Deze prangende vragen stonden woensdagavond centraal op de online debatavond met als thema ”Aldus sprak…God? Heilige schriften anno 2020” die was georganiseerd door het Veritas Forum Leiden en ForumC. Antwoorden kwamen er van islamoloog Anne Dijk, christen-theoloog Hans Burger en historicus Richard Kroes.

Dijk, islamoloog en religiewetenschapper aan de VU Amsterdam, beweerde dat heilige boeken altijd actueel zijn en blijven „zolang er mensen zijn die erin geloven.” Op de vraag of het gebruiken van de Bijbel of Koran als richtlijn voor het handelen onvermijdelijk leidt tot fundamentalisme, reageerde zij ontkennend. „Het fundamentalisme zit niet in de tekst zelf, maar zegt wel iets over omgang met de tekst.”

Moslims geloven dat de tekst van de Koran via de engel Gabriël letterlijk aan Mohammed is geciteerd. Korankritiek zoals Bijbelkritiek in het christendom is daarom onbestaanbaar, zei Dijk, promovendus aan de VU binnen het project ”Extreme Beliefs”. De overleveringen uit het leven van Mohammed, de hadith, worden wel bediscussieerd.

Zee van verhalen

De islamitische theologe betreurde de vertekende beeldvorming van de islam die volgens haar een gevolg is dat afwijkende en problematische dingen altijd in het nieuws komen en het publieke debat beheersen, terwijl bijvoorbeeld vrouwvriendelijke interpretaties onbekend blijven.

Hans Burger, universitair hoofddocent aan de Theologische Universiteit Kampen, beweerde dat een christen allereerst in God en Jezus Christus gelooft en niet in een heilig boek. „Het christelijk geloof is geen boekgeloof.”

Volgens de Kamper theoloog, die zich bezig houdt met hermeneutiek, is de Bijbel weliswaar belangrijk en onmisbaar, maar draait het om de relatie met God en Christus. „De Bijbel waarin God Zelf aanwezig is, is een boek met verhalen waarin het gaat over het Grote Verhaal. Het geeft antwoord op de grote levensvragen en reikt een levenshouding aan en een manier van kijken om een christelijk leven te leiden.”

De archeoloog en historicus Richard Kroes uit Amsterdam stelde in zijn bijdrage dat hij de Bijbel of de Koran niet op een gelovige manier als ‘heilige boeken’ beschouwt, maar dat hij elk religieus boek ziet als onderdeel van een „zee van verhalen.”

Kroes, die gespecialiseerd is in de vroege geschiedenis van de islam en de verhouding Bijbel en Koran, gaf voorbeelden van dezelfde verhaalelementen die in verschillende religieuze bronnen voorkomen. Het zondvloedverhaal, de torenbouw van Babel, een kindermoord door Farao of Herodus, het zijn volgens Kroes „allemaal verhalen opgepikt uit de zee van verhalen die creatief omgewerkt worden hergebruikt om een punt te maken.”