Wie de WOZ-beschikking (en de bijbehorende belastingaanslag) van de gemeente nog niet heeft ontvangen, kan de waarde van zijn woning eenvoudig opzoeken op een website van de overheid. Van deze mogelijkheid kan men gratis gebruik maken, zonder daarvoor in te hoeven loggen met een wachtwoord of DigiD. Zo fungeert wozwaardeloket.nl als een handige tool om te controleren of de vraagprijs van een bepaald pand in de pas loopt met de door de gemeente vastgestelde waarde. Ook kan iedereen precies zien hoeveel de eigen woning in een jaar tijd in waarde is gestegen. In ons geval gaat dat om precies 12.000 euro, maar er zullen genoeg huiseigenaren zijn die hun woning ten opzichte van een jaar geleden met vele tienduizenden euro’s in waarde hebben zien stijgen.

Op papier ben ik het afgelopen jaar elke maand 1000 euro ‘rijker’ geworden, al schrijf ik dat woord nadrukkelijk tussen aanhalingstekens. In werkelijkheid zou ik er in financieel opzicht namelijk pas écht op vooruit zijn gegaan als ik in 2017 maandelijks 1000 euro had weten te sparen. Nu ben ik weliswaar vermogender geworden, maar dat is verder nergens aan te merken, behalve misschien aan een hogere WOZ-aanslag.

Zo bekeken worden de meeste huiseigenaren zelfs iets armer op het moment dat hun huis in waarde stijgt, omdat het eigenwoningforfait natuurlijk navenant omhoog gaat. Wat dat betreft is het kabinetsbesluit om de Wet Hillen af te schaffen genomen op een moment waarop overduidelijk is in welke mate de overheid van deze maatregel profiteert. Ook met een hypotheekvrij pand krijgen huiseigenaren in de toekomst te maken met een bijtelling in box 1 die meestijgt met de woningmarkt.

Het afgelopen jaar heb ik het gezinsinkomen aangevuld met 1000 euro spaargeld per maand, dus boekhoudkundig gezien speel ik precies quitte. Dat laat echter meteen zien dat je ook als het om dit onderwerp gaat geen appels met peren kunt vergelijken. Een ton overwaarde heeft niet alleen een volstrekt andere gevoelswaarde dan 100.000 euro op de bank, maar ook een andere wáárde omdat het pas in echt geld wordt omgezet op het moment dat het huis zou worden verkocht.

Nog niet zo heel lang geleden werden huizenbezitters aangemoedigd om de overwaarde van hun woning te benutten. Dat klinkt aantrekkelijk, totdat je beseft dat je jezelf daarmee alleen maar dieper in de schulden steekt met als enige argument dat het onderpand ondertussen in waarde is gestegen. In die zin is overwaarde niets anders dan gebakken lucht, zeker omdat niemand kan voorspellen wanneer de huizenmarkt weer afkoelt.

Het verhaal wil dat consumenten het geld weer laten rollen omdat huiseigenaren zich een stuk rijker voelen, dus het huidige herstel van de economie is deels te danken aan die reflex. Dat mag zo zijn, maar zelf kijk ik met volstrekt andere ogen naar het stukje nog resterende hypotheek van 44.000 euro dan naar die ongrijpbare 180.000 euro overwaarde waar ik nog geen pak melk van kan kopen.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl