Mijn vrouw en ik doen allebei mee met de cantorij van onze gemeente, de Bazuinkerk in Kampen-Zuid. Zij zingt sopraan, ik ben eigenlijk een bariton, maar voel me meer thuis tussen de tenoren dan bij de bassen. Verder heb je nog de altpartij. Elke week oefenen we een uurtje in de kerk, onder leiding van een even enthousiaste als professionele dirigent, om maandelijks een muzikale bijdrage te kunnen leveren aan de kerkdienst. Soms zijn er maar weinig zangers aanwezig per partij, vooral bij de tenoren en de bassen. Dan kun je de verschillende stemmen van elkaar onderscheiden. Meestal laat onze dirigent iedere partij even afzonderlijk oefenen. Als hij daarover tevreden is, zingen we in koor.

Aan koorzang moest ik denken bij de presentatie van de eerste Nederlandstalige theologie van het Nieuwe Testament. Dit boek, waarvan ik mede de redactie voerde, biedt een dwarsdoorsnede van de nieuwtestamentische boodschap. Dwars door die 27 geschriften, in al hun verscheidenheid, van verschillende auteurs, in verschillende genres en met verschillende inzichten, lopen rode draden. Samen vormen de Bijbelse geschriften immers het Woord van God, die zichzelf openbaart in de geschiedenis. Dat laatste noemen we heilshistorie.

Vanuit heilshistorisch perspectief belicht dit boek twintig nieuwtestamentische hoofdlijnen in hun toenmalige en hedendaagse context. Zo zijn er hoofdstukken over de eenheid van oud en nieuw verbond, de heilshistorische rol van Israël, Jezus Christus als Gods Zoon in zijn dood en opstanding, de heilige Geest en de missionaire kerk. Verder gaat het over koninkrijk en navolging, gebed en lijden en over de christelijke toekomstverwachting.

Hoe kan een benadering op hoofdlijnen recht doen aan de verscheidenheid van het Nieuwe Testament? Op het eerste gehoor vertelt Johannes een ander verhaal dan Markus. In Jeruzalem werd met argusogen gekeken naar de missie van Paulus onder de niet-Joodse volken. En had Luther geen punt, toen hij de brief van Jakobus als een buitenbeentje beschouwde, omdat naar zijn mening Christus daarin te weinig centraal staat? Volgens veel hedendaagse Bijbelwetenschappers zit er zelfs tegenspraak in het Nieuwe Testament en polemiseerde Jakobus bijvoorbeeld ten overstaan van Paulus. Nieuwtestamentische theologie blijkt dus best een lastig vak. Is het hoogst haalbare niet de afzonderlijke theologische stemmen te analyseren en met elkaar te vergelijken?

Wie langer luistert, hoort echter hoe die stemmen samen een koor vormen. Normaal gesproken bestaat een koor uit vier partijen: sopraan, alt, tenor en bas. Persoonlijk zou ik trouwens een aparte baritonpartij wel prettig vinden. De Theologie van het Nieuwe Testament in twintig thema’s werkt met vijf clusters van nieuwtestamentische geschriften, namelijk synoptische evangeliën, Johannesevangelie, Handelingen, Brieven van Paulus en de groep Hebreeën, Katholieke Brieven en Openbaring. Vijf partijen in een denkbeeldig zangkoor, met een repertoire van twintig liederen. Elke partij wordt gezongen door een of meer stemmen. Niet bij ieder lied zijn alle partijen gelijkmatig vertegenwoordigd en soms valt vooral de bijzondere baritonpartij op. Je kunt eventueel naar afzonderlijke stemmen luisteren. Een enkele keer moet de dirigent zijn koorleden waarschuwen: de melodie van de sopraanpartij schuurt bij de laatste akkoorden tegen die van de alten aan, maar dan lost het zich bij het ‘amen’ vanzelf op.

Zo komt bij het beoefenen van Bijbelse theologie, als een meerstemmige eenheid in verscheidenheid, het Nieuwe Testament in koorzang tot klinken. Te midden van alle dissonanten die het Evangelie van Jezus Christus dreigen te overstemmen. Maar op het repertoire van onze cantorij staat een lied dat de betekenis van het lege graf, weergegeven op de boekomslag, boven alles uitbazuint: ”U zij de glorie, opgestane Heer”!

De auteur is hoogleraar Nieuwe Testament. Hij schrijft dit ”theologenblog” als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen. >>rd.nl/theologenblog