Ameland gedenkt zijn paardenhelden
Ameland was er destijds flink van slag van, toen acht paarden verdronken bij een reddingsactie op zee. Woensdag is dat veertig jaar geleden en is er een herdenking. „Met gewoon een bosje bloemen, en geen speeches. Het waren paarden, geen mensen”, zegt Joop de Jong, directeur van de Amelander Musea.
Het dramatische voorval trok internationale aandacht: Ameland was het laatste reddingsstation in het land dat nog met paarden werkte. De paarden trokken de reddingsboot - die op een gietijzeren onderstel met rupsbanden stond - vanuit het boothuis het strand op, liepen de zee in en trokken de boot zo los van het onderstel. Dat ging mis op 14 augustus 1979, toen boot en paarden werden ingezet voor een in nood verkerend Duits schip. Nadat de boot vrij was gemaakt van het onderstel, kantelde de zware bootwagen, zonk weg in een diepe geul en trok de acht vastgeketende paarden mee. De mannen in de boot wisten de bemanning van het Duitse schip overigens wel te redden.
Museumdirecteur De Jong, destijds een schooljongen, weet het nog goed. „Het duurde allemaal lang voordat alles was opgeruimd. Er moesten duikers van de wal komen om de paarden te bergen. De betrokken boeren, de eigenaars van de paarden, wilden hun dieren daar ter plekke begraven, maar daar moest toestemming voor gegeven worden. Dat heeft wel impact gehad, het hele eiland was van streek. Het ging maar om paarden, kun je zeggen, maar ze waren wel betrokken bij het redden van mensen.”
Ondanks het drama ging Ameland door met het inzetten van paarden bij het reddingswerk. De Jong: „Dat was voor onze kust het meest effectief, het was de snelste manier om een boot de zee op te krijgen. De getroffen boeren schaften zelf weer paarden aan en stelden ze beschikbaar.” Dat duurde nog tot 1988. „Eerst was het vooral beroepsvaart die in problemen kwam en bijvoorbeeld strandde in de branding. Maar rond die tijd kreeg je steeds meer windsurfers en zeiljachtjes die in acute nood kwamen. Dat vroeg om een andere manier van redden.”
De boot met reddingspaarden wordt ook nu nog ingezet, een keer of twaalf per jaar, als toeristische attractie. Er komen volgens De Jong jaarlijks 40.000 mensen naar kijken. Veel Nederlanders weten zich het incident nog altijd te herinneren. „Het is voor ons mooi om dit gebruik nog steeds te kunnen laten zien.”
De herdenking woensdag is volgens hem „gewoon voorafgaand aan een reguliere demonstratie. Dan staan we even stil bij het paardengraf. Het is ook niet zo dat het hele eiland erop afkomt, hoor. We zijn een nuchter volkje”.