Wat hebben de hoogovens in IJmuiden, de winkelcentra in Almere en het station van Zoetermeer met elkaar gemeen? Het zijn stuk voor stuk plekken die de standaardreisgids niet halen. En dat is jammer, vond journalist Mark van Wonderen. Hij besloot op zoek te gaan naar de stukjes Nederland waar niet over is nagedacht. De lapjes grond die zijn ontsnapt aan bestemmingsplannen.

Van Wonderen noemt zichzelf een liefhebber van deze vergeten stukken Nederland. Hij dook in 2018 al in wereld van de Chinees-Indische restaurants en publiceerde daarover ”Chin.Ind.Spec.Rest.: een verdwijnend Nederlands fenomeen”.

Zijn nieuwe zoektocht resulteerde in een bonte reisgids met treurtrips: „spuugmooie” plekken in het land die zich volgens de achterflap van het boek „niks van die Hollandse regelzucht lijken aan te trekken.” Met de benaming reisgids is niets te veel gezegd: ”Treurtrips” bevat behalve een grote hoeveelheid foto’s beschrijvingen van de omgeving en heuse wandel-, fiets- en metroroutes.

In de regio Rotterdam wordt de lezer bijvoorbeeld aangeraden met de Hoekse Lijn te gaan. Volgens de auteur rijgt deze 43 kilometer lange metrolijn „vele Rotterdamse treurparels aan elkaar.” Van strandplaats Hoek van Holland via het „vervallen” Vlaardingen en troosteloze Schiedam –waar het „regent, ook al regent het er niet”– naar Rotterdam-Nesselande.

Ei

Over het lelijke lijkt vaak toch te zijn nagedacht. Bijvoorbeeld in Terschuur. Het dorp aan de andere kant van de A1 bij Barneveld lift mee op het imago van het kippendorp. Dus staat er in Terschuur voor kipspecialiteitenrestaurant Het Ei een kolossaal wit ei.

Restaurants doen het sowieso goed op de schaal van treurnis, blijkt uit de gids. Een aantal kilometers noordwaarts zit in Nijkerkerveen snackbar De Paddestoel in, jawel, een rood bouwsel met witte stippen.

Lelijkheid blijft natuurlijk een kwestie van smaak. En over smaak valt te twisten. Zo zullen er inwoners van Zuid-Holland zijn die niet gruwen van de woningen aan de Dokweg in Dordrecht die letterlijk onder de brug staan. Of het mooie zien van de Nelson Mandelabrug in Zoetermeer – een bouwsel overdekt met blauw en geel glas. Menig automobilist die over de A12 naar Den Haag rijdt, sjeest onder de brug door.

Bij een klein land kan het niet anders of natuur en industrie komen elkaar tegen. Zo ook in het Noord-Hollandse Wijk aan Zee, door de Volkskrant eens het „strand met hoogovens” genoemd. Van Wonderen verliest zichzelf bijna in loftuitingen voor de industrie die boven de duinenrij uitpiept. „Die intrigerende constructie van buizen en fabriekspijpen, die indrukwekkende wolkenfabriek, de spannende geluiden en die prachtige lichtjes in de avond. Pure schoonheid!”

::

Eurobiljetten

Almere mag natuurlijk niet ontbreken in een reisgids met de lelijkste plekken van Nederland. Een Britse schrijver –die nota bene werd ingehuurd om een promotieboek over de stad te schrijven– noemde Almere eens „de lelijkste stad ooit gebouwd.” Met ”Treurtrips” in de hand kan de lezer zich per fiets langs de mooiste plekken van de moderne gemeente wagen.

Ook in Zeeland is nog genoeg te vinden dat niet door toeristenhanden is aangeraakt. Van Wonderen tipt Hansweert, een gehuchtje aan de Westerschelde. Vroeger een bloeiende plaats dankzij een drukbevaren zeeroute, tegenwoordig troosteloos: verlaten huizen, rijp voor de sloop.

Leuk detail in de reisgids zijn de Eurobruggen in Spijkenisse, een gemeente onder de rook van Rotterdam. In de wijk De Elementen zijn de bruggen van de eurobiljetten nagebouwd. Dat levert knalblauwe, zuurstokroze en kanariegele creaties op; mooi van lelijkheid.

”Treurtrips” is aansprekend geschreven, met gevoel voor humor. Dat de auteur geniet van de rafelranden van Nederland, is duidelijk te merken. De luistertips –met name Nederlandstalige liedjes–vallen wellicht minder in de smaak. Al met al is ”Treurtrips” een originele poging tot vaderlandslievende zelfspot. Een aanrader voor wie eens wat anders wil dan molens, tulpen en grachtenpanden.

Boekgegevens

Treurtrips. (Her)ontdek Nederland!, Mark van Wonderen & Yolanda Huntelaar; uitg. Rubinstein; 304 blz.; € 25,-