Zelf mag ik zaken graag omdraaien of er op een geheel andere manier naar kijken, maar van wat de vragensteller aan de orde stelde, had ik nog niet eerder gehoord. Ik durf zelfs te stellen dat ik zijn idee ook niet had zien aankomen, juist omdat dat zo haaks staat op de tijdgeest.

Het gesprek begon in eerste instantie op de gebruikelijke, voor mij inmiddels bekende wijze. Met enige regelmaat word ik benaderd door mensen die graag uit de doeken doen hoe zij versneld hun hypotheek aan het aflossen zijn en welke impact die keuze heeft op hun dagelijks leven. In dit geval ging het om een echtpaar van begin veertig dat hun woningschuld al had teruggebracht tot ongeveer 40.000 euro. Ook zij hadden aan den lijve ondervonden dat je door een paar stevige aanpassingen in het uitgavenpatroon elke maand geld over kunt houden voor extra aflossingen.

Wanneer alles verder volgens plan verliep, zouden ze zichzelf helemaal hypotheekvrij mogen noemen wanneer ze allebei eind veertig waren. Was die mijlpaal eenmaal bereikt, dan wilden ze eens uitzoeken of het wellicht financieel haalbaar was dat de man rond zijn zestigste levensjaar kon stoppen met werken. Dankzij hun lagere levensstandaard en het wegvallen van de hypotheek konden ze precies uitrekenen hoeveel spaargeld ze nodig zouden hebben om de periode tot de AOW-datum te overbruggen.

Tot zover verliep het gesprek dus volgens een vast patroon. Wie eenmaal gaat morrelen aan de einddatum van de hypotheek, werpt op een gegeven moment automatisch een kritische blik op de pensioendatum en zal kijken of hij die misschien ook naar voren kan halen. Door het wegvallen van de woonlasten is het vrijwel altijd mogelijk om één of meer dagen minder te gaan werken zonder koopkrachtverlies.

In dit geval koos het echtpaar echter voor een even uniek als sympathiek alternatief. Eenmaal hypotheekvrij waren ze van plan om zonder onderbreking door te gaan met sparen, zodat ze eerst nog het laatste stukje woningschuld van hun nog levende ouders konden aflossen. Bekend is dat ouders steeds vaker bijspringen als hun kinderen overgaan tot de aankoop van een huis, maar het omgekeerde scenario was ik nog niet eerder tegengekomen. Vandaar dat ik uit mijn hoofd niet wist te vertellen hoeveel kinderen aan hun ouders mogen schenken zonder dat de fiscus een deel daarvan opeist.

De regeling is nog steeds van kracht dat (groot)ouders belastingvrij ruim 1 ton mogen schenken aan hun (klein)kinderen voor de aankoop of verbouwing van een woning, maar omgekeerd is er sprake van een zeer beperkte vrijstelling van 2147 euro. Blijkbaar voorziet de wet niet in zo veel dankbaarheid en onbaatzuchtigheid, terwijl dit echtpaar het zelf niet meer dan normaal vindt om iets terug te kunnen doen na alles wat hun ouders voor hen hebben opgeofferd. Als maatschappij zijn we het steeds vanzelfsprekender gaan vinden dat reeds lang volwassen kinderen hun hand ophouden bij hun ouders, terwijl dat uiteindelijk leidt tot egoïsme en eenrichtingsverkeer en ten koste gaat van wederkerigheid.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl