In 1950 bevond Europa zich in een crisis. Het was materieel en economisch geruïneerd door de Tweede Wereldoorlog en politiek zoekende naar een manier om te verzekeren dat de verschrikkingen van de oorlog nooit herhaald konden worden. Tegen deze donkere achtergrond schetste de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman, op 9 mei zijn visie om dit te verwezenlijken. Door het opzetten van gemeenschappelijke instellingen werd oorlog niet alleen ondenkbaar, maar ook materieel onmogelijk. Zijn woorden veranderden de loop van de geschiedenis en legden de fundering waarop zijn generatie en de generaties na hem de huidige Europese Unie bouwden.

Het 70-jarig jubileum van de Schumanverklaring valt samen met een moment van crisis. In Europa zijn de laatste maanden meer dan 100.000 doden gevallen door het coronavirus. Honderden miljoenen hebben in het dagelijks leven te maken met maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan.

Als voorzitters van de drie instellingen van de EU gaan onze gedachten uit naar hen die geliefden hebben verloren. Onze dankbaarheid gaat uit naar hen in essentiële beroepen die zijn blijven doorwerken in crisistijd. Zij die aan de frontlinie vechten om levens te redden in ziekenhuizen en verpleeghuizen. Maar natuurlijk ook naar de bezorgers, winkelmedewerkers, politieagenten en allen die met hun werk zorgen dat het dagelijks leven doorgaat.

We zijn ook dankbaar voor het gevoel van solidariteit en verantwoordelijkheid dat Europese burgers tonen. Miljoenen boden zich aan als vrijwilligers om waar dan ook te helpen, bijvoorbeeld boodschappen doen voor een oudere buur of geld ophalen voor mensen in nood. Europa is het sterkst als men solidariteit toont.

Europa handelde snel om te zorgen dat de interne markt bleef werken. Zo kunnen medische benodigdheden en beademingsapparaten gebracht worden waar artsen en verpleegkundigen deze nodig hebben. Voedsel en andere essentiële producten kunnen naar onze winkels worden vervoerd om de schappen vol te houden.

We namen ongekende maatregelen om te zorgen dat nationale regeringen de benodigde fiscale capaciteit hadden om de plotselinge crisis te lijf te gaan. We vormden het Europees Stabiliteitsmechanisme om tot een instrument in de strijd tegen Covid-19. We hebben 100 miljard euro vrijgemaakt om banen te behouden door ondersteuning te bieden aan nationale systemen voor werktijdverkorting. Daarnaast heeft de Europese Centrale Bank steun toegewezen om leningen aan mensen en bedrijven door te zetten.

Nieuw politiek denken

Toch is er nog veel te doen. Terwijl onze lidstaten geleidelijk de lockdowns opheffen, blijft het prioriteit om levens te redden en de meest kwetsbaren in onze samenleving te beschermen. We moeten doorgaan met de steun aan onderzoek naar een vaccin. De wereldwijde ”coronavirus donorconferentie” van 4 mei was een succes. Een bedrag van 7,4 miljard euro werd ingezameld en het bracht de wereldgezondheidsorganisaties bijeen om samen te werken aan vaccins en behandelingen. We moeten deze schaal van mobilisatie volhouden en gezamenlijk handelen tegen het coronavirus. Europa kan hier een beslissende rol in spelen.

Tegelijkertijd moeten alle lidstaten financiële ruimte houden om met deze gezondheidscrisis om te gaan.

We moeten ook voorbereidingen treffen voor het herstel. Nadat velen vreesden voor hun leven, vrezen veel Europeanen nu voor hun baan. We moeten de economische motor van Europa weer opstarten. Laten we terugdenken aan de visie van Robert Schuman en zijn tijdgenoten; inventief, gewaagd en pragmatisch. Zij toonden dat het overwinnen van een crisis nieuw politiek denken en een breuk met het verleden vereist. We moeten hetzelfde doen en erkennen dat we nieuwe ideeën en manieren van steun nodig hebben voor ons eigen herstel. We moeten erkennen dat het Europa dat uit deze crisis komt niet hetzelfde kan en wil zijn als hoe het erin ging.

Dichter bij de burger

Allereerst moeten we meer doen om het leven van de meest kwetsbaren in onze samenleving te verbeteren. Te veel Europeanen worstelden al voor deze crisis om de eindjes aan elkaar te knopen. Nu hebben miljoenen anderen ineens onzekerheid in het verschiet, na het verliezen van hun baan of een faillissement. Jongeren en vrouwen zijn vooral getroffen en hebben concrete hulp nodig. Europa moet kordaat handelen en alles doen om de levens en het levensonderhoud van Europeanen te beschermen.

Onze Unie moet ook gezond en duurzaam zijn. Een les die we geleerd hebben van deze crisis is het belang van luisteren naar wetenschappelijke adviezen en in actie komen voordat het te laat is. We kunnen de aanpak van klimaatverandering niet uitstellen en we moeten ons herstel bouwen op de Europese Green Deal.

We moeten ook dichter bij de burger zijn, door onze Unie transparanter en democratischer te maken. De Conferentie over de Toekomst van Europa zou vandaag van start gaan, maar is uitgesteld vanwege de pandemie. Dit platform wordt essentieel om nieuwe ideeën te ontwikkelen.

We zitten in een tijd van breekbaarheid en alleen een sterke Europese Unie kan ons gemeenschappelijk erfgoed en de economieën van onze lidstaten beschermen.

Solidair blijven

We herdachten het einde van de Tweede Wereldoorlog, nu 75 jaar geleden. We moeten ons te allen tijde de gruwelen van de oorlog en de offers van hen die hielpen deze te beëindigen herinneren. Vandaag kijken we terug op wat daarna gebeurde. Laten we terugdenken aan de generatie van de jaren vijftig. Zij geloofden dat een beter Europa en een betere wereld gebouwd konden worden uit het puin van de oorlog, om dit vervolgens te verwezenlijken. Als wij van deze lessen leren, als we solidair blijven en onze waarden hooghouden, dan kan Europa sterker dan ooit tevoren uit de crisis komen.

David Sassoli is voorzitter van het Europees Parlement, Ursula von der Leyen is voorzitter van de Europese Commissie, Charles Michel is voorzitter van de Europese Raad.