Een voorbeeld noemen van de „onbalans” in regelgeving vindt Herschael York, baptistenvoorganger uit Frankfort (Kentucky), niet moeilijk. „Wanneer een kerk weer opengaat, zegt de overheid dat toiletten in het gebouw na elk gebruik helemaal moeten worden schoongemaakt. Voor concertgebouwen en theaters geldt die regel niet. Om maar te zwijgen van de voorschriften voor grote warenhuizen. Dat is meten met twee maten.”

York en zijn gemeente hebben de achterliggende maanden loyaal meegewerkt aan de lockdown. „Het risico van besmetting was groot, ook tijdens kerkdiensten. Dan moet je verstandig zijn.” De diensten die hij verzorgde, werden via YouTube door zijn gemeenteleden gevolgd. „Een surrogaat, maar wel een heel bruikbare”, zegt York. „Er zijn tal van christenen in andere landen die jaloers zijn op deze mogelijkheid.”

De baptistenpredikant zegt zich ook bij de terugkeer naar meer normale omstandigheden te willen houden aan de regels van de overheid. „Het gaat om het welzijn van mensen. Maar ik heb er moeite mee als er sprake is van selectiviteit. Ik wil overheden niet beschuldigen bewust strenger voor kerken te zijn, maar ik heb wel die indruk.” York uitte deze zorgen tijdens een hoorzitting van een speciale commissie die het Huis van Afgevaardigden van de staat Kentucky heeft ingesteld om de aanpak van de coronacrisis te onderzoeken.

Besmettingshaarden

Ook elders in de VS klinkt deze kritiek. Baptisten in Arkansas hebben bezwaar aangetekend tegen een rapport van de gezondheidsdienst van die staat dat stelt dat kerken een van de voornaamste besmettingshaarden zijn. In een reactie zeggen de baptisten dat incidenten worden gebruikt om algemeen beleid tegen kerken te formuleren.

Dat de focus op „onredelijke wijze” op de kerken wordt gericht, is ook de mening van Ed Stetzer, rector van het evangelicale Wheaton College en het Billy Graham Center in Wheaton, nabij Chicago. Op zijn weblog reageerde hij kritisch op een bericht in The New York Times van dinsdag. Dat meldde dat de kerken een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de verspreiding van het coronavirus. Stetzer: „Er zijn in de VS zo’n 300.000 kerkelijke gemeenten. Opgeteld gaat het om 650 gevallen van besmetting sinds de uitbraak van de crisis. Dat zijn er 650 teveel. Maar bedenk: het is nog geen half procent van de 3 miljoen besmettingen in de VS.”

Stetzer haast zich kerken te manen tot voorzichtigheid. „Er zijn voorbeelden waar zich in een gemeente een uitbraak voordeed. In vrijwel alle gevallen was er sprake van het negeren van de regel dat men voldoende afstand moet bewaren”, reageert hij telefonisch. Dat sommige kerken in zuidelijke staten van de VS terugkeren naar de digitale kerkdienst, vindt hij verstandig. „Die regio wordt nu zwaar getroffen. Maar belangrijk is dat kerken die beslissing zelf nemen. De overheid mag sterk aandringen op zo’n besluit; overheidsdwang gaat te ver.”

Om die reden heeft Stetzer ook moeite met het zangverbod dat de gouverneur van California recent aan kerken oplegde. „Daar passeert de overheid een grens. Dat moeten kerken zelf besluiten. Natuurlijk moeten voorgangers goed afwegen wat ze doen. Nergens is nog het sluitend bewijs geleverd dat zingen een groter risico oplevert. Anderzijds, er is ook geen hard bewijs dat zingen zonder gevaar is. Dat is het lastige. Soms krijg je de indruk dat de overheid denkt dat zingen een soort extraatje is. Dat is het niet. Het is een wenzelijk onderdeel van de eredienst.”

Een derde leden was niet online

Een derde van de gemeenteleden in Amerika heeft tijdens de lockdown geen kerkdiensten gevolgd. Dat blijkt uit onderzoek van bureau Barna Research. Ruim 35 procent van de kerkleden heeft wekelijks uitsluitend de diensten van de eigen gemeente ‘bijgewoond’. Het resterende deel heeft tijdens de lockdown geshopt. Voor 14 procent was dit reden om definitief naar een andere kerk over te gaan.