Het lijkt alweer een hele poos geleden, maar op vrijdag 13 maart begon in Nederland het grote hamsteren. Ik herinner me dat nog zo precies, omdat ik de donderdag ervoor voor het laatst met een volle kar door de supermarkt liep.

Toen al was het zo opvallend druk dat een van de wachtenden in de lange rij voor de kassa verzuchtte dat het „wel kerstmis leek.” Aanleiding was een persconferentie van de minister-president waarin hij per direct een intelligente lockdown aankondigde.

In de weken daarvoor was er al een run ontstaan op desinfecterende zeep en toiletpapier. Dat laatste leidde tot een reeks flauwe grappen en veel onbegrip, terwijl het bij mij juist de alarmbellen deed afgaan. Want als consumenten vandaag massaal wc-papier inslaan, dan doen ze dat morgen met levensmiddelen. Om die reden was ik al geruime tijd bezig met het op peil brengen van onze eigen voedselvoorraad.

Bij een vrijwillige quarantaine zou een gezin het twee weken moeten kunnen uithouden zonder het huis te verlaten, dus het was raadzaam om voor minimaal veertien dagen eten in huis te halen. Daar komt bij dat ik op sociale media verontrustende beelden voorbij zag komen van leeggeplunderde schappen in buitenlandse supermarkten en lange rijen voor winkels. Dat versterkte de vrees –naar later bleek terecht– dat het hamstervirus ook naar ons land zou overslaan.

Klaar voor crisis

Daar komt bij dat ik op pagina 148 van mijn laatste boek had geschreven dat je pas écht klaar bent voor een volgende crisis „met een voorraad drinkwater en voedsel van zes maanden.” Dat boek lag toen nog bij de drukker, maar het zou dwaas zijn mijn eigen waarschuwende woorden te negeren. Wat later ‘hamsteren’ zou gaan heten was in deze fase een kwestie van het aanleggen van een strategische voedselreserve.

Pas maanden later zou naar buiten komen dat het kabinet precies op dat moment achter de schermen koortsachtig overleg voerde om er zeker van te zijn dat de voedselvoorziening niet in gevaar zou komen. Terwijl ik op mijn gemak de houdbaarheidsdatum checkte van de spullen in mijn karretje, was er in Den Haag sprake van bescheiden paniek, ook al was dat volgens de supermarktbranche niet nodig.

Op tijd

Hamsteren doe je dus liever ruim op tijd. Hamsteren doe je uit vrees voor andere hamsteraars, om de paniek voor te zijn en om niet meer naar de winkel te hoeven op het moment dat een pandemie als deze echt om zich heen begint te grijpen. In een boek van Robert Harris las ik recentelijk dat de gemiddelde inwoner van Londen precies acht maaltijden verwijderd is van de hongerdood.

Daarmee bedoelt hij dat mensen te veel vertrouwen op een kwetsbaar systeem dat alleen onder normale omstandigheden vlekkeloos functioneert. Zo bekeken is hamsteren vooral een kwestie van slechte timing, alsof je één dag voordat je aflossingsvrije hypotheek afloopt wanhopig al je zakken binnenstebuiten keert om nog maar wat geld te vinden.

De auteur is publicist. Voor eerdere columns zie rd.nl/hormann. Reageren? hormann@refdag.nl