Waar is de wet voor bedoeld?

De wet regelt dat een burgemeester zonder tussenkomst van de rechter een bindende ”gedragsaanwijzing” kan geven aan overlastgevers. Afhankelijk van de overlast kan in zo’n aanwijzing het verbod staan om ’s avonds piano te spelen of om meerdere bezoekers in de woning te ontvangen, of het gebod om agressieve honden te muilkorven. Ook kan de gedragsaanwijzing een verplichting behelzen psychische of sociale hulp te zoeken of een agressiereguleringstraining te volgen. In het uiterste geval kan het gaan om een tijdelijk huisverbod.

Welke meerwaarde biedt de wet?

Vooropgesteld, om de openbare orde te kunnen handhaven, beschikken burgemeesters nu al over de nodige instrumenten. Optreden tegen aso’s ligt echter gecompliceerd, zeker wanneer deze hun buren overlast bezorgen vanuit een eigen woning. Tot de bestaande middelen behoort in elk geval de bestuurlijke waarschuwing, maar dat is vaak een slag in de lucht omdat er geen sancties aan verbonden kunnen worden.

Twee recent van kracht geworden wetten –in jargon de wet Victoria en de wet Victor– maken het op papier mogelijk om een woning vanwege woonoverlast definitief te sluiten of te onteigenen. Diverse burgemeesters die daartoe al een poging deden, kregen nul op het rekest. Rechters bekrachtigen een dergelijk paardenmiddel alleen als vaststaat dat als gevolg van de overlast de veiligheid en de gezondheid van de omwonenden in ernstige mate worden bedreigd. Samengevat, het juridische ei van Columbus bestaat nog niet.

En dat duikt nu, met dit voorstel, alsnog op?

Nou ja, dat is wel de manier waarop staatssecretaris Dijkhoff, in maart 2014 als VVD-Kamerlid de bedenker van deze wet, het initiatief verkocht. En, ere wie ere toekomt, de reacties van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters zijn enthousiast.

Sommige gemeenten, zoals Leiden, Diepenheim, Goor, Markelo en Hof van Twente, lopen nog harder van stapel. Zij hebben, vooruitlopend op de goedkeuring van de wet door het parlement, al een bepaling opgenomen in hun algemene plaatselijke verordening, die de burgemeester nu al bevoegd maakt om een gedragsaanwijzing te geven.

Kortom, de verwachtingen van de wet zijn hooggespannen.

Met het aanvaard krijgen ervan komt het dus wel goed?

Klopt, het moet wel heel raar lopen, wil de wet volgend jaar bij de stemmingen nog sneuvelen. Een meerderheid van de Tweede Kamer reageerde ook donderdag, bij de afsluitende behandeling, weer positief. Het CDA, dat voor de wet is, dringt nog wel aan op enkele aanscherpingen. Zo verwoordt Tellegen als het aan deze partij ligt nog duidelijker dat de burgemeester pas kan ingrijpen als er sprake is van ernstige en voortdurende overlast en van klachten van minimaal twee bewoners.

Ook de sympathiserende partijen D66 en PvdA hebben nog enkele wensen. Zo stelt D66 voor dat de VNG een expertisecentrum inricht voor kleinere gemeenten met weinig juridische kennis om te voorkomen dat zij eerst veel tijd kwijt zijn aan een verordening, en daarna alsnog door de rechter worden teruggefloten. De PvdA wil dat zulke gemeenten kunnen terugvallen op een modelverordening van de VNG.

Het aanvaarden van de wet, officieel de Wet aanpak woonoverlast geheten, zal daar echter niet op stranden. Oftewel, met de steun ervoor komt het wel goed.