Met de recente onthullingen over Theodore McCarrick, de voormalige aartsbisschop van Washington die wordt beschuldigd met honderden seminaristen het bed te hebben gedeeld, en het onderzoeksrapport over seksueeel misbruik van de jury in Pennsylvania, heeft de crisis rond seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk een nieuw dieptepunt bereikt.

De misbruikzaken zijn een belangrijke factor dat oer-katholieke landen als Ierland en Chili in hoog tempo seculariseren. Maar telkens komt de paus naar voren als de bedroefde vader die opschrikt van het verraad van zijn zonen. Hij biedt telkens aan slachtoffers verontschuldigingen aan en stuurt corrupte bisschoppen de laan uit.

Maar aan dat beeld lijkt een einde te komen nu afgelopen weekend de voormalig pauselijke nuntius in de Verenigde Staten een boekje heeft open gedaan. In een elf pagina’s lange verklaring schrijft Carlo Maria Viganò dat hij al vijf jaar geleden de paus had ingelicht over het feit dat McCarrick „generaties aan seminaristen en priesters had bedorven.” In plaats dat de paus de woorden van Viganò serieus nam, werd McCarrick de pauselijke vertrouweling in Noord-Amerikaanse zaken, zo beklaagt de 77-jarige prelaat in zijn verklaring. De discutabele levenswandel van McCarrick was niet onbekend in Rome. Dat zou de reden zijn dat paus Benedictus XVI de Amerikaanse kardinaal in 2011 opdroeg zich niet meer in het publiek te tonen, zo schrijft Viganò. Franciscus zou deze straf weer hebben ingetrokken.

Paus Franciscus, die bekend is om zijn daadkrachtigheid en ‘progressieve’ gedachtegoed, is minder trefzeker als het gaat om de aanpak van seksueel wangedrag van de geestelijkheid. Zo zou hij de misbruikzaak in Chili eerst hebben vergoeilijkt, en er pas later voor hebben gezorgd dat 34 bisschoppen terugtraden. De paus wilde aanvankelijk ook niets weten van de aanklacht tegen een aantal kardinalen, waaronder de Franse bisschop Barbarin.

Het is niettemin onwaarschijnlijk dat Viganò, die zegt uit gewetensnood te handelen, nobele motieven heeft. „We weten hoe zeer Viganò begaan is met de slachtoffers van seksueel misbruik. Hij moedigde de hulpbisschop van Minnesota aan om belastend materiaal in een zaak van seksueel misbruik te vernietigen”, schrijft het progressief-katholieke weekblad National Catholic Reporter. „Viganò is gewoonweg een boze voormalige medewerker.”

Viganò was als hoge ambtenaar in Vaticaanstad in 2011 op een zijspoor beland toen hij een vertrouwelijke briefwisseling naar de pers lekte. Hij werd tegen zijn zin weggepromoveerd naar de Verenigde Staten, waar hij tot 2016 nuntius was. De verklaring van Viganò is hoe dan ook koren op de molen van tegenstanders van de paus binnen de kerk. Zij vinden dat Franciscus de millennia-oude traditie van de Rooms-Katholieke Kerk verkwanselt.