Je zet een kudde op een veld. Vervolgens open je een hekje naar het naburige veld en voordat je het weet beginnen ze een voor een te verkassen. Het gras is blijkbaar ook voor schapen altijd groener aan de overkant. Het is dan een kwestie van tellen, niets meer en niets minder.

Je zou denken dat het met het tellen van het aantal Nederlanders dat de coronaprik heeft gehad, net zo makkelijk gaat. Prikken, een streepje noteren en doorgaan. Aan het einde van de dag voer je de gegevens in het systeem in en een computer ergens in het land telt al die cijfers, die van Maastricht tot die van Delfzijl, op. Het is net schaapjes tellen.

Groot was mijn verbazing dan ook toen ik las dat Nederland ineens circa 120.000 meer gevaccineerden had dan eerder werd gemeld. Er was geen grootschalige inhaalactie of zo. Nee, de stijging kwam doordat onze overheid er moeite mee heeft daadwerkelijk te tellen hoeveel mensen de prik krijgen. Let op, niet de moeite hád –dat zou je nog onder het kopje opstartkwaaltjes kunnen scharen– nee, heeft en zal blijven hebben. Daarom meldt ze voortaan op basis van een schatting een ‘rekenkundige aanname’ van het aantal mensen dat geprikt is.

Het is het zoveelste ‘huh-moment’ in de pandemie. Eerder haperde de informatievoorziening over het aantal besmettingen en duurde het eindeloos lang voordat besluiten werden genomen die andere landen pijlsnel namen. En het aantal keren dat experts onderling en als groep versus de regering elkaar tegenspraken, tel ik allang niet meer. Wat pijnlijk blijkt, in mijn ogen, is dat we als land niet voorbereid zijn op dit soort calamiteiten.

Maar ik dacht ook aan andere zaken. Diezelfde overheid, die dus niet in staat is letterlijk mensen te tellen die voor je neus staan, meldt elke maand onder meer met hoeveel de prijzen in het land veranderd zijn. Die inflatiemeting gebeurt op basis van steekproeven en allerlei aannames. Als het tellen van mensen al niet lukt, hoeveel vertrouwen mogen we er dan in hebben dat die inflatiecijfers een beetje accuraat zijn? Ze zijn best belangrijk, bijvoorbeeld om uit te rekenen hoeveel uw loonstijging écht bedraagt of hoe snel de economie écht gegroeid is. Bij beide moeten we om de reële ontwikkeling te weten, corrigeren voor de inflatie. Als onze overheid de inflatie verkeerd meet, levert dat rekensommetje een verkeerde uitkomst op. Als de inflatie onderschat wordt, wat veel mensen vrezen, rekenen we ons rijk. Letterlijk.

Niet meer dan een aanname melden van hoeveel mensen geprikt zijn, zorgt ook voor toenemend wantrouwen tegen de overheid en de informatie die ze het land in slingert. En dat op zijn beurt maakt het uitvoeren van het beleid en uiteindelijk het genezingsproces van de economie en het land lastiger en trager. Het optreden van het kabinet in de coronacrisis in het algemeen en de laatste weken in het bijzonder, is beschamend klungelig.

Als meten inderdaad weten is, dan vrees ik dat we als land heel weinig weten; ook, of misschien vooral, over zaken die er echt toe doen. Dan kijk ik even naar de cijfers en het beleid in andere landen. En dan denk ik: soms is het gras aan de overkant echt groener.

De auteur is hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer