurd voor gebruik in het Verenigd Koninkrijk. Daar hadden de autoriteiten eerder al goedkeuring gegeven voor het gebruik van de coronavaccins van Pfizer/BioNTech, Moderna en AstraZeneca. Die moeten twee keer worden toegediend voordat mensen optimaal zijn beschermd, bij het Janssen-vaccin volstaat één dosis.
Oostenrijk versoepelt de coronamaatregelen nog verder vanaf 1 juli. Er geldt dan geen maximum aantal bezoekers meer voor bijeenkomsten binnen en buiten. De bezoekers moeten wel gevaccineerd zijn of negatief getest hebben op het coronavirus.
Vooral de cultuur- en sportsector profiteren van de nieuwe versoepelingen. Tijdens de zomer kunnen concerten, voorstellingen en sportevenementen volop worden gezocht.
Het dalende aantal zieken in de ziekenhuizen is de belangrijkste reden voor de aangekondigde versoepelingen, zei kanselier Sebastian Kurz. Een andere maatregel die wordt versoepeld is de avondklok. Die gaat vanaf 10 juni om middernacht in, in plaats van om 22.00 uur.
De inzamelingsactie ‘Samen in actie tegen corona’ van Giro555 heeft tot nu toe bijna 5 miljoen euro opgeleverd. Dat bedrag wordt gebruikt om vaccineren ook in armere, kwetsbare landen sneller mogelijk te maken. Om zoveel mogelijk geld in te zamelen, reed vanaf 12 mei een gele collectebus door het hele land. Die vertrok in Utrecht en arriveerde daar vrijdag weer.
Het geld gaat onder meer naar het vervoer van vaccins in armere landen en naar voorlichting om het vertrouwen in vaccineren te vergroten. Ook krijgt zorgpersoneel training en meer beschermingsmateriaal.
Suzanne Laszlo, actievoorzitter van Giro555 is blij: „Het is fantastisch om te zien dat er zoveel verschillende initiatieven zijn ontstaan: inzamelingsacties via kerken, mensen die hun zorgbonus doneren, bedrijven die met hun medewerkers in actie komen, de ‘digitale collectebus’ die een vlucht neemt.” De actie loopt door. „De urgentie is hoog, want het virus stopt niet bij de grens.”
In kwetsbare landen ligt het aantal mensen dat een vaccin heeft gekregen een stuk lager dan in Nederland, stelt Giro555: 1,17 procent in Oeganda, 1,22 procent in Afghanistan en 7,25 procent in Nepal. De donaties die tot nu toe zijn binnengekomen, gaan onder andere naar beschermende kleding voor zorgverleners in India en het leveren van zuurstofflessen aan zieken in Nepal. In Afghanistan wordt voorlichting gegeven over het belang van vaccineren. Jemen krijgt injectienaalden.
Bij uitzonderlijke rampen slaan de samenwerkende hulporganisaties de handen ineen onder de naam Giro555.
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wil een zogenoemde geheimhoudingsconstructie rondom een levering van mondkapjes niet opheffen. Dat stelt Sywert van Lienden, met wie het ministerie de mondkapjesdeal eerder onder meer sloot, in een verklaring uit naam van Relief Goods Alliance, de BV achter de deal.
Volgens Van Lienden weigert het ministerie dit „ondanks onze pogingen”, waarmee hij naar eigen zeggen ook wilde voorkomen dat „relevante informatie verwijderd zal worden”.
Eerder deze maand bleek uit een publicatie van de Volkskrant dat de opiniemaker en activist veel geld verdiende aan de mondkapjesdeal met VWS, terwijl hij eerder herhaaldelijk had gezegd de maskers belangeloos te leveren. Ook was de kwaliteit van de mondkapjes niet onomstreden. Momenteel liggen ze ongebruikt in een opslag. Follow The Money stelde na onderzoek dat Van Lienden en zijn zakenpartners mogelijk 30 miljoen euro hebben verdiend.
Van Lienden heeft uitleg over de kwestie altijd geweigerd omdat hij zich naar eigen zeggen moest houden aan de geheimhoudingsplicht. Door de vermeende opstelling van het ministerie stelt Relief Goods Alliance „helaas nog steeds niet in staat” te zijn „in de volledige context openheid van zaken te geven in antwoord op de vele vragen die de afgelopen twee weken aan ons en aan het ministerie gesteld zijn”.
Het bedrijft zegt niet te begrijpen dat het ministerie „ons nu niet in staat stelt om onszelf te kunnen verdedigen tegen vragen uit de media door volledig openheid van zaken te geven”.
Middelbare scholen mogen vanaf maandag weer volledig open. Leerlingen hoeven dan onderling geen 1,5 meter afstand te houden; wél tot de docent. Voorwaarde is dat zij zich twee keer per week testen op corona.
Zorgminister Hugo de Jonge verwacht dat de leveringsproblemen van het Janssen-vaccin gevolgen zullen hebben voor de snelheid van de inentingen in juni.
De gemeente Bodegraven-Reeuwijk start een gerechtelijke procedure tegen drie mensen die zij verantwoordelijk acht voor onder meer „de verstoring van de openbare orde door het doen van onrechtmatige uitlatingen op het internet”. De gemeente wil in afwachting van de procedure geen verdere mededelingen doen of vragen beantwoorden, staat in een bericht op de website van de gemeente.
Het ziekteverzuim onder werknemers van bedrijven en de overheid is vorig jaar opgelopen tot 4,7 procent, volgens het CBS het hoogste percentage sinds 2003. Dit betekent concreet dat er van elke duizend werkdagen 47 werden verzuimd wegens ziekte. Ruim 2 procent van de werknemers zei te hebben verzuimd door het coronavirus.
Net als in voorgaande jaren was het verzuim in de zorg het hoogst: 6,4 procent tegen 5,7 het jaar daarvoor.
In 2019 was het totale verzuim 4,4 procent. Griep of verkoudheid worden het vaakst als verklaring voor de ziekmeldingen gegeven. In 2000 en 2001 was het ziekteverzuimpercentage met 5,5 procent het hoogst sinds het Centraal Bureau voor de Statistiek in 1996 met de toegepaste onderzoekswijze begon. In 2014 lag het ziekteverzuim met 3,8 procent op het laagste punt.
Het ziekteverzuim in de zorg is altijd bovengemiddeld geweest, aldus het CBS, en sinds 2018 is het verzuim in deze bedrijfstak het hoogst. Vooral medewerkers van de verpleeg- en verzorgingstehuizen melden zich af wegens ziekte: 7,7 procent, tegen 6,8 procent in 2019.
De horeca kreeg echter de sterkste toename te verwerken: 3,7 procent in 2020, tegen 2,7 procent een jaar eerder. „Niet eerder nam het verzuim in de horeca in één jaar tijd zo sterk toe”, zegt het CBS. Een verklaring heeft de organisatie niet, al is er een vermoeden dat corona hier een rol speelt doordat werken in de horeca heel veel persoonlijke contacten met zich meebrengt. „Maar meer dan een vermoeden is dat niet”, aldus een onderzoeker.
Alleen in de financiële dienstverlening lag het verzuim door ziekte in 2020 beneden de 3 procent.
Dell zag de omzet met 12 procent stijgen tot 24,5 miljard dollar ten opzichte van een jaar eerder. Er werd een nettowinst behaald van 938 miljoen dollar vergeleken met 182 miljoen dollar een jaar geleden.
De omzet bij HP steeg in het tweede kwartaal van het gebroken boekjaar met meer dan 27 procent tot 15,9 miljard dollar vergeleken met een jaar eerder. De nettowinst sprong met 61 procent omhoog naar 1,2 miljard dollar. Topman Enrique Lores sprak van een buitengewoon sterke vraag naar de producten van HP, waaronder ook printers.
De Braziliaanse president Jair Bolsonaro wil via de hoogste rechter van het land voor elkaar krijgen dat de lockdowns en avondklokken die door gouverneurs in deelstaten zijn ingesteld onwettig worden verklaard, meldt CNN Brasil. Bolsonaro geldt al langer als een tegenstander van beperkende maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus, dat hij herhaaldelijk als „een griepje” heeft omschreven. Brazilië blijft ondertussen wereldwijd een van de landen die het hardst door de coronapandemie zijn getroffen.
