Kerst op Lesbos of aan boord Africa Mercy
Na de kerkdienst samen met familie Kerst vieren rond een knapperend haardvuur in een comfortabel Hollands huis. Wie denkt dat de gemiddelde Nederlander op die manier de geboorte van de Heiland herdenkt, vergist zich. Het is in ieder geval niet het beeld waarin Wilke de Blois en Guido en Marie-Anne Kortleven zich herkennen. Over Kerst zonder franje tussen vluchtelingen op Lesbos of aan boord van een hospitaalschip in de haven van een van de armste landen van Afrika.
„Ik kon het vluchtelingenkamp op Lesbos niet loslaten”
Een kamp met meer dan 15.000 vluchtelingen uit landen als Afghanistan, Syrië en Nigeria. Daar, op het Griekse eiland Lesbos, brengt Wilke de Blois (32) uit Apeldoorn Kerst door.
Het werk van hulpverleners in het Moriakamp is hectisch, zo blijkt op een vrijdag in november. De Blois zit achter haar laptop in het kantoortje van de christelijke organisatie EuroRelief. De hele dag staan er mensen om haar heen met prangende vragen. Waar is plek voor de vluchtelingen die gisteren per boot vanuit Turkije zijn aangekomen? Is er een beter onderkomen beschikbaar voor een Syrische vrouw die bijna gaat bevallen? Enzovoorts.
In maart 2018 doet De Blois voor het eerst vrijwilligerswerk op Lesbos. „Een unieke plek, waar je op een paar vierkante kilometer mensen van over de hele wereldbol treft.” Na ruim twee weken moet ze terug naar huis, maar ze kan het eiland niet loslaten. Ze ervaart dat haar hulp voor langere tijd nodig is. „Maar hoe dan?” vraagt ze zich af als ze in Athene op haar vlucht naar Schiphol wacht. In gebed legt ze haar vraag aan God voor.
Even later leest ze een mail van Tear, in het kader van de veertigdagentijd. Over de Heere Die Zijn weldaden niet weigert aan wie onbevangen op weg gaan. Er staan enkele vragen bij: „Durf je in vertrouwen stappen te zetten?” En: „Durf je op ongebaande wegen te gaan?” Kort daarna zegt ze haar baan bij het Leger des Heils op. In juli 2018 vertrekt ze als langetermijnvrijwilliger naar Lesbos, financieel gesteund door een achterban.
De weken voor Kerst 2018 staan voor een belangrijk deel in het teken van de dood van een Afghaanse vluchteling in kamp Moria. „Op 10 december werd hij vermoord, waarschijnlijk uit eerwraak. Dat was heel heftig. Hij had onze organisatie vaak geholpen. Ik beschouwde hem als een vriend. In de periode tot en met Kerst had ik veel contact met familie en vrienden van hem.”
Het werk van De Blois in Moria gaat door, ook op 25 en 26 december. Op tweede kerstdag, tegen middernacht, post ze op Facebook een video van een kerstlied: ”O come, all ye faithful”. „Kerst 2018. Het is moeilijk te beschrijven”, noteert ze. „Maar uiteindelijk goed om te beseffen hoeveel God heeft gegeven, waardoor wij Zijn liefde kunnen vieren. Een cadeau voor iedereen. Van hulpverlener tot vluchteling. Van Griek tot Afghaan. Van moordenaar tot slachtoffer. Van Arabier tot Europeaan. Van mens tot mens.”
Na vier weken verlof, vanaf half november, is De Blois ook dit jaar met Kerst op Lesbos. Op sommige momenten zal ze familie en vrienden missen, evenals de kerstdienst in haar kerkelijke gemeente, Eglesia, in Apeldoorn. „Maar tijdens mijn werk zal ik geen tijd hebben om daarover na te denken. Ik heb een mooie verlofperiode gehad en het is goed om hier weer te zijn.”
„In Senegal ervaren we dat God overal Dezelfde is”
Hun leven moesten ze „totaal opnieuw inrichten.” Afgelopen zomer verruilden Guido (30) en Marie-Anne (30) Kortleven met hun kinderen Matthijs (7), Jonathan (6) en Maarten (3) een woning in Rotterdam-Ommoord voor een gezinshut aan boord van het ziekenhuisschip Africa Mercy. Kerst vieren ze dit jaar in Senegal.
„We hadden een fijn huis en dachten: hier wonen we de komende twintig jaar”, zegt Guido. Na een kennismaking met Mercy Ships groeide echter het verlangen om te gaan werken voor deze christelijke organisatie die medische zorg biedt in de armste landen ter wereld. Op de Africa Mercy woont het gezin in een ”family cabin”, qua indeling vergelijkbaar met een stacaravan: twee slaapkamers, een woonkamer en een keukenhoekje.
Aan boord wonen zo’n 450 medewerkers uit vele landen, onder wie 50 kinderen. Het schip ligt nu tien maanden in de haven van de Senegalese hoofdstad Dakar. Guido werkt fulltime als senior biomedical technician. „Ik zorg ervoor dat de medische apparatuur veilig is, goed functioneert en op tijd wordt vervangen.” Sinds de jongste –volgens Amerikaans systeem vanaf 3 jaar– op het schip naar school gaat, heeft Marie-Anne diverse ondersteunende taken. „Ze is van huis uit verpleegkundige en helpt bijvoorbeeld met administratief werk op de verpleegafdelingen. Ook maakt ze foto’s van de patiënten op de dag dat ze ontslagen worden.” Tussen haar werkzaamheden door loopt Marie-Anne geregeld over het schip om een praatje te maken met de internationale bemanningsleden en de lokale crew, die bijvoorbeeld in de machinekamer werkt. „Hoewel er veel mensen op het schip zijn, merk je dat er soms ook eenzaamheid is. Het is goed om daar oog voor te hebben.”
Als Guido geen bereikbaarheidsdienst heeft, bezoekt het gezin op zondagochtend een internationale kerk in Dakar, anders gaan ze naar de Afrikaanse dienst op de verpleegafdeling op het schip. ’s Avonds wonen ze aan boord een dienst voor de bemanning bij. „We ervaren dat God overal Dezelfde is, ondanks alle verschillen in beleving en cultuur.” Kerst zal er dit jaar voor de Kortlevens, lid van de gereformeerde gemeente in Rotterdam-Alexanderpolder, anders uitzien dan voorheen. Rond die tijd worden er geen operaties uitgevoerd. Een deel van de bemanning is met verlof. Op 26 december stellen de aanwezige gezinnen hun hut open voor singles, die samen met hen Kerst kunnen vieren in gezinsverband.
Guido merkt dat hij bewust naar Kerst toeleeft. „Een groot deel van de bemanning is Amerikaans en heeft een sterkere focus op advent dan wij in Nederland gewend waren. Sinds 1 december staan alle meetings voor de bemanning in het teken van advent. Ook kregen we een Bijbelstudierooster dat daar helemaal op is gericht. Daardoor leeft het voor mij nog sterker dan voorheen.”
