Bespiegelingen volgden over de staat van diverse economieën. Zorgen zijn er genoeg. De meeste landen gaan gebukt onder schulden. Zelfs de landen die het sterkst overkomen, zoals de Verenigde Staten, hebben op zijn minst gigantische uitdagingen.

Dat er een nieuwe crisis komt, is zeker. Dat is de zegen van het kapitalisme. Geen zegen in termen van de effecten voor gewone mensen; die betalen meestal de rekening. Maar wel in termen van de zuiverende werking op de markt. Als er teveel lucht in de ballon wordt geblazen, waardoor hij te hoog stijgt, zorgt het ventiel er vanzelf voor dat hij weer naar aanvaardbare hoogte gaat. Een corrigerend mechanisme dus zodat de gekte niet te ver uit de hand loopt. Maar het is een nogal ingewikkeld ventiel.

Om een goede inschatting te maken van de te verwachten macro-economische ontwikkelingen, moet je veel op een rij zetten. Dan gaat het niet alleen om de hoogte van schulden, de verdiencapaciteit van landen en de invloed van de vergrijzing. Ook geopolitieke ontwikkelingen spelen een rol. Hoe gaat het verder in het Midden-Oosten en met de handelsoorlog tussen China en de VS? Welke impact heeft de brexit? Niemand die het echt weet.

Er is een eenvoudige regel om met deze onzekerheid om te gaan: houd het simpel. Als je analyseert waarom beslissingen achteraf gezien vaak fout blijken te zijn, komt het woord complexiteit vaak terug. De financiële crisis had veel te maken met ingewikkelde beleggingsproducten die zelfs door de banken niet meer werden overzien. Beleggers die ineens een vermogen kwijtraken, beleggen vaak in iets wat ze dachten te overzien, maar waarbij onverwachtse ontwikkelingen een spaak in het wiel staken. En de complexiteit van het monetaire systeem leidt vroeg of laat tot grote problemen.

In de wereldliteratuur over fusies zie je dat het overgrote deel mislukt. Een hoofdreden is dat managers de neiging hebben de kansen te overschatten en de risico’s te onderschatten. De werkelijkheid blijkt vaak dat toekomstige ontwikkelingen achteraf goed te duiden zijn, maar vooraf moeilijk zijn te overzien.

Houd het simpel is een goed uitgangspunt voor mensen die beleggen. Beleg alleen in zaken die je zo goed mogelijk kunt overzien. En spreid het risico door niet eenzijdig veel geld te steken in schijnbaar gouden bergen. Die blijken meestal van steen te zijn. Ogenschijnlijk is veel te verdienen in de financiële economie, maar een simpele regel is dat het uiteindelijk altijd om de reële economie gaat. Wie liever voor veilig gaat, kijkt daarom maar beter naar investeringen in echte bedrijven die ook in de toekomst potentie hebben om waardevolle producten te verkopen in plaats van lucht.

Houd het simpel is ook een goed uitgangspunt voor het beleid. De onzekerheid zou een stuk afnemen als centrale banken stoppen met eindeloos geld pompen in de economie. Dat maakt een eind aan de opgeblazen effecten die weinig van doen hebben met hoe het er werkelijk voorstaat. Dan zie je ineens dat het minder fraai is dan het leek. Je kunt maar beter weten hoe je er echt voorstaat. Zo simpel is het.

De auteur is econoom en bijzonder hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.