Een groen vinkje in een toegangstestapp. Dat is als het aan demissionair minister Hugo de Jonge ligt de manier waarop mensen straks kunnen aantonen gevaccineerd te zijn tegen corona – of een negatieve coronatest hebben. Met dat bewijs op zak gaan de deuren van concertzalen, sportscholen en restaurants weer voor hen open.

Een goed idee, reageert privacyjurist Micha Groeneveld. „Het biedt ondernemers de mogelijkheid weer open te gaan en evenementen te organiseren. Nu kunnen zij ook al eisen aan hun publiek stellen. Zo’n app faciliteert dat.”

Volgens Groeneveld doet de app zoals deze nu wordt voorgesteld weinig inbreuk op de privacy. „Belangrijk is dat uit de app niet is af te leiden of iemand gevaccineerd is of een negatieve test heeft gedaan. Als alleen bekend is dat iemand veilig is, deel je weinig privacygevoelige gegevens.”

Wel maakt de privacyjurist zich zorgen over de fraudegevoeligheid van de app. Steeds vaker verschaffen hackers zich toegang tot gevoelige informatie. Eind januari kwamen gegevens van mensen die zich bij de GGD op corona lieten testen op straat te liggen. Groeneveld: „Het is niet meer de vraag of het gebeurt maar wanneer.”

Is een app dan wel het beste middel om deze informatie in op te slaan? „De technologie maakt niet zoveel uit”, zegt Groeneveld. „Het gaat erom wat mensen ermee doen. Dat is de zwakste schakel. Een app is praktisch, want die kun je op je telefoon zetten en meenemen naar een restaurant of evenement. Net als bij de CoronaMelder-app moet goed worden gekeken naar de veiligheid. Bovendien is het de vraag hoe interessant het voor hackers is om te weten dat iemand wordt toegelaten tot een evenement omdat hij gevaccineerd is of omdat hij een negatieve test heeft afgelegd.”

Vaccinatieplicht

In Israël is een vaccinatiepaspoort al langer in gebruik. Een week na de tweede inenting kunnen Israëliërs het bewijs activeren, via een app op hun telefoon. Ook mensen die corona hebben gehad en antistoffen in hun lichaam hebben, kunnen zo’n bewijs krijgen. Het vaccinatiebewijs verleent toegang tot onder meer concerten, zwembaden, gebedshuizen en hotels. Met deze aanpak zou Israël mensen die nog twijfelen over hun vaccinatie, over de streep willen trekken.

Maandagavond tijdens de persconferentie zei minister De Jonge nog dat in Nederland geen sprake zal zijn van vaccinatiedwang, ook niet van indirecte. Groeneveld ziet die er met een coronapaspoort ook niet komen. „Het zou anders zijn als mensen zonder vaccinatiebewijs de toegang tot bepaalde essentiële voorzieningen als supermarkten of overheidsinstellingen wordt ontzegd. Dan heb je een probleem.”

Een dergelijk groen vinkje schaadt geen grondwettelijke rechten geschaad, zegt de jurist. Sterker: mensen krijgen juist meer mogelijkheden om gebruik te maken van faciliteiten, op een veilige manier. Daarmee zou dit plan grondwettelijke rechten juist kunnen waarborgen, stelt de jurist.

Het is de vraag hoe lang de periode van vaccinatiebewijzen gaat duren. Op 1 juli zou iedere Nederlander die dat wil de eerste prik gehad moeten hebben. Naar verwachting is het leeuwendeel van Nederland eind van de zomer gevaccineerd. Daarmee kunnen de maatregelen echter nog niet direct worden opgeheven. Voor zover nu bekend zijn ingeënte mensen namelijk nog wel besmettelijk. Op die manier kunnen zij het virus nog steeds overdragen op mensen die niet zijn gevaccineerd.

Gewetensbezwaren

Dat roept de vraag op: hoe ziet de wereld er straks uit voor mensen met gewetensbezwaren? Zijn zij nog welkom bij grote evenementen als concerten en beurzen of gaat er in de praktijk toch onderscheid gemaakt worden? Volgens Groeneveld zijn er in het huidige voorstel voldoende opties voor mensen die zich vanwege hun levensovertuiging niet willen laten vaccineren. „Wat mij betreft is het een voorwaarde dat ook een negatieve test tot een groen vinkje leidt. Mensen met gewetensbezwaren moeten kunnen kiezen voor een manier die bij hen past. En die is er. Willen ze zich niet laten vaccineren, dan kunnen ze een test doen.”

Een kleine groep zal ook dat laatste niet willen, denkt de jurist. Enige vorm van tweedeling in de maatschappij is daarom niet te voorkomen. „Als iemand zich ook niet wil laten testen, heb ik daar ook geen oplossing voor. Ik denk dat diegene bereid is de gevolgen van die overtuiging te accepteren.”