Mijlpaal in Waardenburg
Buurmans grond komt maar één keer te koop, overpeinsde de gereformeerde gemeente in Waardenburg. Ze kocht buurmans grond. Een supermarkt wordt verenigingsgebouw. „We hoeven niet meer uit te wijken naar Geldermalsen.”
Dat gebeurt tot nu toe wel, want de eigen kerk heeft nauwelijks zaalruimte. De naastgelegen Coop vertrok echter naar een nieuw pand. De kerk kocht de winkel en verhuurde de –inmiddels opgeknapte– bovenwoning. Er ontstaan nu grote zalen, een keuken, een opbaarruimte, een toiletgroep. En een hal die verbonden is aan de kerk. „Grotendeels vrijwilligerswerk”, zeggen de ouderlingen C. Krijgsman en C. van Weelden.
Het is niet de eerste uitbreiding van de kerk. Wel de grootste. Het bedehuis dateert uit 1948. In 1975 werd aan de voorkant een hal toegevoegd, aan de achterkant een zaal en een nieuwe consistoriekamer. Het aantal zitplaatsen nam destijds toe van 323 tot 501; het orgel werd ook uitgebreid. In 2001 werd een bergruimte bijgebouwd.
Het huidige orgel werd in 1992 overgenomen van de gereformeerde gemeente in Nederland aan het Stationsplein in Gouda, de gemeente waaruit Krijgsman afkomstig is. Hij kerkt sinds 2005 in Waardenburg, werd in 2012 diaken en is sinds 2016 ouderling.
Van Weelden –hij wordt volgende week 86– kerkt hier al sinds 1964. Hij komt uit een gezin in Herwijnen waarin de eerste zes kinderen in de hervormde gemeente werden gedoopt. „Toen mijn ouders tot verandering kwamen, konden ze zich daar niet meer in de prediking vinden. We werden christelijk gereformeerd en ds. P. de Groot doopte me in mijn ouderlijk huis.”
In de gereformeerde gemeente werd Van Weelden in 1984 diaken. Sinds 1993 is hij ouderling, als opvolger van zijn overleden broer. Hij zag generaties komen, en gaan. „Er waren geoefende kinderen des Heeren in de gemeente. Ze kwamen in gezelschappen bij elkaar. Later gebeurde dat alleen nog op de avondmaalszondagen, ’s avonds in de pastorie. Maar dat is allemaal weg.”
De brug over
De tijd dat de kerk ’s zondags stampvol zat, is voorbij; „hij is nu goed gevuld.” Het ledenaantal liep enigszins terug, maar is nu stabiel, ook al is de gemeente wat vergrijsd: „Er worden hier nauwelijks huizen gebouwd.” In een gemeente van 550 zielen legt Van Weelden 55 verjaardagsbezoeken bij leden van 75 jaar en ouder af.
Daarvoor moet hij de Bommelse brug nogal eens over: een deel van de gemeente woont aan de overkant van de Waal. In Zaltbommel, of nog verder weg, in dorpen als Nieuwaal, Gameren, Hedel of Rossum.
Vacant geraakt
Drie ouderlingen en twee diakenen telt de Betuwse gemeente. Sinds 2016 is ze vacant. Zo kort als de eerste predikant –ds. L. Kieboom– er was (1951-1954), zo lang bleef de tweede: ds. M. Mondria stond hier bijna 43 jaar, en woont er nu als emeritus predikant. „Hij zocht niet alleen het heil van zijn hoorders, maar stond ook in herderlijk opzicht dicht bij de gemeente. Hij verzorgde alle catechisaties; dat moesten de ouderlingen nu opeens gaan doen. Maar sinds 2017 komt ds. G. Pater uit Ouddorp catechiseren.”
De Waardenburgers zijn een behoudend volk. „Maar de tijd staat hier ook niet stil. We zien uit naar de werking van Gods Geest. Predikanten mogen hier vaak echt met opening spreken.”
Ds. Chr. van de Woestijne institueerde de gemeente op 1 juni 1944. Dat is volgende week 75 jaar geleden. „Gelukkig heerst er rust”, zegt Krijgsman. Maar, zegt Van Weelden, „het kan vandaag vrede zijn en morgen oorlog. De mens is in hoogmoed gevallen. Wanneer het goed gaat in de gemeente? Als wij de minste mogen zijn en de Heere nog naar ons om wil zien.”
Predikant hielp in eigen dorp
In Waardenburg werd ds. A. van Stuijvenberg geboren; hij is er ook begraven. De gereformeerde gemeente ontstond nadat hij uit het dorp vertrokken was, maar in de begintijd hielp hij nogal eens. Hij ging in 1939 –toen hij consulent van moedergemeente Tricht was– op zoek naar een gebouwtje waar diensten gehouden konden worden, legde –hij was toen predikant in Yerseke– in 1947 de eerste steen van de huidige kerk en nam het bedehuis in 1948 in gebruik.
Het huis waar hij opgroeide, staat er nog, schuin tegenover de kerk. Daar werden vroeger preken gelezen; er werd gezelschap gehouden. Later gebruikte de jonge gemeente het als consistoriekamer. Jarenlang werden daar nog de collecten geteld.