Het christelijke gereformeerde kerkje van Nieuw-Balinge ligt verscholen tussen de belendende huizen aan de doorgaande weg van het Drentse lintdorp. De gemeente werd in 1907 geïnstitueerd, maar in de gevelsteen boven de deur staat 1834. Om de binding aan de vaders van de Afscheiding te onderstrepen.

Binnen ademt het kerkje een weldadige soberheid. In de consistorie hangen zwart-witportretten van de voorgangers uit het verleden. Albert Koekoek was aanvankelijk lerend ouderling, maar werd in 1914 tot predikant bevestigd. Het jaar daarop nam hij afscheid van Nieuw-Balinge. In 1921 keerde hij terug en diende hij het door hem gestichte kerkje nog vijf jaar.

Sinds oktober 2017 is ds. Nico Cornet aan de kleine gemeente verbonden. Formeel voor 50 procent. Eén dag per week werkt hij voor de christelijke gereformeerde jeugdorganisatie LCJ. Daarnaast catechiseert hij in de gemeenten van Naarden en het Groningse Ulrum. „Voor afgescheiden kerken is dat de bakermat”, lacht ds. Cornet.

Een pastorie heeft de streekgemeente niet. Intussen is besloten dat die er wel gaat komen. Zolang de woning er niet staat, verblijft het predikantsgezin in de pastorie van de hervormde gemeente van Tiendeveen. Het typeert de vriendschappelijke verhouding. „De jaren door waren bepaalde families in Tiendeveen, Nieuweroord en Nieuw-Balinge christelijk gereformeerd en vormden andere families de vaste kern van de hervormde gemeente. Grensverkeer is er weinig, afgezien van overgangen door een gemengd huwelijk.”

Gedenkboek

In Dordrecht behoorde Cornet tot de christelijke gereformeerde kerk van Dordrecht-Centrum, die tot de kring van Bewaar het Pand hoort. De overgang van de stad naar het platteland kostte hem geen enkele moeite. „Het weidse en dorpse spreekt mij bijzonder aan.”

Ook inhoudelijk voelt hij zich thuis. Opvallend is voor de jonge predikant de consistentie in het denken van de christelijke gereformeerden van Nieuweroord/Nieuw-Balinge. „Dat viel me al op tijdens het lezen van het gedenkboek ”Niet door kracht…”, dat verscheen ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan. Voor een deel is het consistente te verklaren uit de volksaard. Het streven naar vernieuwing past niet bij de Drent, maar dat is niet het enige. De titel van het herdenkingsboek verwijst naar de bekende tekst uit Zacharia: „Niet door kracht, noch door geweld, maar door Mijn Geest zal het geschieden.” Vraag je de mensen waarom ze zo hetzelfde zijn gebleven, dan zullen ze daarnaar verwijzen. De Heere heeft hier een zaad geplant, en dat tot hiertoe bewaard. Je proeft terughoudendheid ten aanzien van menselijke activiteiten, jubileumbijeenkomsten en dat soort dingen.”

De kleine christelijke gereformeerde kerk hecht aan handhaving van de klassieke Statenvertaling als kanselbijbel en het zingen van de psalmen uit de berijming van 1773, maar laat zich verder niet in een keurslijf dringen. Het uitnodigingsbeleid is ruimhartig. „Alle predikanten komen hier graag. Dat begrijp ik. De mensen hebben een actieve luisterhouding en na de dienst ervaar je meeleven en hartelijkheid. Veel gemeenteleden staan op het kerkplein nog een poosje na te praten. Die betrokkenheid op de inhoud en op elkaar ervaar ik ook op de catechisatie. Je verzuimt alleen als je ziek bent, dat is de mentaliteit van de catechisanten.”

Geen issue

De in reformatorische kring gebruikelijke kledingcode bereikte Nieuw-Balinge niet. Op zondag komen de mensen in hun nette kleding naar de kerk, doordeweeks is functionaliteit bepalend voor de dracht. „In de winter dragen veel vrouwen een broek. Dat is hier geen issue. Ook de hoofdbedekking tijdens de dienst is geen onderwerp van discussie. Noorderlingen letten in het algemeen minder op uiterlijke zaken. Persoonlijk hecht ik wel aan stijl, maar daar kun je niet de godsvrucht van een gemeente aan afmeten, heb ik geleerd. Ook de keus voor een reformatorische of een protestants-christelijke school in de nabije omgeving is geen punt waarop mensen elkaar beoordelen. Laat staan veroordelen.”

Jeruzalem

Het verschil tussen het dagelijks leven in Drenthe en dat in de Biblebelt is betrekkelijk, vindt ds. Cornet. „Dordrecht ligt in het hart van de Biblebelt, maar we woonden er tussen mensen van alle mogelijke levensbeschouwingen. De gezinnen die er naar de kerk gaan, vormen ook daar een kleine minderheid. Alleen in plaatsen als Urk en Staphorst woon je nog echt in een orthodox-christelijk klimaat.”

Naar Drentse maatstaven is het gebied rond Hoogeveen nog altijd zeer kerks. „We zitten hier in een soort mini-Biblebelt. Vroeger werd Hoogeveen het Jeruzalem van het noorden genoemd. Ook in Hollandscheveld en Noordscheschut zijn relatief kleine behoudende gemeenten te vinden.”

Een belangrijk ontmoetingspunt is de reformatorische basisschool in Hollandscheveld, waar ouders elkaar ontmoeten. „Er worden ook interkerkelijke regionale jongerenavonden georganiseerd. Plaatselijk kennen we een gezamenlijke Reformatieherdenking met de hervormde gemeente en een gezamenlijke tweede dienst op Goede Vrijdag.”

De oudste zoon van het predikantsechtpaar is sinds kort lid van de christelijke muziekvereniging Irene uit Nieuweroord. Dankzij de uitvoering in de kerstnacht. „Dan gaan de blazers een aantal dorpen langs om kerstliederen ten gehore te brengen. Ze arriveerden hier om één uur. Op evangelisatieactiviteiten zitten de onkerkelijke dorpsbewoners niet te wachten, maar deze traditie wordt door iedereen gewaardeerd. Het klonk prachtig.”

Gegevens

Naam: chr. ger. kerk Nieuweroord/Nieuw-Balinge

Ontstaan: in 1907

Aantal (doop)leden: ca. 140

Aantal kerkgangers: 80-100

serie In het buitengebied

Dit is deel 3 van een serie over orthodox-christelijke gemeenten buiten de Biblebelt. Volgende week dinsdag deel 4.