Met deze beeldrijke taal sprak de Costaricaanse voorganger Alberto Castro donderdagmorgen via een videoboodschap tot zo’n veertig predikanten die naar de GZB-predikantenochtend in Amersfoort waren gekomen. „De coronapandemie is in ieder geval geen crisis voor de kerk. De kerk bestond altijd in de crisis en heeft alleen betekenis in tijden van crisis. De coronacrisis gaat niet buiten Gods handelen om. Het is met de kerk als met een theezakje, dat pas gaat functioneren als het ondergedompeld wordt in heet water.”

De GZB, zendingsorganisatie binnen de PKN, de belegger van de GZB-predikantenochtend, had dit jaar als thema gekozen ”Kerk in het coronatijdperk; tijd voor reflectie!”. Door middel van videoboodschappen konden de ruim veertig belangstellenden ervan kennisnemen hoe de kerken in Latijns-Amerika en in Frankrijk op de crisis hadden gereageerd.

In het videofragment met drie predikanten uit Costa Rica wees voorganger Alberto Castro op het concept van zijn kerk, die als „integrale kerk” zich bekommert om de kwetsbare mensen uit de achterstandswijk van San José, de hoofdstad van Costa Rica. „Ondanks de coronacrisis ging het werk onder verslaafden, verzwakten en kwetsbaren gewoon door. Door de coronacrisis spartelden er alleen nog meer vissen rond en welke visser zou van crisis spreken als er meer vis te vangen is?” aldus Alberto Castro, die als boodschap meegaf: „De coronacrisis is een kans voor kerken om te resetten, om van louter ”toesprakenkerk” te zijn, een gemeenschap te worden met een integrale zendingsmissie, met oog en hart voor de ellendigen in de wijk.”

Oplappen

In de tweede videoboodschap betoogde de Franse predikant ds. Jean-Raymond Stauffacher uit Montpellier dat kerken in het postcoronatijdperk nieuwe vormen van kerk-zijn moeten gaan cultiveren in plaats van het oude kerkelijk leven te gaan oplappen.

„Welke lessen hebben de kerken door de coronacrisis geleerd?” zo vroeg dr. Stefan Paas, hoogleraar missiologie in Kampen en Amsterdam, zich af: „De kerken leerden in ieder geval snel op de digitale toer te gaan, zelfs de Alpha-cursus ging online. De onlinediensten en in meerdere of mindere mate uitbuiting van de vele technische mogelijkheden, verbreedden het kerk-zijn maar versmalden de ontmoeting.”

Volgens de missioloog heeft de coronacrisis aan het licht gebracht dat instituten die producten maken die ook goed online te leveren zijn, gedoemd zijn te verdwijnen. Gelukkig geldt dat niet voor de kerk. „Al die digitale middelen kunnen de echte ontmoeting –een wezenlijk onderdeel van de kerkdienst en het gemeente-zijn– niet vervangen. De lichamelijke nabijheid, zo essentieel in diensten met doop en avondmaal, wordt bij onlinediensten echt gemist.”

Initiatieven

Dr. Paas is het oneens met de kritiek dat de kerken weinig zorg hadden voor de buitenwereld en slechts op zichzelf en eigen overleven gericht waren. Als voorbeelden wees hij op de website nietalleen.nl en de initiatieven vanuit de kerk om bijvoorbeeld de ernstig getroffen groep van sekswerkers en prostituees te ondersteunen.

Naar de mening van dr. Paas valt de coronacrisis theologisch wel te duiden. „Niet zozeer in termen van een God Die bij constatering van overtredingen erop los gaat slaan. Maar de crisis legt de zonde van de mateloze begeerte ten koste van de schepping en de arme kant van de wereld bloot. De crisis is een wake-upcall. Het leven moet veranderen, dat staat als een paal boven de onrustbarend rijzende wateren vast.”