Kerst verwijderen uit de reclame is een veeg teken
Schokkend. Dat is het nieuws dat binnen tien jaar bijna een derde van de 5500 kerkgebouwen een andere functie krijgt. Kerkbesturen zien zich gedwongen gebouwen te verkopen omdat ze vanwege het geringe kerkbezoek niet meer zijn te onderhouden. De uitverkoop illustreert de geestelijke kaalslag waar de Westerse samenleving mee te maken heeft.
Dat was ook de zorg die klonk in de traditionele kersttoespraak van paus Franciscus. Hij constateerde dat het christendom zijn dominante positie in de westerse samenleving is kwijtgeraakt. Sterker, hij wees er op dat het vaak „zelfs ontkend, bespot, gemarginaliseerd, en belachelijk” wordt gemaakt.
Nieuw is dit natuurlijk allemaal niet. De ontkerstening heeft zich al tientallen jaren geleden ingezet. De westerse mens, zeker in Europa, wilde zich bevrijden van het juk van God, Bijbel, kerk en geloof. Het gevolg daarvan is dat er inmiddels een hele generatie is opgegroeid die nauwelijks weet heeft van het christelijk geloof; die ook nauwelijks besef heeft van de historische invloed van het christendom.
Dat laatste blijkt ook uit de kennis van de betekenis van de christelijke feestdagen. De moderne, geseculariseerde mens draagt geen kennis van de betekenis van Pinksteren en Pasen. Dat deze dagen zijn bedoeld om belangrijk heilsfeiten te herdenken weet hij niet en wil hij ook niet weten. Veelzeggend is de uitspraak die eerder dit jaar tijdens een radiodiscussie werd gedaan: „Ik hou niet van fabeltjes, dus bespaar je de moeite om uit te leggen wat Pasen betekent.” Het enige dat mensen interesseert, is dat ze er een paar mooie vrije dagen aan overhouden.
Dat het bij Kerst gaat om het kind Jezus Dat in een beestenstal in Bethlehem werd geboren weten veel mensen nog wel. Die geschiedenis is omgeven met veel romantiek. De commercie vaart daar wel bij. Elk jaar bereiken de kerstinkopen weer een nieuw toppunt.
Toch is daar ook iets aan het veranderen. Winkelbedrijven gaan er de laatste jaren toe over om kerstaanbiedingen te hernoemen. Voortaan spreken ze van feestaanbiedingen. Op zichzelf hoeft dat niet bezwaarlijk te zijn. De vereenzelviging van Kerst met veel inkopen en lekker eten moet altijd pijnlijk zijn (geweest) voor ieder die het werkelijk om het kerstevangelie gaat. Dus zo bezien is die hernoeming positief.
Tegelijk is ze een veeg teken, dat de secularisatie onderstreept. Met name in Amerika heeft de lobby van atheïsten de laatste jaren geprotesteerd tegen het gebruik van het woord ”Kerst” in winkels. Zij wil af van elke herinnering aan het christelijk geloof. Dus moet ook het woord ”Kerst” uit de handel.
De secularisatie lijkt de klok tweeduizend jaar terug te zetten. Toen Jezus werd geboren was de wereld in totale geestelijke duisternis. In die donkere nacht brak het licht van het Evangelie door. En het is sindsdien blijven schijnen. Dat geeft ondanks alle zorgen hoop voor de toekomst. Want het is onweerstaanbaar.
