De ruim twintig nieuwe fragmenten bevatten onder meer elf tekstregels uit Zacharia 8:16 en 17 en uit Nahum 1:5 en 6. Deze onderdelen van hooguit een paar centimeter groot ontbraken tot dusver in een vondst uit 1952, waarbij de boekrol van de twaalf kleine profeten opdook.

De recente ontdekking werd gedaan tijdens een groots opgezette archeologische operatie om overblijfselen uit de prehistorie en Bijbelse tijden te vinden voordat plunderaars dat doen. Onderzoekers kamden opnieuw de bekende vindplaatsen uit. Met resultaat. Dinsdag maakte de Israëlische Oudheidkundige Dienst de vondst wereldkundig.

De Dode Zeerollen zijn geschreven tussen de derde eeuw voor Christus en de eerste eeuw na Christus. Slechts enkele van de ongeveer 900 gevonden teksten zijn min of meer compleet. De rest is beschadigd en gefragmenteerd.

Grieks

In de jaren vijftig is de hele regio uitgebreid onderzocht, zegt dr. Paul in reactie op het nieuws uit Israël. „De gedachte was dat alles wel zo’n beetje gevonden was. Later is er nog veel meer gezocht, maar dat leverde weinig op. Daarom is het opvallend dat er nu zoiets opduikt.”

Ook opmerkelijk is volgens de hoogleraar dat de gevonden tekst in het Grieks is opgesteld. Het overgrote deel van de Dode Zeerollen is namelijk in het Hebreeuws geschreven.

Wat er precies in de tekstgedeeltes staat, moet nog blijken. Dan zal ook duidelijk worden in hoeverre zij lijken op de bestaande teksten. De oudtestamenticus verwacht geen verrassingen, al is het bestaan van een variant niet denkbeeldig. Het is mogelijk dat de rol een enkel ander woord heeft of een detail aan de dag legt dat in een andere teksttraditie is weggelaten.

„Wat ik begrepen heb van de boekrol die al gevonden was”, zegt dr. Paul, „is dat de volgorde van de profeten hetzelfde is als in de Hebreeuwse Bijbel. Daaruit kun je opmaken dat de twaalf profeten al heel vroeg als eenheid behandeld zijn. In de tijd dat de Dode Zeerollen ontstonden, was er al geen discussie meer over de volgorde van deze profeten.” Dat komt volgens hem waarschijnlijk omdat deze profetenboeken op één rol geschreven werden.

De winst van de Dode Zeerollen is –los van de laatste archeologische ontdekking– dat onderzoekers kennis over duizend jaar tekstgeschiedenis cadeau kregen. „Het oudste volledige handschrift in het Hebreeuws dateert uit ongeveer het jaar 1000. Tot de vondst van de rollen bestond er veel discussie over hoeveel wijzigingen er opgetreden zouden zijn in de loop van de eeuwen. Dat aantal bleek heel gering. De Bijbel is met grote nauwkeurigheid overgeleverd.”

De ontdekking van de nieuwe fragmenten verandert daar niets aan, zegt dr. Paul. „Het is prachtig dat ze gevonden zijn, dat is best opzienbarend nieuws, maar ik denk niet dat het inhoudelijk zulke grote consequenties heeft.”