Canadese bevrijders herdacht in Voorthuizen: „Diep respect”
Het Canadese volkslied klinkt door Voorthuizen: „O Canada! Our home and native land!” De jonge Canadezen die omkwamen bij de bevrijding van Europa, zagen hun vaderland nooit terug. Zij worden herdacht, na tachtig jaar.
Twintig Canadezen hielden zaterdagmiddag twee korte herdenkingen, eerst in Voorthuizen, daarna in Putten. Het zijn veteranen en jonge kadetten van The Royal Westminster Regiment Association. Vanuit de Canadese provincie British Columbia zijn ze met een aantal familieleden naar Nederland gereisd om de herdenkingen en vieringen rond 4 en 5 mei mee te maken.
Ze marcheren naar het ”Monument 1940-1945” aan de Rubensstraat. Daar staan ze op historische grond. Op deze plek is hard gevochten toen de Canadezen Voorthuizen op 16 en 17 april 1945 bevrijdden. Zes burgers kwamen om en tientallen gebouwen gingen in vlammen op.
Legerpredikant Craig Savage opent de ceremonie met gebed. Een trompettiste blaast de Last Post. Dan is de groep een minuut stil. Enkele Voorthuizenaren zijn er getuige van. Pal achter hen rumoert het verkeer voort.
Bill White, voorzitter van de veteranen, plaatst een krans van klaprozen. Daarna legt Chris Kloot een bloemstuk namens de stad Chilliwack. Op de linten staat in het Engels: „Namens de Nederlandse Canadezen die nu Chilliwack, Canada hun thuis noemen. Opdat we niet vergeten.” Emigrantenzoon Kloot, die tot de reformatorische bevolkingsgroep behoort, is gemeenteraadslid. De zes raadsleden zijn beurtelings twee maanden loco-burgemeester, en Kloot is dat juist nu. Voor de achtste keer is hij op bezoek in het land van zijn voorgeslacht. Namens het stadsbestuur van Chilliwack herdenkt hij de soldaten die omkwamen.
Erewacht marcheert naar het monument. beeld André Dorst
De burgemeester van Barneveld en de waarnemend loco-burgemeester van Chilliwack. beeld André Dorst
Legerpredikant Craig Savage. beeld André Dorst
Last Post. beeld André Dorst
Krans van klaprozen. beeld André Dorst
Loco-burgemeester Kloot uit Chilliwack. beeld André Dorst
Nederlands volkslied. beeld André Dorst
Canadees volkslied.
Veteranen en cadetten. beeld André Dorst
Bloemstuk van Nederlandse emigranten. beeld André Dorst
Monument als hulde aan gevallenen uit de periode 1940-1945. Hier is tijdens de bevrijding hevig gevochten. beeld André Dorst
Loco-burgemeester Kloot uit Chilliwack. beeld André Dorst
Veteranen op bezoek in Voorthuizen. beeld André Dorst
De Barneveldse burgemeester Van der Tak spreekt op het Oranjeterrein in Voorthuizen een groep Canadezen toe van The Royal Westminster Regiment Association. beeld RD
De Barneveldse burgemeester Van der Tak ontvangt op het Oranjeterrein in Voorthuizen een Canadese vlag van Bill White, voorzitter van The Royal Westminster Regiment Association. beeld RD
De Barneveldse burgemeester Van der Tak ontvangt op het Oranjeterrein in Voorthuizen een plaquette van Bill White, voorzitter van The Royal Westminster Regiment Association. beeld RDDe bevrijders waren meer dan 6000 kilometer van huis, zegt de Barneveldse burgemeester Van der Tak even later in zijn toespraak op het terrein van de Oranjevereniging. „Ze waren vaak heel jong. Ze hadden plannen en hoop voor de toekomst. Deze dappere jonge mensen hebben veel opgeofferd om Europa te bevrijden, om te vechten voor een vrije wereld. Dat kon hun het leven kosten. Ik ben stil als ik eraan denk.”
De strijd tegen onmenselijkheid en onrecht heeft veel levens gekost. De bescherming van onze democratie is nog altijd relevant, zegt de burgemeester. „Voelen we werkelijk onze verantwoordelijkheid om op te staan en onze vrijheid te verdedigen?”
Legerjack
De burgervader noemt de band tussen Nederland en Canada, en de offers die bij de bevrijding zijn gebracht. „De fakkel van de doden kan alleen door de levenden verder worden gedragen. We zijn uw land dankbaar. Na tachtig jaar herdenken we de doden met diep respect.”
Veteranenvoorzitter White spant zich in om zijn toespraak in het Nederlands voor te lezen. „Het doet ons goed dat uw land en gemeenschap in vrede leven.” Daarvoor zetten de geallieerden zich in toen ze dit deel van de Gelderse Vallei en de Veluwe tijdens operatie Cleanser bevrijdden.
Burgemeester Van der Tak krijgt cadeaus: een plaquette, een Canadese vlag en een munt. De organisator, de trompettiste en loco-burgemeester Kloot uit Chilliwack krijgen een stropdas van het regiment. Oranjevereniging Voorthuizen geeft de veteranen ook wat mee: een Canadees legerjack uit de Tweede Wereldoorlog.
Er wordt getoast met Oranjebitter voordat de Canadezen in Hollandse broodjes kroket happen. Dan is het tijd om naar Putten te gaan. En ’s avonds naar Otterlo. Voor zondagmorgen stond een bezoek aan de herdenking op de Canadese Begraafplaats in Holten op het programma. Daar liggen 1394 bevrijders begraven: 1355 Canadezen, 36 Britten, 2 Australiërs en 1 Belg.
Koningshuis
In 23 plaatsen worden deze zaterdag de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht: Arnemuiden, De Valk, Doornspijk, Ederveen, Elspeet, Elst (in de provincie Utrecht), Garderen, Genemuiden, Grafhorst, Harskamp, Hedel, Kamperzeedijk, Kootwijkerbroek, Oosterland, Opheusden, Rhenen, Rijssen, Staphorst, Urk, Veen, Waarde, Wekerom en Yerseke. De andere plaatsen volgen zondag.
Het koningshuis is nauw bij de herdenkingen betrokken. Prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven hebben hun reis naar Canada afgezegd, vanwege de armbreuk die de prinses opliep tijdens het schaatsen. Wel wilden ze deze zaterdagmiddag de straatparade in Apeldoorn bijwonen waarbij (klein)kinderen van Nederlandse veteranen meelopen met familie van Canadese veteranen. Zondagochtend gaan de prinses en haar man naar de herdenking op de Canadese Begraafplaats Holten. Zoals elk jaar zijn Van Vollenhoven en zijn zoon prins Pieter-Christiaan ’s avonds bij de Nationale Militaire Dodenherdenking op het Militair Ereveld Grebbeberg in Rhenen. Prinses Margriet is er ook altijd bij, maar laat dit keer verstek gaan.
Tegelijkertijd zijn koning Willem-Alexander en koningin Máxima bij de Nationale Herdenking in de Nieuwe Kerk en op de Dam in Amsterdam. Pieter van Vollenhoven is maandag in Wageningen op het 5 Mei Plein aanwezig bij de Start Nationale Viering van de Bevrijding, met de Nationale Herdenking Capitulaties 1945, de 5 mei-lezing en het Vrijheidsdéfilé. ’s Avonds gaat het koningspaar naar het 5-meiconcert in Amsterdam.
