Sinds 1 januari 2013 is het rustig aan het hypotheekfront. Met ingang van die datum is er bij nieuw afgesloten hypotheken alleen nog recht op renteaftrek als er sprake is van een leenvorm met verplichte aflossing. Die maatregel heeft in één klap een einde gemaakt aan alle creatieve en soms zelfs riskante hypotheekvormen die waren ontstaan.

Er wordt vaak geklaagd over de nadelige gevolgen van keuzestress, maar op dit terrein is het palet zeer overzichtelijk. De aspirant-koper kan kiezen uit een annuïteitenhypotheek, waarbij in het begin weinig wordt afgelost, en een lineaire hypotheek, waarbij elke maand hetzelfde bedrag wordt afgelost. De keuze valt vaak op die eerste variant omdat de lasten in de beginfase lager liggen.

Het resultaat is een overzichtelijk speelveld waarbij je als consument feitelijk niet veel verkeerd kunt doen. De aflosverplichting voorkomt dat mensen aan het einde van de looptijd voor nare verrassingen komen te staan, maar maakt het kopen van een huis wel aanmerkelijk duurder. Bij een rentepercentage van 6 procent zouden de bruto maandlasten voor een huis van 2 ton ruim 1400 euro bruto bedragen, terwijl dat nu 800 euro is uitgaande van een rente van 2 procent.

Zo zit er weinig variatie in het aanbod, behalve in de looptijd. Sinds kort is het mogelijk om bij één verzekeraar een hypotheek af te sluiten met een einddatum die veertig jaar in de toekomst ligt. Mocht dit concept aanslaan, dan valt te verwachten dat meer banken het zullen overnemen. Voorlopig lijkt kritiek echter de overhand te hebben, want op deze manier ga je als consument een grote financiële verplichting aan waar je bijna een half mensenleven aan vastzit.

Helemaal origineel is het product niet, want elders bestaan al hypotheekvormen met een looptijd van een halve eeuw. Dat is zo’n enorme tijdspanne dat je er als huizenkoper op voorhand niet alleen je hele werkzame leven aan vast zit, maar ook nog na je pensionering.

Financieel gezien is dat geen groot offer aangezien de schuld aan het einde van de looptijd aanmerkelijk is geslonken door inflatie. Psychologisch gezien voelt dat echter aan als een last waar je nooit van verlost raakt.

Zo keek ik zelf ook kritisch naar deze nieuwe hypotheekvorm, tot ik de kleine lettertjes las en besefte wat de achterliggende gedachte en de onderliggende bedoeling is. Niemand verbiedt je namelijk om een hypotheek af te sluiten met een looptijd van veertig jaar en deze vervolgens versneld af te lossen. Anders gezegd: die looptijd is fictief en alleen bedoeld om lagere maandlasten mogelijk te maken.

Hoewel aflossing op de einddatum gegarandeerd is, zou je het een hypotheekvorm kunnen noemen met een verkapt aflossingsvrij voordeel. Omdat jaarlijks boetevrij 15 procent kan worden afgelost, moedigt de verzekeraar indirect aan om extra geld in te leggen en maakt dat mogelijk door de maandlasten vanaf dag één zo laag mogelijk te houden. Zo bezien is het een ideaal product voor huizenkopers met voldoende spaarzin en discipline, tegen wie je maar één keer hoeft te zeggen dat je een hypotheek van veertig jaar best in twintig jaar mag aflossen.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl