In Belfast gaat het er hard aan toe rond de verkiezingen
Langs de Antrim Road hangen posters van twee concurrenten naast elkaar: Nigel Dodds van de protestantse DUP (Democratic Unionist Party) en van John Finucane van het katholieke Sinn Fein. Zoiets lijkt broederlijk, maar in Belfast bedriegt deze schijn.
Voor de pro-EU-partijen (Sinn Fein, SDLP en Alliance Party) gaat het om één ding: de brexit. Bijna 56 procent van de Noord-Ieren stemde in 2016 voor blijven in de EU, maar de unionisten van de DUP waren vóór brexit. Ook in Belfast was er een meerderheid voor ”remain”, alleen Oost-Belfast was voor ”leave”. Toch koos Belfast in 2017 bij de algemene verkiezingen drie DUP-parlementsleden, die als brexiteer naar Westminster trokken. Sinds die tijd is de steun voor ”blijven” alleen maar gegroeid. De politieke partijen die pro-EU zijn, willen bij deze verkiezingen van dat momentum gebruik maken, om meer tegenstanders van de brexit naar het parlement in Westminster te sturen.
Sinn Fein en de sociaaldemocratische SDLP hebben voor deze verkiezingen een pact gesloten. In Noord-Belfast doen de SDLP en de Groenen niet mee, en in Zuid-Belfast waar SDLP-kandidate Claire Hannah een grotere kans maakt, doet Sinn Fein niet mee. Als het in Belfast-Noord uitloopt op een tweestrijd tussen Dodds en Finucane, hoopt Sinn Fein dat de stemmen van de SDLP en de Groenen naar Sinn Fein gaan. „We mikken op het maximaliseren van de kans dat tegenstanders van de brexit in Belfast winnen”, vertelt Finucane.
Moeder
Alleen de sociaal-liberale Alliance Party doet niet mee aan de afspraken en heeft met Nualla McAllister een eigen kandidate in Belfast-Noord naar voren geschoven. „Wij krijgen stemmen uit beide gemeenschappen”, zegt Mc Allister. „De mensen moeten uitmaken wie ze kiezen. Ik denk dat ik die duidelijke keus kan zijn.”
Finucane presenteert zich als een gematigde ”remainer”. Hij is zoon van een protestantse moeder en een katholieke vader. Zijn vader, mensenrechtenadvocaat Pat Finucane, werd in 1989 vermoord door gewelddadige protestanten die er een probleem mee hadden dat hij IRA-leden verdedigde. Zijn zoon John Finucane is de huidige burgemeester van Belfast. Finucane wil wat doen aan de armoede in Belfast-Noord en aan het woningtekort.
Maar deze verkiezingen draaien toch vooral om de brexit. ”De enige anti-brexit-kandidaat die kan winnen”, schreeuwt de poster, met daarop de beeltenis van John Finucane. De poster hangt strategisch op de kruising van Limestone Avenue met de Antrim Road.
Een overwinning van Finucane zou niet alleen neerkomen op een afwijzing van de brexit, maar ook een afscheid van Nigel Dodds, de rechterhand van DUP-leider Arlene Foster. Finucane verdedigt het sluiten van pacten. „Want kiezers zouden het onvergefelijk vinden als politieke ego’s belangrijker zijn dan de mogelijkheid brexiteers te verslaan.”
Dat Finucane helemaal geen zitting in het parlement zal nemen als hij wordt gekozen, is iets dat Sinn Fein niet te veel benadrukt. Sinn Fein wijst immers de volksvertegenwoordiging in Westminster als onwettig van de hand. Maar volgens Finucane betekent het niet dat de SF-gekozenen niets doen. „In Westminster ligt de oorzaak van brexit, en de oplossing zal daar niet vandaan komen. We gaan daarheen waar de besluiten worden genomen. Onze bescherming komt uit Dublin, Brussel en Washington.”
Brexit heeft het debat over een verenigd Ierland versneld. Finucane verwacht dat er binnen vijf jaar een referendum wordt gehouden. „Zo staat het ook in het Goede Vrijdagakkoord. Het is geen kwestie of het gaat gebeuren, maar wanneer.”
Paramilitairen
In Noord-Belfast staat de DUP onder grote druk. In 2017 won Dodds nog met 2081 stemmen voorsprong op Finucane. Maar deze keer telt echt elke stem. Daarom is het voor de DUP belangrijk dat de meer gematigde protestantse partij (de Ulster Unionist Party, UUP) zich heeft teruggetrokken. Er wordt gezegd dat UUP-partijleden onder druk zijn gezet door gewapende paramilitaire groeperingen om zich terug te trekken. Maar dat de UUP niet meedoet in Noord-Belfast betekent niet automatisch dat alle unionistische kiezers nu voor Nigel Dodds zullen stemmen. Unionisten zijn de Brits-georiënteerde protestanten die streven naar eenheid met Groot-Brittannië. Ze staan tegenover de Iers-georiënteerde republikeinen, die Noord-Ierland liever willen verenigen met Ierland.
De pro-brexit-koers van de DUP is ook niet bij alle unionisten populair. Een deel van de gematigder UUP-kiezers zou ook kunnen kiezen voor de Alliance Party of gewoon thuis kunnen blijven.
Ook zijn lang niet meer alle unionisten bij met Boris Johnson. De DUP steunde hem eerst, maar stemde in oktober in het parlement toch tegen zijn brexitdeal. In het hart van unionistisch Belfast, de Shankill Road, hangt een spandoek waarop krachtig afstand wordt genomen van Johnson. ”Verzet tegen de Verraderswet”. Het is een verwijzing naar de deal die Johnson met de EU sloot. Volgens de deal wordt Noord-Ierland economisch anders behandeld dan de rest van het Verenigd Koninkrijk. Voor unionisten staat dat gelijk aan verraad. Dat een conservatieve premier zo wordt afgebeeld in het centrum van het unionisme is op z’n minst opmerkelijk.
Voor Nigel Dodds is het zaak unionistische stemmers te mobiliseren. Daarom moeten de kiezers zich laten registreren, of een machtiging ondertekenen. De partij wil de mensen graag helpen. Dodds realiseert zich dat hij alles uit de kast moet halen om te kunnen winnen.
Krantje
”We need you to vote Dodds”, staat er op het gratis unionistische krantje The Shankill Mirror. De krant kiest partij voor Nigel Dodds en houdt de lezer voor dat het bij deze verkiezingen niet om brexit gaat, maar om de hereniging van Ierland, die wordt nagestreefd door de katholieke republikeinen. In het krantje staat ook een brief van Nigel Dodds aan de lezers. Dodds is trots dat de DUP in Westminster veel extra geld voor Noord-Ierland heeft binnengesleept. „Geld dat we hebben gebruikt voor ongekende investeringen in onze scholen, ziekenhuizen en economie.”
Iedereen moet gaan stemmen, zegt Dodds. „Bij de verkiezingen gaat het om de Unie.” Maar Dodds heeft een bemoedigende boodschap: „Als het unionisme gaat stemmen, wint het unionisme.”
In Grimsby zijn de mensen klaar met brexit
De Brexit Partij zal in Grimsby niet winnen. Maar ze zal wel bepalen welke partij als grootste overblijft. Want zowel de Conservatieven als Labour zullen stemmen verliezen aan de brexiteers.
„Het resultaat van de Brexit Partij bepaalt wie er als parlementslid wordt gekozen in Grimsby”, denkt hoofdredacteur Jamie Macaskill van The Grimsby Telegraph.
Grimsby, een kustplaats in het noordoosten van Lincolnshire in Midden-Engeland, heeft nu een Labourparlementslid. Maar Great Grimsby is een van de kiesdistricten waar de Conservatieven absoluut moeten winnen, willen ze een meerderheid in Westminster krijgen. Tijdens het brexitreferendum in 2016 stemde 70 procent in Grimsby voor een vertrek uit de EU.
Afgelegen
In Lincolnshire zijn de Conservatieven van oudsher de dominante partij. Maar in het noordoosten van het graafschap liggen de kiesdistricten Great Grimsby en Scunthorpe. Dit zijn Labour-districten. Tijdens deze algemene verkiezingen zijn dit belangrijke doelwitten –zogeheten ”target seats”– voor de Conservatieven.
Het stadje Grimsby ligt onder de rook van Hull aan de overkant van de rivier de Humber. Het is een ietwat afgelegen en geïsoleerd gebied. De havenstad telt zo’n 90.000 inwoners, samen met de buitenwijken zijn dat er 140.000. In 2015 behaalde de anti-Europese partij UKIP hier 25 procent van de stemmen.
Vakbond
Het wordt een tweestrijd tussen de Conservatieven en Labour in Grimsby. Met een cruciale rol voor de Brexit Partij met voorman Chris Barker.
Nu nog heeft Labour-parlementslid Melanie Onn een meerderheid van 2500 stemmen. Maar hoofdredacteur Jamie Macaskill vindt Grimsby geen echte vakbondsstad. „De traditionele vakbonden zijn hier niet sterk en van oudsher zijn vissers kleine ondernemers. De Conservatieven zaten Labour hier twee keer eerder dicht op de hielen.’’
Grimsby is voor brexit. Labour-parlementslid Melanie Onn heeft daarom haar standpunt veranderd. Vroeger was ze voor ”remain”, maar als éen van negentien Labour-parlementsleden stemde ze in oktober voor de brexideal van Boris Johnson. „Hoe goed ze het in de verkiezingen gaat doen, hangt ervan af hoe ze moeilijke vragen kan beantwoorden aan de deur”, denkt Macaskill. En die vragen gaan vaak over de brexit. Maar Onn praat veel liever over de gezondheidszorg, de NHS, die bij Labour in betere handen zou zijn dan bij de Conservatieven. De Conservatieve kandidate Lia Nici is de uitdager van Onn, maar die is in de aanloop naar de verkiezingen relatief onzichtbaar.
Bij Grimsby, denken veel Engelsen aan visserij. Vroeger voeren er wel driehonderd vissersschepen vanuit deze haven. Tegenwoordig zijn er nog slechts een stuk of tien.
Waar de visserij grotendeels is verdwenen, is er nog wel veel visverwerkende industrie. Daar werken veel Oost-Europeanen. En elke dag komen er vele nieuwe auto’s hier het land binnen. En voor de kust liggen verder windmolenparken.
„Maar er zijn ook achterstandswijken die tot de armste in het land behoren”, zegt Ian Barfield, kandidaat voor de Liberaal-Democraten. Hij is gemeenteraadslid in Grimsby. „De werkloosheid onder jongeren is hoog en er is criminaliteit en drugsgebruik.” Barfield zegt dat mensen een zondebok zoeken voor de slechte voorzieningen en de schuld geven aan arbeiders uit Oost-Europa. De werkelijke oorzaak ligt volgens hem bij de regering. „Die stond massa-immigratie in het land toe zonder na te denken over extra maatregelen voor de gezondheidszorg en het onderwijs.”
Barfield heeft van ”remain” zijn kracht gemaakt. „Als je in Grimsby zegt dat je ”blijven” hebt gestemd, word je belachelijk gemaakt of bedreigd. Maar als ik de 30 procent die voor blijven in de EU heeft gestemd, kan overtuigen voor mij te stemmen, dan kan ik deze zetel winnen.”
Migratie
„Migratie is hier minder belangrijk dan in andere delen van Lincolnshire”, denkt hoofdredacteur Macaskill. Grimsby viste achter het net bij grote overheidsinvesteringen nadat de visserij verdween. „Mensen voelen zich in de steek gelaten. Een van de grootste problemen die we hier hebben, is dat jongeren vertrekken naar de grote steden.”
„De Brexit Partij gaat het hier goed doen, maar niet fantastisch”, denkt Macaskill. „Toen Nigel Farage hier laatst was, waren er maar 150 mensen aanwezig en had hij het alleen maar over vissen. Maar in Grimsby gaat het over veel meer dingen.”
Macaskill zegt dat de inwoners van Grimsby schoon genoeg hebben van de discussie over brexit. Die houding sluit goed aan bij de verkiezingsboodschap van de Tories: ”Get Brexit done”. „Brexit wordt hier als een kans gezien. Het overheersende gevoel is dat de EU niets voor Grimsby heeft gedaan.”
Macaskall denkt dat het moeilijk wordt voor Labour om deze zetel vast te houden. De Labourmeerderheid is zeer klein. „Maar misschien hebben de kiezers lak aan iedereen. De bevolking is erg eigenzinnig. Ze wil niet bekendstaan als een volk dat alles vanzelfsprekend doet. En dat geldt ook voor haar stem.”