Hoe je je relatie goed houdt in tijden van corona
Dag in dag uit met je geliefde in hetzelfde huis verkeren en ook nog eens continu de kinderen om je heen. Hoe houd je in tijden van een dreigend virus, social distancing en quarantaine je relatie goed? Twee deskundigen geven tips.
Kunnen we over een maand of negen een geboortegolf verwachten? Of gaan echtscheidingsadvocaten een uitzonderlijk drukke periode tegemoet? Relatiecoach Cocky Drost moet lachen om bespiegelingen hierover in de media. „Het is leuk om hierover te speculeren. Maar het kan heel goed dat er van allebei geen sprake gaat zijn.”
„Het is een zeer uitzonderlijke tijd die we meemaken”, zegt relatietherapeut Dina Mazzolari. Meteen relativeert ze haar uitspraak. „Kerkvader Augustinus zei: „We zijn de tijden niet, de tijden zijn wat we ervan maken.” Deze tijd vraagt om bewuste keuzes en plaatst stellen voor de vraag: waar leven we samen voor? Voorheen maakten we ons misschien druk om kleine dingen. Nu het coronavirus rondwaart, komt alles in een ander perspectief te staan.”
Voordat Mazzolari met tips komt waar stellen wat aan kunnen hebben in deze tijd, zoomt ze uitgebreid in op wat de coronacrisis met mensen kan doen. Het dreigende virus, het op elkaars lip zitten, kinderen die telkens om aandacht vragen; het zijn volgens haar allemaal stressfactoren die „van relaties een enorme tol kunnen eisen.”
Daarbij komt, zegt Mazzolari, dat veel mensen een soort rouwperiode doormaken, omdat ze ineens een heleboel moesten loslaten. „Het tijdelijk niet meer naar je werk kunnen, onzekerheid over inkomen, dierbaren en bekenden langere tijd niet meer zien en je vertrouwde routine kwijtraken, zijn allemaal verliesachtige ervaringen. Het brengt verdriet, boosheid, angst en bezorgdheid met zich mee, emoties die bij een rouwproces horen.”
In crisistijd vallen mensen vaak terug op oude patronen die zich in eerdere stresssituaties hebben bewezen, weet Mazzolari. Juist dan is het volgens haar een gevaar dat partners zich afsluiten voor de ander en zich terugtrekken. Maar emoties moeten een uitweg worden geboden, stelt de relatietherapeut. „Die moet je niet onderdrukken of overcompenseren. Wees je ervan bewust wat alle stress met je doet. Geef elkaar ook de ruimte om even alleen te zijn. Juist dan kun je afstand nemen van de huidige situatie en er met een helikopterview naar kijken. Zie onder ogen welke gevoelens er in je omgaan en wat ze oproepen. Deel ze daarna met je partner.” Juist in deze tijden mag je volgens haar ook extra dankbaar zijn dat je elkaar hebt. „Je kunt elkaar geruststellen en troosten. Gedeelde smart is halve smart.”
Oranjegevoel
Dinsdag kondigde het kabinet aan dat de „intelligente lockdown” wordt verlengd tot zeker eind deze maand. Afgelopen weken zochten veel stellen met vallen en opstaan naar een nieuw evenwicht. Het vraagt tijd en aanpassingsvermogen, zegt Dina Mazzolari. Mensen moeten dat volgens haar ook niet meteen van zichzelf eisen. „Want het is voor velen een hectische tijd waarin er veel geregeld moet worden.”
Ook Cocky Drost vindt dat stellen zich niet moeten overvragen. „De vergelijking met rouwen had ik nog niet gemaakt. Mooi gevonden, maar rouwen vind ik wel een zwaar woord. Het andere uiterste is dat de huidige tijd een Oranjegevoel creëert, zoals ik iemand hoorde zeggen. Ik zeg liever dat schakelen gewoon moeite kost en we daar aan moeten wennen. Dat je extra prikkelbaar bent, hoort daar helemaal bij. Het is zoeken naar de juiste coronacadans, waarin je mild moet zijn voor je relatie. Je mag je af en toe ook echt aan elkaar ergeren. „Maak de eerste drie maanden van je huwelijk flink ruzie. Anders moet je de rest van je leven alleen afwassen”, tipte mijn oma vroeger al. Die wijsheid gaat nu ook op.”
Maar, waarschuwt Drost, weet dat je ergeren veel over jezelf zegt. Als voorbeeld noemt ze foeteren op de ander omdat hij de vaatwasser weer eens niet goed heeft ingeruimd. „Neem voordat je reageert een kort moment van zelfreflectie: wat voel ik vanbinnen en wat zegt dat over mij? Je zult merken dat je emoties gelijk getemperd worden. Breng daarna de boodschap over in de vorm van een verzoek in plaats van een verwijt. Zo voorkom je de negatieve sfeer die anders was ontstaan als je fel was uitgevallen.”