Bolsonaro en minister van Justitie André Mendonça stellen dat de lockdowns en uitgaansverboden die door gouverneurs en burgemeesters zijn ingesteld ongrondwettelijk zijn. Bolsonaro en zijn minister stellen in een verklaring dat sommige regionale en lokale bestuurders hun boekje te buiten zijn gegaan en niet de bevoegdheid hadden om beperkende maatregelen in te stellen.
De maatregelen hadden volgens hen niet zonder het parlement genomen mogen worden en zouden in strijd zijn met bepaalde grondrechten. Ook stellen Bolsonaro en Mendonça dat het gewenste effect met minder ingrijpende maatregelen zou kunnen worden bewerkstelligd.
De minister van Justitie stelt dat de maatregelen economisch te ingrijpend zijn, evenals voor het onderwijs en sociale relaties. De maatregelen zouden volgens hem en Bolsonaro niet langer evenredig zijn nu Brazilië is begonnen met het inenten. Bolsonaro wil een streep door de maatregelen in drie deelstaten: Paraná, Pernambuco en Rio Grande do Norte.
Bolsonaro ligt in eigen land onder vuur vanwege het aanhoudend bagatelliseren van de ernst van de corona-epidemie, die mede vanwege uitblijvende landelijke maatregelen en een meer besmettelijke, gemuteerde variant stevig huishoudt in Brazilië. Met name na het wegvallen van de steunmaatregelen voor veel Brazilianen ontstond grote ontevredenheid. Door die maatregelen kon Bolsonaro nog een tijd op redelijk veel steun van de bevolking rekenen.
Brazilië heeft met zo’n 16,2 miljoen geregistreerde besmettingen het twee na hoogste aantal van de wereld, na de Verenigde Staten en India. Qua dodental is Brazilië met ruim 450.000 doden het één na hardst getroffen land ter wereld, na de Verenigde Staten.
China heeft het voorstel van de Amerikaanse president Joe Biden verworpen om de Amerikaanse inlichtingendiensten verder onderzoek te laten doen naar de oorsprong van het coronavirus. Dat stak in 2019 voor het eerst de kop op in de Chinese stad Wuhan. China beschuldigt de VS er nu van het onderzoek naar het coronavirus voor politieke doeleinden te willen gebruiken.
De Verenigde Staten hebben de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) donderdag opgeroepen om door te gaan met een onderzoek naar de oorsprong van het coronavirus. De VS willen dat onafhankelijke deskundigen vrije toegang krijgen tot de originele data en monsters van het coronavirus uit China. President Biden liet daarvoor al weten dat hij opdracht heeft gegeven voor verder Amerikaans onderzoek naar de oorsprong van het longvirus.
Daarbij moet ook de mogelijkheid worden meegenomen dat het virus is verspreid als gevolg van een laboratoriumongeluk in China, aldus Biden. Een onafhankelijk WHO-team dat in januari en februari onderzoek deed in Wuhan noemde die theorie in maart al „extreem onwaarschijnlijk”. Volgens de experts is het coronavirus waarschijnlijk afkomstig van vleermuizen en heeft het via een andere gastheer voor het eerst mensen besmet. De VS stelden donderdag echter dat het WHO-onderzoek „onvoldoende” is geweest en geen uitsluitsel geeft.
De laboratorium-theorie ligt in China uiterst gevoelig. Dat land wordt er geregeld van beschuldigd dat het data over de ernst van het coronavirus en de omvang van de uitbraak doelbewust onder de pet heeft gehouden. Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde donderdag op de Amerikaanse voorstellen door te zeggen dat de VS „wegkijken van de feiten”. De Amerikanen proberen met hun voorstel de aandacht af te leiden van hun eigen „incompetente reactie” op de pandemie, aldus de woordvoerder. Het coronavirus kan volgens hem zelfs ook afkomstig zijn uit een Amerikaans militair laboratorium.
Het gaat om de derde fase in het openingsplan. Volgens die stap kan men weer vier bezoekers thuis ontvangen, gaan culturele instellingen zoals musea weer open en wordt er meer mogelijk voor binnensporten.
Advertentie