Speelbal
Ook een van de eerste aanbevelingen die Mazzolari geeft, komt hier op neer. „Partners moeten de verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen gedrag. Je bent niet een speelbal van de situatie. Je vormt elkaars gedrag door je eigen reactie.” Wees ook royaal met sorry zeggen als je over de schreef gaat, adviseert de relatietherapeut.
Als het even niet lekker loopt is er ook geen man overboord, stelt Drost gerust. „Wat daarbij kan helpen is dat je niet te ver vooruitdenkt. Zeker nu met alle onzekerheden is dat ook heel lastig. Kijk gewoon per dag, dat kan je relatie ook lucht geven. Elke dag is een nieuwe kans om nieuwe inzichten te genereren over jezelf en de ander in deze unieke situatie.”
Beide relatiedeskundigen adviseren om elke dag een momentje met z’n tweeën te hebben. Drost: „Dat helpt om even vast te stellen hoe de relatie ervoor staat. Waar staan jullie samen?” Blijf evalueren, zegt Mazzolari. „Vráág ook naar elkaars behoeften. Soms denken wij heel goed te weten wat de ander nodig heeft, maar slaan we toch de plank finaal mis en ontstaat er ruzie. Geef ook aan wat jíj nodig hebt. En spreek veelvuldig je dankbaarheid uit voor kleine dingen, zoals voor de kop koffie die je partner je kwam brengen.”
Videobellen
Op internet circuleren tal van schema’s die voorschrijven hoe je de huidige periode samen en als gezin het beste kunt doorkomen. Maar volgens Mazzolari is het belangrijk dat je samen een weg vindt. „Het is goed om uit die schema’s inspiratie op te doen, maar pik eruit wat bij jullie samen past. Laat je niets opleggen.”
Ook Drost is huiverig voor allerlei verplichtingen, bijvoorbeeld dat als de coronacrisis voorbij is je relatie verdiept moet zijn. „Dan moet er weer wat uit deze periode worden uitgehaald, maar je moet niets.” De huidige situatie doet Drost denken aan het Bijbelse jubeljaar. „Onze dominee preekte erover op nieuwjaarsdag. Hij zei dat ook wij een jubeljaar mogen nemen. Dat is niet per se een periode waarin er gejubeld moet worden, maar een tijd waarin je reflecteert op hoe je je leven leidt. Het zou kunnen dat de hele wereld nu een gedwongen jubeljaar heeft.”
De coronacrisis doet een beroep op ieders creativiteit, stelt Mazzolari. Laat stellen van in de twintig die overlopen van de energie „lekker gek doen” in huis, adviseert ze. „Leer bijvoorbeeld dansen met elkaar.” Voor echtparen met kinderen is het vooral de kunst om eigen tijd en momenten voor de ander te creëren. En laten opa’s en oma’s die hun kleinkinderen een tijd niet mogen zien van de nood een deugd maken, vindt ze. „Neem genoegen met wat nog wel kan. Videobellen is een zegen. Verbreed ook je kring. Bel eens alleenstaande mensen of ouderen. Juist zij kunnen nu heel erg behoefte hebben aan contact.”
Mazzolari typeert de huidige situatie als een woestijnperiode. „God wil in deze periode iets tot ons zeggen. Ik denk aan C. S. Lewis, die het lijden Gods megafoon noemde om een dove wereld wakker te schudden. Laten wij christenen bidden voor elkaar en voor mensen die God niet kennen. De tijd nemen om de vertrouwelijke omgang met God te verdiepen, kan een bijzondere betekenis geven aan deze crisisperiode. En dat heeft ook zeker zijn uitwerking op onze relatie.”
Om de dag een goed gesprek
Op haar website geeft Cocky Drost een aantal relatietips voor „deze tijden van crisis.” Ze verdeelt ze in crisistips, opbouwende tips en optimistische tips. Een verkorte versie.
Crisistips
Maak per dag een planning.
Creëer een prikkelvrije hoek of ruimte. Klein huis? Slaapmasker en koptelefoon bieden uitkomst.
Kleed je elke dag aan.
Opbouwende tips
Stress uit zich in irritatie jegens de mensen die het dichtst bij je staan. Realiseer je dat jouw irritatie niet aan het onvermogen of het gedrag van de ander ligt, maar aan de combinatie van stress en nabijheid.
Plan om de dag tijd in met je partner voor een goed gesprek.
Spreek een behoefte altijd uit in de vorm van een wens, niet in de vorm van een verwijt.
Optimistische tips
Spreek tegen elkaar uit hoe blij je bent dat je deze crisis doormaakt met de mensen van wie je houdt.
Maak samen een handletterbord met daarop zinnen als: „In dit huis regeert de liefde.” „In dit huis krijgt corona ons niet klein.” „In dit huis zetten we ons voor elkaar in.” „In dit huis schudden we geen handen.”
Verras elkaar, juist als de dagen zich aaneen beginnen te rijgen.
